KIDEM TAZMİNATI

KIDEM TAZMİNATI NEDİR?

Bir iş yerinde belirli bir süre çalışan işçiye, iş sözleşmesi belirli şartlarda sonlandırıldığında emeklerinin ödüllendirilmesi amacıyla verilen bir tazminat türüdür. Kıdem tazminatının uygulanmasında 4857 sayılı İş Kanunu ve 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesi esas alınır.

KIDEM TAZMİNATININ ŞARTLARI

Kıdem tazminatı alabilmek için işçinin en az bir yıl aynı iş yerinde çalışması gerekir. Bir yıllık sürenin kesintisiz bir şekilde olması aranmaz. İşçinin aynı iş yerinden ayrıldıktan sonra tekrar işe başlamasında sürelerin toplamı esas alınır. Ayrıca işçinin aynı işverenin farklı şubelerinde çalışmasında da kıdem tazminatı hesaplanırken işçinin çalıştığı sürenin toplamı dikkate alınır. Kıdem tazminatının doğması için işçinin haklı nedenle feshi ya da işverenin haksız feshi gerekmektedir. İşçinin haklı nedenle feshine örnek olarak iş dolayısıyla işçinin sağlığının kötü etkilenmesi, ahlak ve iyi niyet kuralına aykırı davranışlar ve zorlayıcı sebepler verilebilir. İşçinin haksız feshi ve işverenin haklı nedenle feshi durumlarında işçi kıdem tazminatı hakkını kaybeder. Bununla birlikte kişinin emekli olup yaşlılık aylığı alması, askere gitmek için işten ayrılması ve kadın işçinin evlendikten sonraki bir yıl içinde işten ayrılması durumlarında işçinin kıdem tazminatı hakkı doğar.

KIDEM TAZMİNATININ HESAPLANMASI

Kıdem tazminatı işçinin son aldığı brüt maaş üzerinden hesaplanır. İşçinin düzenli olarak aldığı ek ödemeler de buna dahil edilir. Düzenli olarak verilen prim ve ikramiyeler, yol ve yemek ücretleri, sosyal yardımlar düzenli ek ödeme sayılır. Düzenli olmayan ödemeler ve yan haklar bu hesaplamaya dahil edilmez. Fazla mesai ücretleri ve tek seferlik primler düzenli olmayan ödemelere örnek gösterilebilir. Bununla birlikte işçinin çalıştığı süre de kıdem tazminatının hesaplanmasında gereklidir. Kıdem tazminatı hesaplanırken işçinin son aldığı brüt maaş otuza bölünür. Çıkan sonuç yirmi ve çalışılan süre ile çarpılır. ((Aylık brüt maaş / 30) x 20 x çalışılan yıl sayısı)  kıdem tazminatının formülünü oluşturur. Kıdem tazminatının tavanı, devlet memurlarına ödenen en yüksek emeklilik ikramiyesi miktarına göre belirlenir. Eğer işçinin son ay aldığı brüt maaş bu sınırı geçiyorsa kıdem tazminatının hesaplanmasında üst sınır esas alınır.

KIDEM TAZMİNATININ ÖDENMESİ VE DAVA SÜRECİ

Kıdem tazminatının ödenmesi iş sözleşmesinin sona ermesinden itibaren bir ay içinde yapılmalıdır. Vaktinde ödenmeyen kıdem tazminatı için işçi iş mahkemelerine başvurabilir. Kıdem tazminatı için dava açabilmenin ön koşulu arabulucuya başvurmuş olmaktır. Arabuluculuk şartı zorunlu olduğu için işçi arabulucuya başvurmadan dava açamaz. Arabuluculuk süreci başvurudan itibaren üç haftadır. Arabuluculuk süreci olumlu geçerse sonucunda bir anlaşma tutanağı düzenlenir. Eğer arabuluculuk süreci olumsuz bir şekilde sonuçlanırsa işçi görüşmenin olumsuz sonuçlandığına ait tutanakla iş mahkemesine başvurabilir. Başvuru, tutanağın tutulmasından itibaren iki hafta içinde yapılmalıdır. Mahkeme gösterilen deliller sonucunda işçinin kıdem tazminatına hak kazanıp kazanmadığına karar verir ve eğer işçinin kıdem tazminatına hak kazandığına karar verirse kıdem tazminatının miktarını da belirler. Davaya yetkili mahkeme işin yapıldığı yer ya da davalının yerleşim yeri mahkemesidir. Kıdem tazminatında zamanaşımı sözleşmenin feshedildiği tarihten itibaren 5 yıldır.