MARKA NEDİR?

Marka satıcı ile tüketici arasında ürünün var olan diğer ürünlerden ayrımını sağlayabilmek, tanıtımını yapabilmek için bu özellik gereksinimini sağlayan bir nevi ürünün kimliği olan işaretlerdir. Ayrıca marka tüketicinin olağan koşullarda tüketmek istediği ürünü her anlamda kategorizeye ayırarak tüketimi de kolaylaştırır.  İkili bir ayrım yapmak gerekirse üretici tarafından üretilmiş akabinde satışa çıkarılmış her şekilde malı ayırt etmeye yarayan işaretler Ticaret Markası, üretimden ziyade sunulan gerçekleştirilen hizmeti ayırt etmek için kullanılan işaret ve türevleri Hizmet Markası olarak adlandırılmaktadır.

556 Sayılı Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ve Marka

556 Sayılı KHK madde 61 de Marka Hakkına Tecavüzün hangi hallerde oluşacağı düzenlenmiştir. İlgili maddeye göre;

a. Marka sahibinin izni olmaksızın, markayı 9 uncu maddede belirtilen biçimlerde kullanmak.

b. Marka sahibinin izni olmaksızın, markayı veya ayırt edilmeyecek derecede benzerini kullanmak suretiyle markayı taklit etmek.

c. Markayı veya ayırt edilmeyecek derecede benzerini kullanmak suretiyle markanın taklit edildiğini bildiği veya bilmesi gerektiği halde tecavüz yoluyla kullanılan markayı taşıyan ürünleri satmak, dağıtmak veya bir başka şekilde ticaret alanına çıkarmak veya bu amaçlar için gümrük bölgesine yerleştirmek, gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutmak veya ticari amaçla elde bulundurmak.

d. Marka sahibi tarafından lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya bu hakları üçüncü kişilere devretmek marka hakkına tecavüz sayılır.

Marka Hakkına Tecavüz Olması Halinde Ceza Hükümleri

Marka hakkına tecavüz olması halinde ceza kıstasının belirlenmesi yine 556 sayılı KHK ile neticelendirilmiştir. Madde 61/A’ ya göre Başkasına ait marka hakkına iktibas veya iltibas suretiyle tecavüz ederek mal veya hizmet üreten, satışa arz eden veya satan kişi bir yıldan üç yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.

Marka koruması olan eşya veya ambalajı üzerine konulmuş marka koruması olduğunu belirten işareti yetkisi olmadan kaldıran kişi hakkında bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezasına hükmolunur.

Yetkisi olmadığı halde başkasına ait marka hakkı üzerinde satmak, devretmek, kiralamak veya rehin bırakmak suretiyle tasarrufta bulunan kişi iki yıldan dört yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.

İlgili madde ayrıca yukarıda tanımlanan suçların bir tüzel kişilik kisvesi altında işlenmesini de tüzel kişilere özgü güvenlik tedbirine hükmederek kapsamı genişletmiştir.

Marka Hakkı Sahibinin Talepleri

Marka hakkı tecavüze uğrayan marka sahibi, mahkemeden, aşağıdaki taleplerde bulunabilir (md.62):

a. Marka hakkına tecavüz fiillerinin durdurulması,

b. Tecavüzün giderilmesi ve maddi ve manevi zararın tazmini,

c. (Değişik : 3/11/1995 – 4128/5 md.) Marka hakkına tecavüz dolayısı ile üretilmesi veya kullanılması cezayı gerektiren eşya ile bu eşyaları üretmeye yarayan araç, cihaz, makine gibi vasıtalara el koyulması talebi.

d. (c) bendi uyarınca el konulan ürünler üzerinde kendisine mülkiyet hakkının tanınması, (Bu durumda, söz konusu ürünlerin değeri, tazminat miktarından düşülür. Bu değer, kabul edilen tazminatı aştığı zaman, marka sahibinin fazlayı karşı tarafa ödemesi gerekir.).

e. (Değişik : 3/11/1995 – 4128/5 md.) Marka hakkına tecavüzün devamını önlemek üzere tedbirlerin alınması, özellikle bu maddenin (c) bendine göre el koyulan ürünlerin ve araçların üzerlerindeki markaların silinmesi veya marka hakkına tecavüzün önlenmesi için kaçınılmaz ise imhası talebi.

f. Marka hakkına tecavüz eden kişi aleyhine verilen mahkeme kararının, masrafları tecavüz eden tarafından karşılanarak, ilgililere tebliğ edilmesi ve kamuya yayın yoluyla duyurulması.

Marka Hakkına Tecavüz Nedeniyle Açılacak Davada Yetkili ve Görevli Mahkeme

Marka sahibi tarafından, üçüncü kişiler aleyhine açılacak hukuk davalarında yetkili mahkeme, davacının ikametgahının olduğu veya suçun işlendiği veya tecavüz fiilinin etkilerinin görüldüğü yerdeki mahkemedir. Üçüncü kişiler tarafından marka başvurusu veya marka sahibi aleyhine açılacak davalarda yetkili mahkeme, davalının ikametgahının bulunduğu yerdeki mahkemedir.

Bu Kanun Hükmünde Kararnamede öngörülen davalarda, görevli mahkeme ihtisas mahkemeleridir. Bu mahkemeler tek hâkimli olarak görev yaparlar. Asliye hukuk ve asliye ceza mahkemelerinden hangilerinin ihtisas mahkemesi olarak görevlendirileceği ve bu mahkemelerin yargı çevresini, Adalet Bakanlığının teklifi üzerine Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu belirler. Enstitünün bu Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre aldığı bütün kararlara karşı açılacak davalarda ve Enstitünün kararlarından zarar gören üçüncü kişilerin Enstitü aleyhine açacakları davalarda görevli ve yetkili mahkeme, bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen mahkemelerden Ankara ihtisas mahkemeleridir.

Av.Canan Tilaver