Spor Hukukunda Mecburi Olmayan Sigortalar

1) Giriş: “Zorunlu” Olmayan, Ama Fiilen Vazgeçilmez Sigortalar

Spor ekosisteminde yasal zorunluluk olmayan birçok sigorta türü, sözleşmesel risk transferi, mali sürdürülebilirlik ve itibar yönetimi açısından fiilen zorunlu hâle gelmiştir. Kulüpler, federasyonlar, sporcular, menajerler ve etkinlik organizatörleri; sözleşme serbestîsi kapsamında bu poliçeleri şart koşar. Böylece; yaralanma, seyirci zararları, maç iptali, siber ihlal, yayın kesintisi, sponsorluk feshi gibi risklerin öngörülebilir ve sigortacıya devredilebilir kısımları güvence altına alınır.

Temel çerçeve, TTK Sigorta Hukuku hükümleri (m. 1401 vd.), TBK genel hükümleri, federasyon talimatları ve taraflar arası sözleşmelerle çizilir. Zorunluluk doğrudan kanundan değil, çoğu kez federasyon talimatı ya da özel sözleşme hükümlerinden kaynaklanır.

2) Ekosistemde Başlıca Mecburi Olmayan Sigorta Türleri

2.1. Kulüp/Müessese Sorumluluk Sigortaları

Umumi Sorumluluk (GL): Tesis güvenliği, düşme/çarpma, görüntü/marka ihlali gibi üçüncü kişi zararları.
Seyirci Sorumluluğu: Tribün olayları (itme, düşme, bariyer kırılması), bariyer-hasar ve bedensel zarar talepleri.
Ürün/Hizmet Sorumluluğu: Mağaza ürünleri, ikram hizmetleri veya taraftar etkinliklerinde dağıtılan promosyonlar.

Hukuki Not: Kulübün özen borcu (organizasyon, güvenlik, talimatlara uygunluk) ihlalinde tazminat sorumluluğu doğabilir; sigorta poliçesi, sigortalının hukuki sorumluluğu ölçüsünde devreye girer.

2.2. Sporcu Odaklı Kişisel Poliçeler

Kişisel Kaza & Maluliyet: Mesleki faaliyete engel kalıcı sakatlık, geçici iş göremezlik; kariyer kesintisi.
Özel Sağlık / Tamamlayıcı Sağlık: Özellikle yabancı sporcularda sözleşme şartı hâline gelir; ameliyat, MR, rehabilitasyon.
Gelir/Kariyer Kesintisi (Loss of Earnings): Uzun süreli sakatlıkta maaş/prim kaybı teminatı.

Sözleşme Tekniği: Sporcu sözleşmelerine “sigorta yaptırma ve prim ödeme yükümlülüğü”, sigorta bedeli lehtarı, rücu ve halefiyet hükümleri eklenir.

2.3. Yönetici ve Yöneticilere Özel Poliçeler

D&O (Yönetici Sorumluluğu): Kulüp başkanı, yönetim kurulu üyeleri, icra kurulları; kötü yönetim, ihmal, finansal beyan hataları.
Profesyonel Sorumluluk: Kulüp doktoru, fizyoterapist, kondisyoner, diyetisyen ve hatta veri analisti/analitik ekip için mesleki malpraktis kapsamı.

Uygulama: Tıbbi müdahaleden doğan zararlar ile aydınlatma yükümlülüğü ihlali iddiaları bu poliçe ile güvence altına alınabilir.

2.4. Etkinlik/Organizasyon Sigortaları

Etkinlik İptal/Erteleme (Event Cancellation/Non-Appearance): Hava muhalefeti, salon/zemin arızası, güvenlik tehdidi, başrol sporcunun çıkmaması.
Hava/Dış Mekân Risk Poliçeleri: Açık alan turnuvalarında yağış/rüzgâr eşiğine bağlı gelir kaybı teminatı.

Sözleşmesel İpucu: Bilet iade, kupon, yayın hakkı cezaları gibi “downstream” yükümlülükleri poliçe şartlarına bağlayın; mücbir sebep ve sigortalanabilir tehlike ayrımını net yazın.

2.5. Yayın ve Medya İlgili Poliçeler

Yayın Kesintisi (Transmission Interruption): Uydu/hat kesintisi, yayın araçlarının arızası; reklam iadesi riskleri.
Fikri Hak İhlali/Medya Sorumluluğu: Şeklen mecburi değil; fakat yayıncı kuruluş sözleşmelerinde “poliçe göstermek” pratikte standarttır.

2.6. Siber ve Veri Koruma Sigortaları

Siber Olay, KVKK İhlali: Biletleme, e-bilet, CRM ve fan token/üyelik verileri; fidye yazılımı; olay müdahale, adli bilişim, bildirim masrafları ve idari para cezaları (poliçe şartlarına göre) kapsama girebilir.

Hukuki Not: KVKK’daki aydınlatma ve güvenlik tedbirleri yükümlülükleri, poliçe yaptırılmış olsa bile bizzat veri sorumlusu üzerinde kalır; sigorta uyumsuzluğu “kurtarıcı” değildir.

2.7. Malvarlığı ve Ekipman Sigortaları

Ekipman/Envanter: Kamera, skorboard, LED paneller, drone, VAR ekipmanı, sporcu kişisel ekipmanı.
Nakliyat: Deplasmanlarda ekipman taşınması; kırılma, kayıp, gecikme.

2.8. Seyahat ve Turnuva Sigortaları

Takım Seyahat Sağlık/Bagaj Gecikmesi, vizeli-deplasman düzenlerinde schengen onayı için de pratik gereklilik.
Kafile İhmali & Tur Operatörü Sorumluluğu: Organizasyon şirketinin hatası sebebiyle kaçırılan uçuş, konaklama sorunları.

2.9. “Özel” Spor Branşı Teminatları

Yüksek Risk Branşları (motosporları, dağcılık, deniz sporları): Yarış organizatörü ve katılımcı sözleşmelerine özel fer’i teminatlar, yüksek muafiyet ve özel şartlar.
Ödül/Prim Sigortası (Prize Indemnity): Frikikten yarı sahadan gol, atış isabeti gibi promosyon kampanyaları.

3) Zorunlu – Zorunlu Olmayan Ayrımı Nasıl Yapılır?

Kanuni zorunluluk: Kanun/ikincil düzenleme ile açıkça emredilmiş branşlar.
Talimat/Sözleşme zorunluluğu: Federasyon talimatı, lig şartnamesi, yayıncı-sponsor sözleşmesi veya sporcu sözleşmesi ile “fiilen zorunlu” hâle gelen poliçeler.
Salt isteğe bağlı: Tarafların risk algısına göre tercih edilen, pazarlık konusu teminatlar.

Kritik nokta: “Mecburi değil” ifadesi, sorumluluğun sözleşme veya haksız fiil kaynaklı doğmasını engellemez. Sigorta yoksa, risk kulüp/organizasyon/sportif direktör üzerinde kalır.

4) Sözleşmesel Tasarım: Kimin, Hangi Poliçeyi, Kimin Lehine Yaptıracağı?

Aşağıdaki şablon, uygulamada uyuşmazlıkları azaltır:

Sigorta Yükümlüsü: (Kulüp / Sporcu / Organizasyon şirketi / Yayıncı)
Poliçe Türü ve Asgari Limitler: (ör. GL 10 milyon TL, Siber 5 milyon TL, D&O 20 milyon TL)
Lehtar/İlgili Taraf: (Kulüp, sporcu, sponsor, yayıncı; üçüncü kişi lehine sözleşme düzeni)
Muafiyet ve İstisnalar: (yaralama/ölüm klozları, cezai şart/ceza/para cezası kapsam dışı mı?)
Bildirim ve İhbar Süresi: Olaydan itibaren derhâl/… gün, aksi hâlde hak kaybı riski.
Reasürans/Koasürans Yapısı: Büyük organizasyonlarda limit birleştirme ve “follow the fortunes” klozu.
Alt Yüklenici (taşeron) şartı: Alt yüklenicilerin aynen teminat taşıması ve sertifika ibrazı.

5) Hasar, Tazmin ve Rücu Süreçleri (Pratik Akış)

Olayın Belgelenmesi: Tutanağın federasyon temsilcisi, güvenlik ve sağlık görevlilerince imzalanması; kamera kayıtlarının muhafazası.
İlk Bildirim: Poliçedeki ihbar süresine riayet; rezerv açılması.
Kapsam Analizi: Poliçe özel şartları, istisnalar (alkol/şiddet/ayaklanma), muafiyet ve limit kontrolü.
Uzlaşma/Med-Arb: Mağdurla tahkim/uzlaşma yöntemlerinin poliçe elverişliliği.
Rücu/Halefiyet: Sigortacı, ödediği tazminat ölçüsünde sorumlu üçüncü kişilere rücu eder; kulüp-alt yüklenici zincirini sözleşmeden okur.

İpucu: Etkinlik iptal poliçelerinde “önceden bilinen durum” ve “yetkili mercilerin yasaklaması” ayrımı uyuşmazlık sebebidir. Risk gerçekleşmeden önceki öngörülebilirlik değerlendirmesini dosyaya koyun.

6) Uyuşmazlık Dinamikleri ve Delil Düzeni

Kusur ve illiyet bağı: Tesis güvenliği, bariyer, tahliye planı, acil eylem planı; bilirkişi raporlarına yön veren teknik deliller.
Tıbbi kayıt – sporcu sakatlığı: MR, ameliyat notu, rehabilitasyon programı; “önceden mevcut hal” tartışmaları.
Siber olay: Log kayıtları, adli bilişim imajı, veri sızıntısı kapsamı; KVKK bildirim süreleriyle uyum.

Tahkim/Yargı: Federasyon/TFF Tahkim Kurulu yolları saklı kalmakla birlikte, sigortacı-sigortalı uyuşmazlıkları asliye ticaret yargılamasına da konu olabilir. Tahkim klozu varsa yetki-görev itirazları dosyanın kaderini belirler.

7) Risk Yönetimi Check-List (Kulüpler ve Organizasyon Şirketleri)

Federasyon/lig şartnamesindeki asgari teminat ve poliçe zorunluluğu maddeleri okundu.
Seyirci kapasitesi, VIP alan, medya platformu, dış mekân faktörlerine göre limit güncellemesi yapıldı.
Alt yüklenici sözleşmelerine aynı kapsamda sigorta yükümlülüğü ve ibraz şartı eklendi.
Siber ve KVKK süreçleri; DPO/IR planı ile poliçe şartları uyumlu.
Sporcu sözleşmelerinde kişisel kaza/gelir kaybı teminatı ve lehtar açıklandı.
D&O ve mesleki sorumluluk poliçeleri yıllık yenilemede bildirim ve önceden bilinen durum beyanları güncellendi.
Bilet iade, yayın kesintisi, sponsorluk cezası gibi aşağı yönlü yükümlülükler iptal/erteleme poliçesiyle eşleştirildi.

8) Sık Sorulan Sorular (Kısa ve Net)

Soru 1: Zorunlu olmayan sigortayı yaptırmadım; kulüp yine de sorumlu olur mu?
Cevap: Evet. Sigorta sorumluluğu kaldırmaz, sadece finansal sonucu devralır. Sigorta yoksa zarar kulüp/organizasyon üzerinde kalır.

Soru 2: Etkinlik iptali poliçesi, idarenin yasaklama kararını kapsar mı?
Cevap: Poliçe özel şartına bağlıdır. Bazıları kapsar, bazıları genel istisna sayar. Şartname-poliçe uyumu kritik.

Soru 3: Sporcu sakatlığında “önceden mevcut hal” gerekçesiyle red geldi; ne yapmalı?
Cevap: Tıbbi dosyayı güçlendirin; sözleşme-poliçe beyanlarını ve aydınlatma yükümlülüğü süreçlerini denetleyin. Gerekirse bilirkişi ve tahkim.

Soru 4: D&O poliçesi federasyon idari para cezalarını öder mi?
Cevap: Çoğu poliçede idari para cezaları kapsam dışıdır; ancak savunma giderleri teminat içi olabilir.

9) Sonuç: “Mecburi Değil” İse de Stratejik Olarak Zorunlu

Spor ekonomisinde bir sezonun kaderi, bazen tek bir olayın finansal etkisine bağlıdır. Mecburi olmayan sigortalar, hukuki riskleri öngörülebilir maliyete çevirir; sözleşmesel şart hâline getirilerek hem uyuşmazlıkları azaltır hem de nakit akışını korur. Kulüpler ve organizatörler için sigorta mimarisi, tıpkı taktik diziliş gibi stratejik bir yönetim kararıdır.

Single Blog Title