Boş Senede İmza Atmanın Tehlikesi: Uygulamadaki Dolandırıcılık Yöntemleri ve Nasıl Önlem Alınır?

Boş senede imza atmak, Türkiye’de maalesef “formaliteden imza” ya da “nasıl olsa güveniyoruz” düşüncesiyle çok sık yapılan bir hata. Oysa boş senet, kötü niyetli kişilerin elinde, kişinin hayatını altüst edebilen son derece tehlikeli bir araç hâline gelebiliyor.

Özellikle ticari ilişkilerde, galerilerde, kuyumcularda, faktoring benzeri ilişkilerde, “kredi çıkarma vaadiyle” veya “kefil ol, ama senedi biz doldururuz” şeklinde vatandaşlardan boş senet alınması, uygulamada yaygın dolandırıcılık yöntemlerinden biri hâline gelmiş durumda. Bu yazıda, boş senede imza atmanın hukuki niteliği, sık kullanılan dolandırıcılık yöntemleri ve hangi önlemleri almanız gerektiği hukuki bir bakış açısıyla ele alınacaktır.

---

1. Boş Senet Nedir? Hukuken Nasıl Değerlendirilir?

Senet, genellikle bono (emre muharrer senet) şeklinde düzenlenen, belirli bir bedelin kayıtsız şartsız ödenmesini içeren kambiyo senedidir. Bu belge, sahibine kambiyo yoluyla icra takibi başlatma imkânı verir; yani normal alacak davasına göre çok daha hızlı ve güçlü bir takip aracıdır.

Boş senet ise;

• Bedel hanesi,

• Vade,

• Düzenleme tarihi,

• Hatta alacaklının ismi gibi kısımları boş bırakılmış,

• Buna rağmen borçlu (imza sahibi) tarafından imzalanmış,

• “Sonradan doldurulmak üzere” teslim edilmiş senetleri ifade eder.

Hukuken, senedi alan kişiye doldurma yetkisi verilmişse, bazı hallerde bu yetkiye dayanılarak boş kısımlar doldurulabilir. Ancak uygulamada en büyük sorun, bu doldurma yetkisinin kötüye kullanılması ve senet bedelinin gerçekte olmayan veya çok daha düşük bir borç için fahiş şekilde yazılmasıdır. İşte burada, dolandırıcılık, sebepsiz zenginleşme, haksız takip ve hatta sahtecilik boyutları gündeme gelir.

---

2. Uygulamada Boş Senet Üzerinden Yapılan Yaygın Dolandırıcılık Yöntemleri

2.1. “Formalite İçin İmza” Diyerek Senet Alınması

En sık görülen yöntemlerden biri, bir sözleşme imzalatılırken veya bir mal–hizmet satışı yapılırken, “biz sendika, şirket, bürokrasi gereği böyle yapıyoruz” denilerek vatandaştan boş senet alınmasıdır.

Örneğin:

• Galeriden araç alırken,

• Ev/işyeri kiralarken,

• Çek–senet karşılığı mal satışı yapılırken,

• “İleride sıkıntı çıkarsa” bahanesiyle, boş senede imza attırılması.

Sonrasında, herhangi bir uyuşmazlık çıktığında veya hiçbir sorun yokken bile, bu senet yüksek miktarla doldurularak icra takibine konu edilebilmektedir. Borçlu itiraz etmediği takdirde, dosya kesinleşmekte ve kişi farkına bile varmadan ağır bir borç altına sokulmaktadır.

---

2.2. “Sana Kredi Çıkaracağız” Vaadiyle Senet İmzalatılması

Uygulamada sık görülen dolandırıcılık yöntemlerinden biri de, bankalardan kredi alamayan kişilere yönelik “sana kredi ayarlayacağız” vaadidir.

Bu yöntemde:

• Vatandaşa, “krediyi çıkartırken biz de teminat altına girelim” denilerek boş senet imzalatılır,

• Çoğu zaman kredi hiç çıkmaz,

• Buna rağmen boş senet doldurularak, sanki kredi verilmiş gibi alacak iddiasıyla icra takibi başlatılır.

Bu tür dosyalarda, mağdurun ekonomik sıkıntısından yararlanıldığı, hukuki bilgi eksikliği istismar edildiği ve organize dolandırıcılık şebekeleriyle hareket edildiği sıklıkla görülmektedir.

---

2.3. Kefalet İlişkisi Süsünde Boş Senet

Bir diğer yöntem, “kefil ol” talebi üzerinden yürür. Özellikle yakın çevrede, arkadaş–akraba ilişkilerinde:

• “Benim adıma kredi çıktı, sen sadece kefil oluyorsun, bir şey olmaz” denilerek,

• Aslında kefalet sözleşmesiyle hiç ilgisi olmayan, boş bir bono veya senet imzalatılır,

• Sonrasında bu senet, kefalet tutarının çok üzerinde doldurularak icraya konulur.

Burada hem TBK’daki kefalet hükümlerine aykırılık, hem de temel ilişki ile senet bedeli arasındaki fahiş fark gündeme gelir. Borçlu, senedin teminat amacıyla verildiğini, kefalet sınırlarını aştığını ispat etmek zorunda kalır ve süreç oldukça yıpratıcı olur.

---

2.4. POS, Sahte Ticari İlişki ve Cari Hesap Senetleri

Bazı işletmelerde, özellikle POS cihazı üzerinden para çekilip ardından nakit iade edilen “komisyonlu para verme” yöntemine boş senet de eklenebilmektedir.

Örneğin:

• Vatandaşın hesabından POS ile 50.000 TL çekilir,

• Kendisine 45.000 TL nakit verilir, “5.000 TL komisyon” denir,

• Ek olarak “ticari ilişkiyi gösterelim” bahanesiyle boş senet imzalatılır.

Sonrasında, bu boş senet daha yüksek bedelle doldurulup, “mal alışverişi vardı” gerekçesiyle takibe konulur. Vatandaş hem yüksek komisyonla borçlanmış, hem de senet üzerinden ikinci kez mağdur edilmiş olur.

---

3. Boş Senede İmza Atmanın Hukuki Sonuçları

3.1. Kambiyo Senedine Dayalı Hızlı İcra Takibi Riski

Boş senet doldurulduktan sonra, alacaklı sıfatını taşıyan kişi bu senede dayanarak kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile icra takibi başlatabilir.

Bu takipte;

• Süreler çok kısadır (genellikle 5 gün gibi),

• Borçlu itiraz etmez veya süresini kaçırırsa,

• Senet kesin hüküm gibi işlem görür ve dosya tahsil aşamasına geçer.

Kısacası, boş senede imza atmak, karşınızdakine eline güçlü bir icra silahı verme anlamına gelir. Sonradan “ben bunu boş imzaladım” demek, pratikte ciddi bir ispat yükü ve zaman kaybı demektir.

---

3.2. Temel İlişki – Bedelsizlik – Doldurma Yetkisinin Kötüye Kullanılması

Her ne kadar senet şeklen doğru düzenlenmiş olsa da, arkasında geçerli bir temel borç ilişkisi yoksa veya ilişki sona ermişse, senet hukuken bedelsiz hâle gelir.

Boş senetlerde:

• Gerçek borç hiç doğmamış olabilir,

• Borç doğmuş, sonra tamamen ödenmiş olabilir,

• Borç tutarı çok daha düşük olmasına rağmen senet fahiş bedelle doldurulmuş olabilir.

Bu gibi hallerde, borçlu;

• Kambiyo takibine karşı itiraz/şikâyet yollarına başvurabilir,

• “Temel ilişkiyi” ortaya koyarak senedin kötüye kullanıldığını ispat etmeye çalışır,

• Gerekirse menfi tespit ve istirdat davası açarak hem borçlu olmadığını tespit ettirir hem de haksız tahsilatların iadesini ister.

---

3.3. Ceza Hukuku Boyutu: Dolandırıcılık ve Sahtecilik İddiaları

Boş senedin kötüye kullanılması, bazı durumlarda sadece özel hukuk uyuşmazlığı olarak kalmaz; ceza hukuku bakımından da önem taşır.

Şu hallerde ceza sorumluluğu gündeme gelebilir:

• Boş senedin, taraflar arasında hiç var olmayan bir borcu varmış gibi doldurulması,

• İmzalanmış senedin, taraflarca kararlaştırılan miktarın çok üstünde doldurulması,

• Senedin üzerindeki imzanın taklit edilmesi veya tahrifat yapılması,

• Birden çok kişiye sistematik şekilde aynı yöntemle boş senet imzalatılması.

Bu durumlarda, dolandırıcılık, nitelikli dolandırıcılık, özel belgede sahtecilik gibi suçlar yönünden savcılığa suç duyurusunda bulunmak gündeme gelebilir.

---

4. Boş Senede İmza Atmamak İçin Hangi Önlemleri Almalısınız?

Boş senede imza atmamak, çoğu zaman en basit ve en etkili önlemdir. Ancak günlük hayatın telaşında, baskı altında veya bilgisizlik nedeniyle insanlar hata yapabilmektedir. Aşağıdaki hususlara dikkat etmek, büyük riskleri engelleyebilir:

4.1. Asla Boş Senet İmzalamayın

• Bedel, vade, düzenleme tarihi, alacaklının adı gibi kısımlar doldurulmadan hiçbir senedi imzalamayın.

• “Sonradan doldururuz, merak etme” cümlesi, tipik bir risk işaretidir.

4.2. Temel Sözleşmeyi Yazılı Hale Getirin

• Ticari ilişki, mal–hizmet satışı, araç alımı, kira ilişkisi her ne ise mutlaka yazılı sözleşme yapın.

• Sözleşmede, senedin hangi amaçla verildiği, bedeli, hangi borcu teminat altına aldığı açıkça yazsın.

4.3. “Teminat Senedi” İbaresini ve Sınırları Yazın

• Senet teminat amacıyla veriliyorsa, senedin üzerine “teminat senedi” ibaresini düşmek, sonradan ispat bakımından önemlidir.

• Mümkünse “şu tarihli şu sözleşmeden doğan borcun teminatıdır, bedeli şu tutarı geçemez” gibi açıklayıcı ifadeler ekleyin.

4.4. Ödemeleri Banka Kanalıyla ve Açıklamalı Yapın

• Nakit ödeme yerine, banka üzerinden açıklamalı işlem yapmak, ileride çıkabilecek uyuşmazlıklarda çok güçlü bir delil sağlar.

• Açıklama kısmına senet numarası, fatura numarası, sözleşme tarihi gibi bilgiler yazılabilir.

4.5. İmzaladığınız Belgelerin Fotokopisini Mutlaka Alın

• İmzaladığınız senet ve sözleşmelerin fotokopisini veya fotoğrafını alın.

• Böylece ileride senedin üzerinde tahrifat yapılıp yapılmadığını, bedelin sonradan değiştirilip değiştirilmediğini daha kolay ispat edebilirsiniz.

---

5. Boş Senede İmza Attıysanız Ne Yapabilirsiniz?

Her şeye rağmen, baskı altında veya bilgisizlikle boş senede imza atıldıysa, tamamen çaresiz olduğunuz söylenemez. Ancak bu durumda zaman ve ispat çok kritik hâle gelir.

5.1. Durumu Yazılı Olarak Belgelendirin

• Karşı tarafa, mümkünse noter ihtarı veya yazılı bir belgeyle, senedin hangi amaçla, hangi bedel için ve teminat kapsamında verildiğini hatırlatan bir metin göndermek, ileride önemli bir delil olabilir.

• Mesajlaşmalar (WhatsApp, SMS, e-posta vs.) da delil niteliği taşıyabilir; bunları silmeyin.

5.2. Bir İcra Takibi Başladıysa Süreleri Kaçırmayın

• Boş senet icraya konulduğunda, çoğu zaman kambiyo senedine özgü icra takibi yapılır ve süreler çok kısadır.

• Tebligatı alır almaz, hukuki yardım alarak süresinde itiraz/şikâyet başvurularınızı yapın. Aksi hâlde borç kesinleşebilir.

5.3. Menfi Tespit ve İstirdat Davaları

• Senede konu borcun gerçekte hiç doğmadığını veya ödenmiş olduğunu iddia ediyorsanız, menfi tespit davası açabilirsiniz.

• Haksız yere ödeme yaptıysanız, istirdat davası ile ödediğiniz paranın iadesini isteyebilirsiniz.

5.4. Dolandırıcılık veya Sahtecilik Şüphesi Varsa

• Aynı kişiler tarafından çok sayıda kişiye aynı şekilde boş senet imzalatılması,

• Senet bedelinin fahiş ve makul açıklamadan uzak olması,

• İmzanızın taklit edildiği veya senet üzerinde tahrifat yapıldığı düşüncesi,

gibi haller varsa savcılığa suç duyurusunda bulunmak gündeme gelebilir. Ceza soruşturması, hukuk davaları bakımından da önemli deliller ortaya çıkarabilir.

---

6. Sonuç: Boş Senet, Kâğıt Parçası Değil, Hayatınızı Etkileyebilecek Bir Borç Aracıdır

Boş senede imza atmak, “güveniyoruz, bir şey olmaz” mantığıyla hafife alınabilecek bir işlem değildir. Kötü niyetli kişilerin elinde,

• Gerçekte hiç olmayan borçların icraya konulmasına,

• Küçük borçların fahiş tutarlarla tahsiline,

• Aile düzeninin, iş hayatının ve ekonomik geleceğin ciddi şekilde sarsılmasına

yol açabilir.

Bu nedenle:

• Asla boş senet imzalamamak,

• İmzalanacak her senedin bedeli, vadesi, tarihi ve teminat niteliğinin açıkça yazılı olması,

• Sözleşme ve ödemelerin mümkün olduğunca yazılı ve banka üzerinden yapılması,

• Uyuşmazlık halinde hızlıca hukuki destek alınması

hayati önem taşır.

Boş senede imza atmak zorunda kaldığını düşünen veya geçmişte böyle bir imza atan kişiler için de, “artık yapacak bir şey yok” demek doğru değildir. Uygun hukuki yollarla, hem haksız takiplere karşı savunma yapılabilir, hem de gerekirse dolandırıcılık ve sahtecilik iddiaları gündeme getirilerek sorumlular hakkında işlem yapılması sağlanabilir.