Alt Sözleşmeler ve Üçüncü Taraf Etkileri: Finansal Hakların Devri ve SPK Boyutu

---

---

Giriş: Futbolun Finansal Kaynaklarının Yapılandırılması

 

Futbol kulüplerinin artan masrafları ve nakit ücretini, kulüpleri kaynak modellerini çeşitlendirmeye zorlamaktadır. Bu çeşitlilik, spor hukukunun ve finans hukukunun kesişmesi kritik bir alan olan “Finansal Hakların Devri” ve “Alt Sözleşmeler” aracılığıyla sağlanmaktadır. Özellikle kişilerin veya finans şirketlerinin kulüplerinin gelirlerine (transfer geliri, yayın geliri, bilet geliri) erişim hakları, Üçüncü Taraf Mülkiyeti (TPO) tartışmalarının gölgesinde, karmaşık hukuki riskler barındırmaktadır. Türkiye özelinde ise, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) mevzuatına tabi halka açık kulüplerin bu tür mali işlemler sırasında ek düzenlemelere tabi olması söz konusudur.

Bu makale, futbol kulüplerinin finansal haklarının üçüncü taraflara nasıl devredildiğini (temlik, ipotek vb.), bu tür devirlerin FIFA mevzuatı (TPO anlaşması) ile nasıl ihlal edildiğini veya uyumlu hale getirildiğini incelemektedir. Ayrıca SPK’ya tabi kulüplerin bu finansman modellerini uygularken karşılaştıkları ek fonksiyonlar ve finansal hakların devrinin potansiyel hukuki tuzaklarını analiz etmelerini sağlar.

 

I. Finansal Hakların Devri ve Üçüncü Taraf Mülkiyeti (TPO)

 

Finansal hakların devri, kulüplerin gelirlerini teminat göstererek bugünden nakit elde etme yöntemidir.

 

A. FIFA TPO Yasağının Hukuki Çerçevesi

 

FIFA RSTP Madde 18.3, Üçüncü Taraf Mülkiyeti (TPO) anlaşmalarını kesin olarak yasaklamıştır. TPO, bir üçüncü taraf (yatırımcı, fon vb.) sahibinin ekonomik haklarının tamamına veya bir kişinin sahibi olmasına izin veren anlaşmaları ifade eder.

• Yasaklamanın Amacı: Bu yasak, oyuncu transfer piyasasının spekülatif hale getirilmesi, oyuncuların üzerinde “mülkiyet” görmesinin FIFA’nın “oyuncu uygulamaları” ifadeleriyle ihlal edilmesini ve futbolun bütünlüğünün bozulmasının engellenmesi içindir.

 

B.Gelir Temliki vs. Ekonomik Hakkın Devri

 

Tuzak, TPO yasağının mali hak devrini (örneğin yayın gelirinin temliki) kapsayıp kapsamadığı kapsamı ortaya çıkarır.

• Kabul Edilebilir Devirler: Kulüplerin tazminat olarak gösterdiği ve devrettiği haklar genellikle kulübün doğrudan nakit tablo gelirleridir (yayın geliri, bilet geliri). FIFA, bu tür kurumsal gelirlerin temlik düzenlemeleri kural olarak yasaklamaz, çünkü bu doğrudan kişilerin ekonomik haklarının devri değildir.
• Hukuki Sınır: Devir işlemi, yalnızca kulübüne ait olan, oyuncuyla doğrudan bağlantılı olmayan kurumsal gelirleri kapsamalıdır. Oyuncunun değişiminin transferinden elde edilecek gelirin bir kısmının devri ise, TPO koruma kapsamı hukuken geçersizdir ve kulübe transfer yasağı yapılabilir.

 

II. Alt Sözleşmeler (Bağlık Sözleşmeleri) ve Risk Yönetimi

 

Alt sözleşmeler, finansal yatırımın finansal getirisini sağlamak için kullanılır; Ancak bu durumda, kulübün tarifelerini kısıtlar.

 

A. Alt Sözleşmenin Niteliği

 

Alt sözleşme (İtaat Anlaşması), kulüp (borçlu), finansman sağlayan üçüncü nokta (yatırımcı) karşı, belirli bir kişinin talebi konusunda parlaklık konusunda tutarlılıkta kalmasıdır .

• Örnek Uygulama: Kulüp, bankadan kredi çekerken, TFF’den gelecek yayın gelirinin ilk taksitini bankaya temlik eder. Banka, bu temlik sözleşmesini, kulübün TFF’ye karşı olan tüm yükümlülüklerinin (vergi, prim vb.) yerine getirilmesinden sonraki bir sıradan alacağını kabul eder.

 

B.Üçüncü Taraf Etkisinin Kontrolü

 

Bu tür anlaşmaların en büyük riski, kulübün mali manevra kabiliyetinin kısıtlanmasıdır. Eğer kulüp, temlik ettiği geliri alamazsa veya TFF/UEFA’ya olan borçlarını ödemekte zorlanırsa, temlik alan üçüncü tarafa, bu sözleşmelere dayanarak UEFA’ya veya TFF’ye başvurabilir, bu da kurtarıı atabilir.

 

III. SPK Mevzuatı ve Halka Açık Kulüplerin Ek Yükümlülükleri

 

Türkiye’deki büyük futbol kulüplerinin birçoğu Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) mevzuatına tabidir. Bu durum, mali hakların devri konusunda ek katmanlar oluşturur.

 

A. Kamuyu Aydınlatma Yükümlülüğü

 

SPK’ya tabi kulüpler, kamuoyuna karşı şeffaflık ilkelerine bağlıdır. Gelecekteki gelirleri Temlik eden veya önemli finansal hak devri sözleşmeleri imzalayan kulüplerin, bu banka sermaye Piyasası Kurulu’na ve Kamuoyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) ihbarda bulunma zorunluluğu vardır.

• Tuzak: Bu bildirimlerin zamanında yapılmaması, SPK tarafından idari para cezalarına ve kulüp yönetimlerinin sorumluluklarının gündeme gelmesine neden olabilir.

 

B. Finansal Sürdürülebilirlik ile Çakışma

 

SPK’nın uyumu, kulübün mali şeffaflığı iterken, UEFA FSR’nin mali disiplini zorlar. Finansal hakların temliki, bir yandan likidite sağlarken, diğer yandan takımda FSR borç ödeme bölümünden FSR’nin potansiyel potansiyelini doğrudan yönetebilir.

 

Sonuç: Finansal Nefes Almada Hukuki Uyum

 

Alt sözleşmeler ve mali haklar temliki, futbol kulüpleri için nakit dökümü sağlayan önemli mali araçlardır, ancak UEFA TPO koruması ve yerel mevzuat (SPK) nedeniyle yüksek risk taşırlar.

Bu sistemin hukuki güvenliği, oyuncunun ekonomik haklarının devredilmesine ve kulübün kurumsal gelirlerinin devrinde SPK’nın şeffaflık standartlarının eksiksiz yerine getirilmesine bağlıdır. Kulüpler, bu tür finansal süreçlere giderken, uluslararası spor hukuku ve piyasa mevzuatı arasında ince çizgide hareket etmekle meşguldü; Aksi takdirde, sağlanan kısa vadeli finansal rahatlama, uzun süreli lisans kaybı veya cezalarla sonuçlanabilir.