Özel Okul Zamlarına Karşı Hukuki Yollar ve Haklar

Özel okullar, öğrencilerine sundukları eğitim hizmeti karşılığında belirli bir ücret talep
ederler. Ancak, bu ücretler her yıl belirli oranlarda zamlanabilir ve bu durum veliler açısından
maddi bir yük oluşturabilir. Türkiye’de özel okul zamları, Milli Eğitim Bakanlığı (MEB)
tarafından belirlenen kurallar çerçevesinde yapılmalıdır. Bu yazıda, özel okul zamlarına karşı
velilerin hakları, yapılabilecek hukuki başvurular ve zamların hukuki sınırları ele alınacaktır.
1. Özel Okul Zamlarının Hukuki Dayanağı
Türkiye’deki özel okullar, eğitim-öğretim hizmeti veren ticari işletmelerdir ve bu işletmelerin
fiyat politikaları serbest piyasa koşullarına tabidir. Ancak, eğitim gibi toplumun temel
ihtiyaçlarından birine hizmet eden bu kurumlar, belirli sınırlar dahilinde hareket etmek
zorundadır.
Özel okul ücretlerine yapılacak zamlar, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından belirlenen
düzenlemelere ve yönetmeliklere tabidir. MEB, özel okulların yıllık zam oranlarını
belirlerken tüketici fiyat endeksi (TÜFE) ve üretici fiyat endeksini (ÜFE) dikkate alır. Bu
oranlar, okulun geçmiş dönem ücretlerine eklenecek en fazla artış oranını belirler.
Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği’ne göre, özel okulların yapacakları zam oranları,
TÜFE ve ÜFE oranlarının ortalaması ile en fazla yüzde beş (%5) eklenerek hesaplanabilir. Bu
düzenleme, zamların keyfi şekilde yapılmasını engellemek ve velileri korumak amacıyla
getirilmiştir.
2. Özel Okul Zamlarına Karşı Yapılabilecek Hukuki Yollar
Özel okul zamlarına karşı velilerin başvurabileceği bazı hukuki yollar mevcuttur. Bu yollar,
özel okulların belirlenen sınırları aşarak yaptıkları zamlar karşısında velilerin haklarını
koruma altına almayı amaçlar.
a. Sözleşmenin İncelenmesi ve Sözleşmeye Dayalı Haklar
Özel okullar, öğrenci kayıt sırasında velilerle bir sözleşme imzalarlar. Bu sözleşmede, okul
ücretleri, yapılacak zamlar ve diğer mali yükümlülüklerle ilgili hükümler yer alır. Veliler, bu
sözleşmeleri dikkatlice inceleyerek, okulun zam oranlarını hangi koşullarda artırabileceğini
kontrol etmelidir.
Sözleşmede yer alan hükümlere aykırı zam yapılması durumunda, veliler sözleşmeye
dayanarak hukuki yolları kullanabilirler. Eğer sözleşmede belirlenen zam oranlarının dışına
çıkılıyorsa, bu durumda okulun sözleşmeye aykırı davranışı nedeniyle dava açma hakkı
doğabilir.
b. Tüketici Hakem Heyeti'ne Başvuru
Özel okullar, ticari işletme oldukları için velilerle yaptıkları sözleşmeler Tüketici
Hukuku kapsamında değerlendirilebilir. Özel okul zamlarına karşı veliler, Tüketici Hakem
Heyetlerine başvurarak şikayette bulunabilirler. Özellikle sözleşme dışı yapılan zamlar veya
haksız ücret artışları bu kapsamda değerlendirilebilir.

Tüketici Hakem Heyeti’ne yapılan başvurular, genellikle hızlı sonuçlanan ve maliyetsiz olan
başvurulardır. Bu heyetler, sözleşmeye aykırı zamları iptal edebilir ve velilerin ödedikleri
fazla ücretlerin iade edilmesine karar verebilir.
c. Tüketici Mahkemesine Dava Açma
Eğer özel okul zamlarına karşı Tüketici Hakem Heyeti’nden sonuç alınamazsa veya yapılan
zamlar büyük miktarlardaysa, veliler Tüketici Mahkemesine dava açabilirler. Tüketici
Mahkemesi, özel okul sözleşmelerini inceleyerek, yapılan zamların hukuka uygun olup
olmadığını değerlendirir.
Bu tür davalar, genellikle daha uzun sürede sonuçlanır, ancak ciddi hukuki sonuçlar
doğurabilir. Mahkeme, haksız yapılan zamların iptaline ve velilere tazminat ödenmesine karar
verebilir.
3. Özel Okul Zamlarına Karşı Velilerin Hakları
Veliler, özel okul zamlarına karşı belirli haklara sahiptir ve bu haklar hukuki olarak
korunmaktadır. İşte bu konuda velilerin sahip olduğu temel haklar:
a. Şeffaf Bilgi Alma Hakkı
Özel okullar, velilere yapacakları zamlar ve ücretlendirme politikaları konusunda şeffaf olmak
zorundadır. Okulun velilere zam yapacağı oranı ve zammın neye dayandığını açıklaması
gerekir. Eğer zam oranları MEB’in belirlediği sınırların dışındaysa, veliler bu konuda okuldan
bilgi talep edebilir.
b. Yıllık Ücretlerin Belirlenmesi Hakkı
Özel okullar, her yıl yeni öğretim yılı başlamadan önce velilere yıllık ücretlerini bildirmek
zorundadır. Bu bildirim, velilere erken dönemde bütçelerini planlama imkanı sağlar. Veliler,
sözleşmede belirlenen zam oranlarına uyulmadığını fark ettiklerinde, bu konuda yasal
haklarını arayabilirler.
c. Sözleşme Fesih Hakkı
Veliler, özel okul zamlarının yüksek olduğunu düşünmeleri veya zamların hukuka aykırı
yapıldığını fark etmeleri durumunda, sözleşmeyi feshetme hakkına sahiptirler. Sözleşme
feshi, genellikle velinin yeni eğitim dönemi başlamadan önce okula bildirim yapmasıyla
gerçekleşir. Fesih durumunda, velilerin önceden ödedikleri ücretlerin iade edilmesi
gerekebilir.
4. Özel Okulların Hukuki Sorumlulukları
Özel okulların zam yaparken uyacakları belirli yasal yükümlülükler vardır. Bunlar:
 Zam Oranlarının MEB Düzenlemelerine Uygun Olması: Özel okulların zam
oranları, MEB tarafından belirlenen TÜFE ve ÜFE oranlarına uygun olmak
zorundadır. Bu sınırın aşılması durumunda, okulun hukuki sorumluluğu doğabilir.

 Velilere Bilgi Verme Yükümlülüğü: Okullar, yeni eğitim dönemi başlamadan önce
velilere yapılacak zam oranlarını ve yeni ücretleri bildirmek zorundadır. Bu bilgi
verilmeden yapılan zamlar hukuka aykırı sayılabilir.
 Sözleşme Hükümlerine Uyma Zorunluluğu: Okullar, velilerle yaptıkları sözleşmeye
uymakla yükümlüdürler. Sözleşmede belirlenen zam oranları veya şartları dışına
çıkmaları durumunda, veliler hukuki yollara başvurabilir.
5. Sonuç
Özel okul zamları, veliler için ciddi maddi yükler getirebilir. Ancak bu zamlar hukuki
sınırlamalara tabidir ve veliler, bu sınırlamalara uyulmadığını düşündüklerinde hukuki yollara
başvurma hakkına sahiptirler. Tüketici Hakem Heyeti'ne başvuru, Tüketici Mahkemesi'nde
dava açma veya sözleşmeye dayalı haklarını talep etme yollarıyla, veliler haklarını
savunabilirler.
Velilerin bu süreçte dikkat etmeleri gereken en önemli husus, sözleşmeyi dikkatlice
incelemek ve zam oranlarının MEB tarafından belirlenen sınırları aşıp aşmadığını kontrol
etmektir. Eğer haksız bir zamla karşılaşıldığı düşünülüyorsa, profesyonel hukuki yardım
almak ve yasal süreci takip etmek en doğru yol olacaktır.