Elektronik Ticaretin Hukuki Düzenlemeleri

1. Elektronik Ticaretin Tanımı ve Önemi

Elektronik ticaret (e-ticaret), mal veya hizmetlerin internet ve diğer elektronik ortamlar aracılığıyla satılması ve satın alınması faaliyetidir.

TTK açısından e-ticaret, ticari iş niteliği taşır.
Günümüzde e-ticaretin avantajları:

• Düşük maliyet

• Geniş müşteri kitlesi

• 24 saat satış imkânı

• Kolay pazarlama

📌 Örnek: Trendyol, Hepsiburada, Amazon gibi platformlar üzerinden yapılan satışlar.

---

2. Hukuki Dayanaklar

Türkiye’de e-ticaretin hukuki altyapısını şu mevzuatlar oluşturur:

1. 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun (ETDHK)

   • Ticari iletişim ve elektronik iletiler

   • Bilgilendirme yükümlülükleri

   • Ticaret Bakanlığı denetimleri

2. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (TKHK)

   • Mesafeli sözleşmeler

   • Cayma hakkı

   • Tüketiciye karşı sorumluluk

3. Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği

   • Ön bilgilendirme yükümlülüğü

   • Cayma hakkı süresi (14 gün)

4. KVKK (6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu)

   • Müşteri verilerinin korunması

   • Açık rıza yükümlülüğü

5. TTK ve TBK

   • Genel ticaret hükümleri

   • Sözleşme serbestisi

6. Vergi Mevzuatı

   • KDV ve gelir vergisi

   • E-fatura ve e-arşiv zorunluluğu

---

3. 6563 Sayılı Kanun’un Temel Hükümleri

Elektronik ticarette faaliyet gösterenler:

• Ticaret Bakanlığı’na kayıt yaptırmak (ETBİS – Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi)

• Ticari iletişimde izinsiz SMS/e-posta göndermemek

• Müşteriye açık, doğru ve güncel bilgi vermek

• Sözleşme öncesi bilgilendirme yapmak

📌 Ceza: İzinsiz ticari ileti gönderenlere idari para cezası uygulanır (2025 için güncel tutarlar 100.000 TL’ye kadar çıkabilmektedir).

---

4. Mesafeli Sözleşmeler ve Cayma Hakkı

E-ticaret satışlarının büyük kısmı mesafeli sözleşme niteliğindedir.
Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği’ne göre:

• Ön Bilgilendirme Formu müşteriye sözleşme öncesi sunulmalıdır.

• Tüketici, malı teslim aldıktan sonra 14 gün içinde cayma hakkını kullanabilir.

• Cayma hakkı kullanıldığında satıcı, 14 gün içinde bedeli iade etmek zorundadır.

📌 İstisnalar:
Kişiye özel ürünler, hızlı bozulan gıdalar, hijyenik ürünler (ör. iç giyim, kozmetik) cayma hakkına tabi değildir.

---

5. Kişisel Verilerin Korunması (KVKK)

E-ticaret siteleri, müşteri verilerini işlerken KVKK hükümlerine uymalıdır:

• Kayıt esnasında aydınlatma metni sunulmalı.

• Açık rıza alınmadan pazarlama mesajı gönderilmemeli.

• Veriler, amacına uygun süreyle saklanmalı.

• İhlal durumunda Kişisel Verileri Koruma Kurulu’na bildirim yapılmalı.

📌 Ceza: KVKK’ya aykırılıkta 2025 itibarıyla 1.500.000 TL’ye kadar para cezası uygulanabilir.

---

6. Ödeme Sistemleri ve Güvenlik

E-ticarette güvenlik, ödeme sistemleri ile doğrudan bağlantılıdır:

• 3D Secure ödeme zorunluluğu

• SSL sertifikası ile şifreleme

• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) düzenlemelerine uyum

📌 Dolandırıcılık vakalarının önlenmesi için kimlik doğrulama mekanizmaları geliştirilmelidir.

---

7. Vergisel Yükümlülükler

E-ticaret yapan gerçek ve tüzel kişiler:

• KDV, gelir vergisi veya kurumlar vergisi öder.

• E-fatura ve e-arşiv kullanmak zorundadır (Gelir İdaresi Başkanlığı limitlerine göre).

• Sosyal medya üzerinden satış yapanlar da vergi kapsamına girer.

---

8. Platformlar ve Aracı Hizmet Sağlayıcılar

Trendyol, N11, Amazon gibi platformlar aracı hizmet sağlayıcı statüsündedir.
6563 sayılı Kanun uyarınca:

• Satıcı bilgilerini müşteriye iletmek zorundadırlar.

• Cayma hakkı süreçlerinde satıcıyla birlikte sorumludurlar.

• Kendi sözleşme ve iade politikalarını yayınlamakla yükümlüdürler.

---

9. Yargıtay Kararlarından Örnekler

• Yargıtay 13. HD, 2019/3452 E., 2020/4529 K.
  E-ticaret sitesinden alınan ürünün ayıplı çıkması halinde, tüketici doğrudan satıcıya karşı dava açabilir.

• Yargıtay 11. HD, 2018/11234 E., 2019/8735 K.
  Mesafeli sözleşme kapsamında cayma hakkı süresinin satıcı tarafından kısaltılamayacağı belirtilmiştir.

---

10. Uluslararası Düzenlemeler

• AB Direktifi (2011/83/EU): Tüketici haklarını güçlendiren, cayma hakkını düzenleyen direktif.

• ABD Hukuku: Federal düzeyde net bir e-ticaret kanunu olmamakla birlikte, eyalet bazlı düzenlemeler mevcuttur.

Türkiye, AB uyum süreci çerçevesinde e-ticaret mevzuatını büyük ölçüde AB direktifleri ile uyumlu hale getirmiştir.

---

11. E-Ticarette Karşılaşılan Hukuki Sorunlar

• Ayıplı mal/hizmet

• İade süreçlerinde gecikme

• İzinsiz veri kullanımı

• Sahte ürün satışı

• Sınır ötesi e-ticaret ve gümrük sorunları

---

12. Sonuç ve Öneriler

Elektronik ticaretin hukuki altyapısı, hem tüketici hem de satıcı açısından hakların dengelenmesini amaçlar.
Bu nedenle e-ticaret yapan kişilerin:

• ETBİS kaydını yapması

• Cayma hakkı ve ön bilgilendirme yükümlülüklerine uyması

• KVKK kapsamında veri güvenliği sağlaması

• Vergi yükümlülüklerini yerine getirmesi

• Sözleşme metinlerini profesyonelce hazırlaması
  gerekmektedir.

---