Giriş: Yabancı Ülkede Boşanan Türk Vatandaşları İçin En Çok Sorun Yaşanan Aşama – Nüfus Güncellemeleri

Yabancı mahkemede boşanmış olan Türk vatandaşlarının Türkiye’de hâlen “evli” görünmesi çok sık rastlanan bir durumdur.
Tanınma yapılmadığı sürece:

• Soyadı değişmez,

• Nüfus kaydı güncellenmez,

• Kimlik ve pasaport eski bilgilerle işlem görür,

• Yeni evlilik yapılamaz,

• Çocukların aile nüfus yapısı yanlış görünür,

• Miras ve mal rejimi hakları etkilenir.

Bu nedenle tanıma ve tenfiz sonrası nüfus kayıtlarının doğru şekilde güncellenmesi, sadece boşanan eşler için değil; çocuklar, mirasçılar ve yeni eşler açısından da kritik önem taşır.

---

1. Yabancı Boşanma Tanındıktan Sonra Nüfus Kaydı Nasıl Güncellenir?

Tanıma kararı kesinleştiğinde mahkeme:

1. Kesinleşme şerhini oluşturur,

2. Nüfus Müdürlüğü’ne elektronik ortamda gönderir,

3. Nüfus memuru kişiyi “boşanmış” statüsüne geçirir.

Bu işlem otomatik olmakla birlikte bazı durumlarda tarafların başvuru yapması gerekebilir.

---

2. Soyadı Değişikliği Tanıma Sonrası Kendiliğinden Uygulanır mı?

Evet.

Türk Medeni Kanunu’na göre:

• Kadın evlenince eşinin soyadını alır,

• Boşanma sonrası evlilik öncesi soyadına döner,

• Mahkeme kararıyla eski eşin soyadını kullanmaya devam etme hakkı saklıdır.

Yabancı boşanma kararı tanındığında bu hükümler kendiliğinden uygulanır.

Ancak dikkat:

• Bazı ülkelerde boşanmış kadın evlilik soyadını taşımaya devam edebilir.

• Türkiye bunu otomatik kabul etmez → ayrıca mahkeme kararı gerekir.

---

3. Kimlik ve Pasaport Nasıl Güncellenir?

Tanıma sonrası nüfus kaydı “boşanmış” olarak güncellenince:

1. Taraflar yeni kimlik kartı başvurusu yapar

2. Gerekirse pasaport yenilenir

3. E-devlet üzerindeki medeni hâl bilgisi otomatik olarak değişir

Bu işlemler genellikle 1–2 gün içinde tamamlanır.

---

4. Tanıma Yapılmadan Kimlik Değiştirilir mi?

Hayır.

Tanıma yapılmadan:

• “Boşanmış” görünmezsiniz

• Soyadı değişikliği işlenmez

• Kimlik yenileme işlemleri kısıtlı kalır

• Resmî evraklarda yanlış bilgiler yer alır

Bu nedenle yabancı boşanma kararının tanınması zorunludur.

---

5. Tanıma Sonrası Çocukların Nüfus Kaydı Nasıl Etkilenir?

Çocukların:

• Velayet düzeni,

• Soyadı,

• Aile kütüğü kaydı,

yalnızca boşanma kararından dolaylı olarak etkilenir.

Çocuğun soyadı → değişmez

Boşanmanın çocuğun soyadı üzerinde doğrudan etkisi yoktur. Bunun için ayrıca dava açılması gerekir.

Velayet hükmü → ancak tenfiz ile işlenir

Yabancı karar tanındıktan sonra velayet düzenlemesi için tenfiz gereklidir.

---

6. Tanıma Sonrası Nüfus Kaydında En Çok Yaşanan Sorunlar

A. Evlilik adıyla kullanılan soyadının geri dönmemesi

Sebep: Tanıma kararı nüfusa ulaşmamış olabilir.

B. Velayet kararının işlenmemesi

Çünkü tanıma yeterli değildir → tenfiz gerekir.

C. E-devlet medeni hâlinin güncellenmemesi

Sistemsel gecikme yaşanabilir.

D. Konsolosluk üzerinden yapılan işlemlerin geç ulaşması

E. Yeniden evlilik yapılamaması

Çünkü kişi hâlâ “evli” görülmektedir.

---

7. Nüfus Kaydının Güncellenmesi İçin Gerekli Belgeler

• Tanıma kararının kesinleşme şerhli örneği

• Mahkeme müzekkeresi

• Tarafların kimlik kartı

• Yabancı boşanma belgesi (gerektiğinde)

• Apostil ve tercüme (tenfiz sürecinde kullanılır)

Nüfus müdürlüğü çoğu zaman ekstra belge talep etmez.

---

8. Tanıma Sonrası Miras ve Mal Rejimi Etkileri

Tanıma kararı nüfusa işlendiği anda:

• Eşler arasındaki mal rejimi sona erer

• Taraflar birbirinin yasal mirasçısı olmaktan çıkar

• Evlilik içi malvarlığı tasfiyesi süreci başlar

• Yargıtay’a göre mal rejiminin sona erme tarihi yabancı mahkemenin boşanma tarihi değil, çoğu zaman Türk mahkemesinin tanıma kararıdır

Bu nedenle mal rejimi davalarında tarih çok önemlidir.

---

9. Yabancı Boşanma Tanınmazsa Ne Olur?

• Türkiye’de hâlâ evli sayılırsınız

• Yeni evlilik yapamazsınız

• Miras ve mal rejimi hükümleri devam eder

• Kimlik ve soyadı değişmez

• Çocuk düzenlemeleri geçersiz olur

• Çifte vatandaşlarda iki ülkede farklı medeni hâl ortaya çıkabilir

Bu durum hem hukuki hem sosyoekonomik ciddi sorunlar doğurur.

---

10. Sonuç: Yabancı Boşanma Tanındıktan Sonra Nüfus Kaydı Güncellemeleri Kesin ve Zorunlu Bir Aşamadır

2025 uygulamasına göre:

• Tanıma yapılır yapılmaz soyadı ve medeni hâl otomatik güncellenir

• Kimlik ve pasaport yenileme sorunsuz şekilde yapılabilir

• Çocuğun velayet düzeni ancak tenfiz ile geçerlilik kazanır

• Miras ve mal rejimi sonuçları tanıma tarihine göre şekillenir

• Tanıma yapılmadan ikinci evlilik yapmak suçtur

Bu nedenle yabancı boşanma kararları tanınır tanınmaz nüfus kayıtlarının kontrol edilmesi ve gerekli güncellemelerin yapılması şarttır.