Poliçe nedir? Kıymetli evrak hukukunda Poliçe

1. Poliçenin Tanımı

Türk Ticaret Kanunu’nun 671. maddesine göre poliçe;

“Belirli bir bedelin, belirli bir kişiye veya emrine, belirli bir tarihte veya görüldüğünde ödenmesini emreden yazılı senettir.”

Poliçe, üç taraflı bir kambiyo senedidir. Temel amacı ödeme sağlamaktır. Ticaret hayatında güvenli ve hızlı para transferi için kullanılır.

📌 Özet: Poliçe, düzenleyen (keşideci) tarafından muhataba, lehdar lehine ödeme emri verilen yazılı bir belgedir.

---

2. Poliçenin Hukuki Niteliği

• Kambiyo Senedi Niteliğinde: TTK’da düzenlenmiş, emre yazılı bir senettir.

• Soyut Borç İkrarı: Poliçe, temel ilişkiden bağımsızdır.

• Emir Senedi: Muhataba hitaben yazılır ve ödeme emri içerir.

---

3. Poliçenin Tarafları

1. Keşideci (Düzenleyen):

   • Poliçeyi düzenleyen ve muhataba ödeme emri veren kişidir.

   • Poliçeden doğan borcun asıl sorumlusudur.

2. Muhatap:

   • Poliçede belirtilen parayı ödeyecek kişidir.

   • Ancak muhatap poliçeyi kabul ederse ödeme borcu altına girer.

3. Lehdar (Alacaklı):

   • Poliçede belirtilen bedeli almaya yetkili kişidir.

---

4. Poliçenin Zorunlu Unsurları (TTK m. 671)

Bir senedin poliçe sayılabilmesi için aşağıdaki unsurlar bulunmalıdır:

1. Poliçe kelimesi: Senet metninde ve düzenleme dilinde yazılmalıdır.

2. Kayıtsız ve şartsız ödeme emri: Bedelin kesin ve koşulsuz ödenmesi emredilmelidir.

3. Ödeyecek kişinin (muhatap) adı: Muhatap açıkça yazılmalıdır.

4. Lehdar: Kime ödeneceği belirtilmelidir.

5. Vade: Belirli bir ödeme zamanı yazılmalıdır (yazılmamışsa görüldüğünde ödenir).

6. Ödeme yeri: Belirtilmelidir (yoksa muhatabın işyeri ikametgahı esas alınır).

7. Düzenlenme tarihi ve yeri.

8. Keşidecinin imzası: El ile atılmalı; aksi halde geçersizdir.

📌 Eksik unsurlar poliçeyi geçersiz kılar; ancak TTK’da bazı unsurların bulunmaması halinde tamamlayıcı hükümler vardır.

---

5. Poliçede Bulunabilecek İhtiyari Unsurlar

• Faiz şartı

• Aval kaydı

• Ciro yasağı

• Ödeme yeri olarak banka kaydı

• Teminat kaydı

---

6. Poliçenin Düzenlenmesi

• Poliçe, yazılı şekilde düzenlenmelidir.

• Karalama, silinti gibi durumlarda lehtarın onayı gerekir.

• Elektronik ortamda poliçe düzenleme imkanı e-poliçe ile mümkündür.

---

7. Poliçede Kabul (Aksept)

• Muhatabın poliçede belirtilen bedeli ödemeyi taahhüt etmesidir.

• Kabul poliçenin ön yüzüne yazılır ve imzalanır.

• Kabul ile muhatap doğrudan borçlu olur.

📌 Örnek: Keşideci poliçeyi düzenler, muhatap “Kabul ederim” yazar ve imzalar.

---

8. Poliçenin Ciro Yoluyla Devri

• Poliçe, emre yazılı senet olduğu için ciro ile devredilir.

• Ciro, senedin arka yüzüne veya alonja (ek kâğıt) yazılır ve imzalanır.

• Ciro ile yeni hamil poliçeden doğan hakları devralır.

Ciro Türleri:

1. Tam Ciro: Lehdar belirtilir.

2. Beyaz Ciro: Lehdar belirtilmez, sadece imza atılır.

3. Temlik Cirosu: Alacağın devri amacıyla yapılır.

4. Tahsil Cirosu: Tahsil yetkisi verir.

5. Rehin Cirosu: Poliçe rehin olarak verilir.

---

9. Poliçede Vade Türleri

TTK m. 703’e göre poliçede şu vade türleri olabilir:

1. Görüldüğünde (ibraz anında ödenir)

2. Görüldüğünden belli bir süre sonra

3. Düzenlenme tarihinden belli bir süre sonra

4. Belirli bir gün (ör. 01.09.2025)

---

10. Poliçede Ödeme

• Poliçe vadesinde ibraz edilmelidir.

• Ödeme yapılmazsa hamil protesto çekebilir.

• Protesto süresi, poliçenin vadesini takip eden iki iş günüdür.

---

11. Poliçede Aval (Kefalet)

• Poliçede borçlunun borcuna üçüncü kişinin kefil olmasıdır.

• Aval veren kişi, kimin borcunu üstlendiğini poliçede belirtir.

• Aval, poliçenin ön yüzünde “aval içindir” ibaresiyle ve imza ile yapılır.

---

12. Poliçeden Doğan Sorumluluk

• Keşideci, cirantalar ve avalistler müteselsilen sorumludur.

• Hamil, borçlulardan herhangi birine başvurabilir.

• Ödeme yapılmazsa kambiyo senetlerine özgü icra takibi yapılabilir.

📌 Yargıtay 19. HD, 2016/12735 E., 2017/8465 K.: Poliçede imzası bulunan her borçlu, müteselsil borçlu olarak sorumludur.

---

13. Poliçenin Avantajları

• Güvenilir bir ödeme aracıdır.

• Ciro ile devredilerek ticari hayatta likidite sağlar.

• Kambiyo senetlerine özgü icra takibi imkanı verir.

---

14. Poliçenin Sona Ermesi

• Ödeme ile sona erer.

• Zamanaşımı: Kabul eden muhatap için 3 yıl; diğer borçlular için 1 yıldır.

• İbra veya ödeme yerine geçen edim ile sona erer.

---

15. Sonuç

Poliçe, ticaret hayatında hem ödeme aracı hem de kredi aracı olarak kullanılan önemli bir kıymetli evraktır.
Doğru düzenlenmediğinde geçersiz olabileceğinden, unsurlarına ve şekil şartlarına dikkat edilmelidir.

---