Göçmen Kaçakçılığı ve İnsan Ticareti Suçu

Göçmen Kaçakçılığı ve İnsan Ticareti

The Distinction Between Human Trafficking and Human Smuggling - ACAMS Today

TCK madde 79’da göçmen kaçakçılığı, TCK madde 80’de ise insan ticaretini düzenlenmektedir. İki suç bakımından da korunan hukuksal değer uluslararası toplumun güveni ve kamu düzenidir. Aynı zamanda insanın kendi kaderini tayin edebilmesi ve haysiyetli yaşamasıdır.

Göçmen kaçakçılığı suçu

Göçmen, siyasi, ekonomik, dini vb. sebeplerle bağlı olduğu ülkeyi terk ederek başka bir ülkeye yerleşme amacıyla gelen kişidir. Korunan hukuksal değer bakımından göçmenlerin malvarlığı, vücut bütünlükleri ve kamu güvenliği korunmaktadır bu suç herkes tarafından işlenebilmektedir göçmen bu suçun mağdurudur ve rızasının bulunması hukuka uygunluk nedeni sayılmaz insan ticareti suçu bakımından da hukuka uygunluk nedeni bulunmamaktadır.

TCK madde 79’daki tanımından yola çıkarak göçmen kaçakçılığı suçu seçimlik hareketli bir suçtur ülkeye sokmak, ülkede kalmasına imkan sağlamak, yurtdışına çıkmasına imkan sağlamak bu hareketlerden birinin oluşması tamamlanmış göçmen kaçakçılığı suçundan sorumludur.

Suçun Kapsamı

Failin, doğrudan ya da dolaylı olarak menfaat elde etme amacı olmalıdır. Failin zorla çalıştırmak, hizmet ettirmek, fuhuş yaptırmak amacı varsa TCK 80 İnsan Ticareti suçu oluşur. Cebir, tehdit, baskı vs araç hareketleriyle failin belli bir amaç doğrultusunda(fuhuş yaptırmak gibi) hareket etmesi ve asıl fiiller olan ülkeden çıkartmak, sokmak, kaçırma suçları da insan ticareti suçu kapsamında yer almaktadır.

Hukuki inceleme

TCK 13’e göre göçmen kaçakçılığı suçu nerede işlendiği tespiti önemli olmadan Türk tarafından işlenmesi halinde Türk kanunları uygulanır. TCK 13/2 uyarınca yabancı ülkede mahkumiyet veya beraat kararı verilmiş olsa dahi Adalet Bakanının talebi üzerine, Türkiye’de yargılama yapılabilecektir. Yetkili mahkeme bakımından CMK 12/1 uyarınca ‘Davaya bakmak yetkisi, suçun işlendiği yer mahkemesine aittir.’ Cmk 13 özel yetki kuralı olarak  ‘Suçun işlendiği yer belli değilse, şüpheli veya sanığın yakalandığı yer, yakalanmamışsa yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir. Şüpheli veya sanığın Türkiye’de yerleşim yeri yoksa Türkiye’de en son adresinin bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir. Mahkemenin bu suretle de belirlenmesi olanağı yoksa, ilk usul işleminin yapıldığı yer mahkemesi yetkilidir.’ Diğer bir düzenleme CMK 15’te yer almaktadır  ‘Suç, Türk bayrağını taşıma yetkisine sahip olan bir gemide veya böyle bir taşıt Türkiye dışında iken işlenmişse, geminin ilk uğradığı Türk limanında veya bağlama limanında bulunan mahkeme yetkilidir. Türk bayrağını taşıma hakkına sahip olan hava taşıtları ile demiryolu taşıtları hakkında da yukarıdaki fıkra hükümleri uygulanır.  Ülke içerisinde deniz, hava veya demiryolu taşıtlarında ya da bu taşıtlarla işlenen suçlarda, bunların ilk ulaştığı yer mahkemesi de yetkilidir. Çevreyi kirletme suçu, yabancı bayrağı taşıyan bir gemi tarafından Türk kara suları dışında işlendiği takdirde, suçun işlendiği yere en yakın veya geminin Türkiye’de ilk uğradığı limanın bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir.’ Aynı zamanda, Göçmen Kaçakçılığına Karşı Ek Protokol m.20’ye göre ‘Taraf Devletler, bu Protokol’ün yorumlanmasına veya uygulanmasına ilişkin uyuşmazlıkları müzakere yoluyla çözmek için çaba göstereceklerdir. Makul bir zaman içerisinde müzakere yoluyla çözülemeyen bu Protokol’ün yorumlanmasına veya uygulanmasına ilişkin iki veya daha fazla devlet arasında herhangi bir uyuşmazlık, bu Taraf Devletlerden birinin talebi üzerine, tahkime götürülecektir. Eğer, tahkim talebinin yapıldığı tarihten altı ay sonra, Taraf Devletler, tahkime dair düzenlemelerde anlaşamazlarsa, bu Taraf Devletlerden herhangi biri, uyuşmazlığı Divan’ın Statüsü’ne uygun bir taleple, Uluslararası Adalet Divanı’na götürebilir.  Her Taraf Devlet, bu Protokol’e ilişkin imzalama, onaylama, kabul veya uygun bulma veya katılım sırasında kendisini, bu maddenin 2 nci fıkrasıyla bağlı saymadığını bildirebilir. Diğer Taraf Devletler, bu tür bir çekince koymuş herhangi bir Taraf Devlet’e karşı bu maddenin 2 nci fıkrasıyla bağlı olmayacaklardır.

Göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti suçlarında yetkili mahkeme

Göçmen kaçakçılığı suçunda, Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun m. 11 uyarınca Asliye Ceza Mahkemeleri görevli mahkemelerdir. İnsan ticareti suçunun üst sınırı 10 yıldan fazla olduğu için ağır ceza mahkemesinin görev alanı içinde yer alır.

Göçmen kaçakçığı ve insan ticareti suçu ceza boyutu

Göçmen kaçakçılığı suçunun cezası 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezasıdır. Ağır Ceza Mahkemesinin görev alanına girebilmesi için en az 10 yıl hapis cezası öngörülmesi gerekmektedir.

Suçun özel görünüş biçimleri bakımından, Yargıtay’a göre yurtdışına çıkartmak amacıyla saklamak teşebbüstür. Aynı zamanda failin elinde olmayan nedenlerden dolayı fiil tamamlanamamışsa teşebbüs aşamasında kalır. Göçmen kaçakçılığı suçuna iştirak bakımından 37/1 müşterek fail olarak sorumlu tutulacaktır, örgüt varlığı halinde 79/2 ceza arttırılır. Eğer göçmen kaçakçılığı suçu birden fazla farklı zamanlarda işlenirse TCK 43 zincirleme suç hükümleri uygulanır yani ceza arttırılır. ‘Bir suç işleme kararının icrası kapsamında, değişik zamanlarda bir kişiye karşı aynı suçun birden fazla işlenmesi durumunda, bir cezaya hükmedilir. Ancak bu ceza, dörtte birinden dörtte üçüne kadar artırılır. Bir suçun temel şekli ile daha ağır veya daha az cezayı gerektiren nitelikli şekilleri, aynı suç sayılır.’ Yargıtay, göçmenleri suçtan zarar gören konumunda bulundurduğu için tek hareketle ülkeden çıkartma ya da sokma durumunda tek bir göçmen kaçakçılığından sorumlu tutar fakat birden fazla göçmen kaçırılıyorsa TCK 61 cezanın belirlenmesinde göz önüne alınır. Bunun yanında fail hem göçmen kaçakçılığı hem de başkasına menfaat sağlayan bir suçu birlikte işlerse(mesela dolandırıcılık) TCK 44 uyarınca fikri içtimaya göre en ağır cezayı gerektiren suçtan sorumlu tutulur.

Tüm detaylara ve aklınızda bulunan sorulara uzman bir cevap bulmak için Av. Ferhat Kule ile görüşebilirsiniz.

Deniz Şahin

Leave a Reply

Open chat
Avukata İhtiyacım var
Merhaba
Hukuki Sorunuz nedir ?
Call Now Button