Bedelsiz Senedi Kullanma Suçu ve Cezası
BEDELSİZ SENET NEDİR ?
Bedelsiz senet, ödenmiş ve/veya ödenmesine gerek olmayan bir senedi ifade etmektedir. Bedelsiz senette, senet dolayısıyla bir borçlu bulunmamaktadır. Yapılacak ödeme senedin asıl borçlusu ve ya başka biri tarafından şahsen yapılabilir.
BEDELSİZ SENEDİ KULLANMA SUÇU NEDİR?
Senet borçlusu tarafından bedeli tamamen veya kısmen ödenmiş senedin alacaklı tarafından ödeme olgusu dikkate alınmadan hukuka aykırı bir şekilde “kullanılması” ile oluşur (TCK m.156). Ayrıca bu suç TCK’da aynı maddede ‘Malvarlığına Karşı Suçlar’ bölümünde düzenlenmiştir. Borcu kısmen ödenmiş bir senedin tamamını icraya koyan kişi de bu suçu işlemektedir. Borcu ödenmiş senedi tekrar devir veya ciro eden kişi de bu suçu işlemektedir.
BEDELSİZ SENEDİ KULLANMANIN UNSURLARI NELERDİR?
Senet, Bir kişinin ödemeye veya yapmaya borçlu olduğu şeyi göstermek amacıyla en az iki kişi arasında düzenlenen kıymetli bir evraktır. Ticari anlamda senet ise; satılan bir mal ve hizmetin tutarları peşin ödenmeyip gelecek bir tarihte ödenmesi için düzenlenen bir belgedir. TCK madde 156’ da yer alan senet ifadesi ise; adi senet, çek, bono, poliçe ve benzeri diğer tüm senetleri de kapsamı dahiline almaktadır. Senedin bedelsiz kalması ise senede bağlanan borcun tamamen veya kısmen ödenmesi yani borcun kapatılmasını ifade etmektedir..
BEDELSİZ SENEDİ KULLANMA SUÇU NASIL İSPAT EDİLİR?
Bedelsiz senet kullanma suçunda ispat sorumluluğu, bu suçun olduğunu iddia edene aittir. İddia eden kişi ayrıca bu iddialarına dayanak ve kanıt göstermek mecburiyetindedir. Bedelsiz senedi kullanmanın suçunun ispatı, söz ile değil yazı ile olması gerekir. Bu anlamda yazılı delil, senedin bedelsiz olduğunu yani tamamen veya kısmen ödendiğini ve ödenmesine rağmen tedavül edildiğini veya tahsili için müracaat edildiği yönündeki bilgileri kapsayabilir. Aslında olması gereken bedeli ödenen bir senet alacaklı tarafında borçlusuna verilmelidir. Ancak bedeli ödenmiş olan bir senet alacaklı tarafından senedin borçlusuna verilmemiş, olsa dahi, bedelsiz senedi kullanma suçu olması için alacaklı tarafından senet üzerinde işlem olması gerekir.
BEDELSİZ SENEDİ KULLANMA SUÇUNUN CEZASI NEDİR?
TCK madde 156 gereğince bedelsiz bir senedi kullanan kimseye , şikayet üzerine, altı aydan iki yıla kadar hapis ve adli ceza verilir. Bu konuyla ilgili bir yargıtay kararı şu şekildedir :
Yargıtay
- Ceza Dairesi
Esas No:2015/4500
Karar No:2015/7020
- Tarihi:
Tebliğname No : 15 – 2012/64962
MAHKEMESİ : Eskişehir 3. Sulh Ceza Mahkemesi
TARİHİ : 17/01/2012
NUMARASI : 2008/906 (E) ve 2012/33 (K)
Suç : Bedelsiz senedi kullanma
SUÇ TARİHİ : 31/08/2007
Dosya incelenerek gereği düşünüldü:
Katılan R.. G.. aralarında hukuki ilişki bulunan sanık R.. Ç..’a 22.06.2007 ödeme tarihli 30.000 TL bedelli senedi verdiği, daha sonra katılan bu senetten doğan borcunu sanığa ödemesine karşın, sanık elinde bulunan bu senedi ciro ederek T.. Ö..’e verdiği, T.. Ö.. ise Eskişehir 5. İcra Müdürlüğü’nün 2007/10824 Esas sayılı dosyasında katılan aleyhine senedi takibe koyduğu ve bu suretle sanığın bedelsiz senedi kullanma suçunu işlediği iddia ve kabul olunan somut olayda
Sanık müdafiinin yerinde görülmeyen diğer temyiz itirazlarının reddine,
Ancak ;
1-Gerekçeli karar başlığında suça konu senedin bedelinin tahsili için icraya konulduğu 31.08.2007 olan suç tarihinin 25.02.2008 olarak yazılması,
2- Katılan tarafından dava konusu senetle ilgili herhangi bir ödeme belgesi sunulmamış olduğundan bahisle menfi tespit davasının reddine ilişkin Eskişehir Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 20.11.2012 tarih 2012/541-475 sayılı ilamının Yargıtay 13. Hukuk Dairesi’nin 26.03.2013 tarih 2013/3645-7582 sayılı kararı ile onanması karşısında; gerçeğin kuşkuya yer bırakmayacak şekilde tespiti bakımından söz konusu ilamların dosya içine konulması ve toplanan tüm delillerin sonucuna göre sanığın hukuki durumunun tayin ve takdirinin gerektiği gözetilmeden eksik incelemeyle yazılı şekilde hüküm verilmesi,
3- Kabule göre de; Yargıtay Ceza Genel Kurulunun 19.06.2007 tarih ve 2007/10-108 E., 2007/152 K. sayılı ilamında da belirtildiği gibi Kanun koyucunun ayrıca adli para cezası öngördüğü suçlarda, hapis cezasının alt sınırdan tayini halinde mutlak surette adli para cezasının da alt sınırdan tayini gerektiği yönünde bir zorunluluk bulunmamakta ise de, yeterli ve yasal gerekçe gösterilmeksizin adli para cezasının alt sınırın üzerinde 180 gün olarak tayin edilmesi,
Bozmayı gerektirmiş, sanık müdafiinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan hükmün bu sebeplerden dolayı 5320 sayılı Kanun’un 8/1. maddesi gereğince uygulanması gereken 1412 sayılı CMUK’nın 321. maddesi uyarınca BOZULMASINA, 24/11/2015 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
BEDELSİZ SENEDİ KULLANMA SUÇUNDA ŞİKAYET VE ŞİKAYET DİLEKÇESİ
Türk Ceza Kanunu’nda bazı suçlar bakımından şikayet dava şartı ile gerçekleşmektedir. Bu anlamda bu suç hakkında işlem yapmak için mağdurun şikayeti gerekmektedir. Şikayet süresi mağdurun, senedin fail ya da failleri tarafından kullanıldığını öğrenmesi tarihinden başlamak üzere 6 aydır. Bu süre zarfı içerisinde şikayet etmezse 6 aydan sonra edilen şikayetler hakkında dava açılamaz ve şikayet hakkını kaybetmiş olur. Şikayet dilekçesi ise şu şekilde yazılır:
……………CUMHURİYET SAVCILIĞA’NA
ŞİKAYETÇİ:
ADI VE SOYADI :………………………….TC.No:………………… ADRESİ……………………………
ŞÜPHELİ:
ADI VE SOYADI :…………………………TC.No:…………………ADRESİ……………………………..
SUÇ : Bedelsiz senedi kullanma suçu altı aydan iki yıla kadar hapis (TCK. m. 156)
SUÇ TARİHİ : …/…/…
AÇIKLAMALAR :
1-) Ben , …/…/… tarihinde …………………..ı satın aldım ve satış bedeli olan …..-TL’ nin, ….-TL’ lik kısmını peşin olarak elden teslim ettim ve karşılığında …/…/… tarihli para tahsil makbuzu aldım. Satış bedelinden kalan …TL’ lik kısmı için ise, …/…/… tarihinde ../…/… vadeli bonoyu şahsa teslim ederek anlaşmaya vardık.
2-) Söz konusu bonoda geçen …/…/… vade tarihinden önce işlerimin iyi gitmesi sonucu …/…/… tarihinde ilgili şahsa senet bedelinin tamamını ödedim ancak ilgili şahıs bononun yanında olmadığını ifade ederek en kısa zamanda teslim edeceğini belirtmiştir.
3-) Parayı ödememe rağmen senedini geri alamadım ısrarım ile paranın ödendiği belirten ../../… tarihli yararıma bir ibraname düzenlenmiştir.
4-) Aradan birkaç ay geçtikten sonra …/…/…. tarihinde … … İcra Müdürlüğü’ nün 2../… sayılı dosyası ile hakkımda bonoya dayalı icra takibi başlatılmıştır. Senet bedelinin tamamını ödememe rağmen böyle bir icra takibiyle karşı karşıya kalmam zor duruma düşmüştür.
5-) Bononun tamamının ödendiği ve karşılığında icra takibi açan şahıs tarafından alınan bir ibranameye rağmen, bedelsiz kalmış bir senedi kullanan şahsın cezalandırılması için tarafınıza başvurma zorunluluğumuz hasıl olmuştur.
HUKUKİ NEDENLER : 5237 S. K. m. 156 ve ilgili mevzuat.
HUKUKİ DELİLLER : …. sayılı para makbuzu, ../…/….. tarihli ibraname ve diğer deliller.
SONUÇ VE İSTEM : Yukarıda açıklanan nedenlerle ilgili şahıs hakkında tahkikat yapılmak suretiyle cezalandırılması için kamu davası açılmasına karar verilmesini saygıyla talep ederiz. …/…/2018
ŞİKAYETÇİ
Adı ve Soyadı :
İmza:
… CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI’NA
YAKINAN :
TC KİMLİK NUMARASI :
ADRES :
VEKİLİ :
ADRES :
ŞÜPHELİ :
SUÇ :
SUÇ TARİHİ : …/…/…
AÇIKLAMALAR :
BEDELSİZ SENET SUÇUNDA UZLAŞMA NASIL SAĞLANIR?
Taraflardan tümüyle bağımsız ve objektif konumda bulunan üçüncü kişinin, aralarında uyuşmazlık bulunan taraflara, somut olayın koşullarına ve özelliklerine göre çeşitli çözüm önerileri sunup; onların bu çözüm önerilerini müzakere
etmesini ve sunulan somut çözüm önerilerinden birisi üzerinde mutabakata
varmalarını hedefleyen bir yöntemdir. Taraflar ortaya çıkan çözüm önerilerinden
kendilerine en uygun olanı benimseyebilirler. Süreç sonunda anlaşmak zorunda
değillerdir. İhtilafın bir kısmı üzerinde de anlaşmaya varabilirler. Bedelsiz senedi kullanma suçu, uzlaşmaya tabi suçlar arasındadır.
BEDELSİZ SENEDİ KULLANMA SUÇUNDA ŞAHSİ CEZASIZLIK HALİ NEDİR?
TCK m.167’ye göre, bedelsiz senedi kullanma suçunun;
(1) Yağma ve nitelikli yağma hariç, bu bölümde yer alan suçların;
- a) Haklarında ayrılık kararı verilmemiş eşlerden birinin
- b) Üstsoy veya altsoyunun veya bu derecede kayın hısımlarından birinin veya evlat edinen veya evlatlığın,
- c) Aynı konutta beraber yaşayan kardeşlerden birinin,
Zararına olarak işlenmesi halinde, ilgili akraba hakkında cezaya hükmolunmaz.
(2) Bu suçların, haklarında ayrılık kararı verilmiş olan eşlerden birinin, aynı konutta beraber yaşamayan kardeşlerden birinin, aynı konutta beraber yaşamakta olan amca, dayı, hala, teyze, yeğen veya ikinci derecede kayın hısımlarının zararına olarak işlenmesi halinde; ilgili akraba hakkında şikayet üzerine verilecek ceza, yarısı oranında indirilir.
BEDELSİZ SENEDİ KULLANMA SUÇUNDA ZAMAN AŞIMI NEDİR ?
Ceza hukukunda dava zaman aşımı süresi, esasen suçun işlendiği tarih itibariyle belirli bir süre geçmesine rağmen suça ilişkin olarak soruşturma ve kovuşturma yürütülmemesi durumunda davanın düşmesi sonucunu doğuran bir hukuki kurumu ifade etmektedir.
Bu anlamda bedelsiz senedi kullanma suçu da Türk Ceza Muhakemesi Kanunu uyarınca öngörülen genel dava zaman aşımı süresi olan 8 yıla tabidir.
BEDELSİZ SENEDİ KULLANMA SUÇUNDA GÖREVLİ MAHKEME HANGİSİDİR?
Bedelsiz senedi kullanma suçunda yargılama ve hüküm verme açısından görevli mahkeme asliye ceza mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise, suçun işlendiği yerde olan mahkemedir. Örnek: Suç İstanbul da işleniyor ise yer İstanbul da bulunan bir asliye ceza mahkemesidir.