BOSNA HERSEK VATANDAŞI NASIL OLUNUR ?

Bosna-Hersek vatandaşlığına başvuru yapmanın çeşitli yolları ve bu yollarla ilgili bazı yasal koşullar bulunmaktadır. Bosna-Hersek’te vatandaşlık elde etmenin başlıca yolları doğum yoluyla vatandaşlık, evlilik yoluyla vatandaşlık, uzun süreli ikamet yoluyla vatandaşlık ve istisnai durumlar gibi yöntemlerdir. Aşağıda bu yöntemler ve vatandaşlık başvuru süreci hakkında detaylı bilgiler verilmiştir.

1. Doğum Yoluyla Vatandaşlık (Jus Sanguinis ve Jus Soli)

Bosna-Hersek, jus sanguinis (kan esaslı vatandaşlık) ilkesini benimsemiştir. Bu ilkeye göre, anne veya babasından biri Bosna-Hersek vatandaşı olan bir çocuk doğrudan Bosna-Hersek vatandaşı kabul edilir.

• Yurtdışında Doğan Çocuklar: Ebeveynlerinden biri Bosna-Hersek vatandaşı olan ve yurtdışında doğan çocuklar da vatandaşlık hakkına sahiptir. Bu durumda vatandaşlık başvurusu, ebeveynlerin ilgili makamlar aracılığıyla çocuğun doğumunu Bosna-Hersek’e bildirmesiyle gerçekleşir.
• Bosna-Hersek’te Doğan Çocuklar: Ayrıca, Bosna-Hersek’te doğan ve vatansız durumda olan çocuklar, ülke içinde doğmuş olmaları nedeniyle Bosna-Hersek vatandaşlığı elde edebilirler (jus soli).

2. Evlilik Yoluyla Vatandaşlık

Bir Bosna-Hersek vatandaşı ile evlenen yabancılar, belirli koşulları sağladıktan sonra vatandaşlık başvurusunda bulunabilirler. Ancak, evlilik doğrudan vatandaşlık sağlamaz. Evlilik yoluyla Bosna-Hersek vatandaşlığı alabilmek için şu şartlar aranır:

• Minimum Evlilik Süresi: En az 3 yıl boyunca Bosna-Hersek vatandaşı ile evli kalınmış olmalıdır.
• Birlikte İkamet: Evliliğin gerçek olduğunu ve eşlerin birlikte yaşadığını kanıtlayan belgeler sunulmalıdır.
• Sabıka Kaydı: Başvuran kişinin sabıka kaydının temiz olması gerekmektedir.
• Dil Yeterliliği: Bazı durumlarda başvuran kişinin Bosna-Hersek’te kullanılan dillerden birini (Boşnakça, Hırvatça veya Sırpça) yeterli düzeyde bildiğini kanıtlaması gerekebilir.

3. Uzun Süreli İkamet Yoluyla Vatandaşlık

Bosna-Hersek’te uzun süreli ikamet eden yabancı uyruklu kişiler, belirli şartları yerine getirerek vatandaşlık başvurusunda bulunabilirler. Bu yöntem genel yolla vatandaşlık olarak bilinir ve şu koşullar gereklidir:

• İkamet Süresi: Kişinin Bosna-Hersek’te kesintisiz olarak en az 8 yıl ikamet etmesi gerekmektedir. Ancak bu süre bazı durumlarda daha kısa olabilir (örneğin mültecilik statüsü kazanmış kişiler için).
• Dil Yeterliliği: Başvuran kişinin, Bosna-Hersek’in resmi dillerinden birinde (Boşnakça, Hırvatça veya Sırpça) temel düzeyde dil bilgisine sahip olması gerekmektedir.
• Ekonomik Bağımsızlık: Başvuracak kişinin, Bosna-Hersek’te geçimini sağlayacak maddi duruma sahip olduğunu kanıtlaması gerekmektedir.
• Sabıka Kaydı: Başvuracak kişinin Bosna-Hersek’te bulunduğu süre boyunca suç işlememiş olması gerekir.
• İyi Hal: Kişinin, kamu düzenini bozan veya milli güvenliği tehdit eden bir durumunun bulunmaması gerekmektedir.

4. Yatırım Yoluyla Vatandaşlık

Bosna-Hersek, bazı ülkeler gibi doğrudan yatırım yoluyla vatandaşlık sunan bir program yürütmemektedir. Ancak, uzun süreli ikamet ve ekonomik bağımsızlık gibi şartları yerine getiren yatırımcılar, genel yolla vatandaşlık başvurusunda bulunabilirler.

5. Mülteci veya Sığınmacı Olarak Vatandaşlık

Bosna-Hersek’e mülteci veya sığınmacı olarak kabul edilen ve uzun süre ülkede ikamet eden kişiler de vatandaşlık başvurusunda bulunabilirler. Ancak, bu sürecin gerektirdiği koşullar diğer yöntemlere göre daha uzun ve karmaşık olabilir.

6. İstisnai Durumlar ile Vatandaşlık

Bosna-Hersek, milli çıkarlarına katkı sağlayacak veya istisnai durumlara sahip kişilere vatandaşlık verebilir. Bu, genellikle bilim, sanat, spor, kültür veya teknoloji alanlarında üstün başarı gösteren veya ülkeye önemli faydalar sağlayan kişiler için geçerlidir. Bu kişiler, istisnai yolla vatandaşlık başvurusu yapabilirler.

7. Çifte Vatandaşlık

Bosna-Hersek, çifte vatandaşlığı kısıtlı bir şekilde kabul etmektedir. Çifte vatandaşlık, Bosna-Hersek ile anlaşması bulunan ülkelerden gelen kişiler için mümkündür. Ancak, Bosna-Hersek vatandaşlığına başvuran birçok yabancı, kendi ülke vatandaşlığından feragat etmek zorunda kalabilir.

8. Vatandaşlık Başvuru Süreci

Bosna-Hersek vatandaşlığına başvurmak için genellikle aşağıdaki belgeler istenmektedir:

• Pasaport ve kimlik belgeleri
• Sabıka kaydı
• Doğum belgesi
• Evlilik belgesi (evlilik yoluyla vatandaşlık için)
• İkamet izni belgeleri (uzun süreli ikamet için)
• Dil yeterliliği belgesi (gerektiğinde)
• Ekonomik durumu gösteren belgeler

Başvurular, Bosna-Hersek İçişleri Bakanlığı veya ilgili nüfus müdürlükleri aracılığıyla yapılır. Vatandaşlık başvurularının değerlendirilmesi birkaç ay sürebilir.

Özetle doğum, evlilik, uzun süreli ikamet veya istisnai durumlar gibi yollarla vatandaşlık elde etmek mümkündür. Ancak her durumda, başvuran kişinin dil yeterliliği, sabıka kaydı ve ekonomik durumu gibi faktörler göz önünde bulundurulur. Çifte vatandaşlık imkânı ise bazı kısıtlamalara tabidir ve başvuru süreci başvuran kişinin uyruğuna bağlı olarak farklılık gösterebilir.

 

Stajyer Hukuk Fakültesi Öğrencisi

Mert Emir Balcı