Zincirleme Suç

Zincirleme suç; aynı kişiye karşı farklı zamanlarda birden fazla kez aynı suçun işlenmesi durumlarında, faile birden çok suç işlemesine karşın, tek ceza verilmesi ve cezanın artırılması hallerini tanımlayan ceza hukuku terimidir. Normal şartlarda, fail, işlediği her suç için ceza alır. Ancak zincirleme suç hallerinde birden fazla suç işlediği halde tek bir ceza alır. Bunun yanında failin aldığı ceza ağırlaştırılır.

Zincirleme Suçun Şartları:

1.AYNI SUÇ: Failin, birden fazla kez aynı suçu işlemesi gereklidir. Birbirinden farklı fakat aynı mağdura yönelik suçlar zincirleme suç oluşturmaz. Örneğin fail; hırsızlık suçu, güveni kötüye kullanma suçu ve mala zarar verme suçunu aynı kişiye karşı işlerse bu zincirleme suç değildir. Böyle bir durumda üç suç için de ayrı ayrı üç farklı ceza alır.

Suçlardan birinin teşebbüs aşamasında kalması zincirleme suç oluşturmaya engel değildir.

Bir suçun temel şekli ile nitelikli şekilleri de farklı zamanlarda aynı kişiye yönelik işlenmişse, bu suçlar aynı suç sayılır ve zincirleme suç kapsamında değerlendirilir.

2. SUÇUN DEĞİŞİK ZAMANLARDA İŞLENMESİ: Farklı zamanlarda aynı kişiye yönelik işlenen birbirinin aynı suçlar, zincirleme suç oluşturur. Aralarındaki zamanın ne kadar olacağına dair kesin bir düzenleme yoktur. Suçların arasına çok fazla zaman girmiş olması aralarındaki bağlantının koptuğuyla ilgili bir kanı oluştursa da olayın şartlarına göre incelenip aksi kabul edilebilir.

Suçların bir kısmı icrai bir kısmı ihmali olabilir. Aralarındaki bağın kopmasına sebep oluşturmaz.

Zincirleme suçta, işlenen suçlar arasında kesinti vardır fakat kendisiyle çok karıştırılan mütemadi suçlarda, suçlar arasında kesinti oluşmaz, illiyet bağı devamlılık halindedir.

3.BİRDEN FAZLA KEZ İŞLENMESİ: Aynı kişiye yönelik olarak birden fazla işlenmesi de şarttır. Fiillerin herhangi birinde hukuka uygunluk nedeni varsa, o fiil zincirleme suçu oluşturan fiillere dahil değildir. Aynı şekilde fail hataya düştüyse de bu kastı ortadan kaldırır ve failin fiili zincirleme suça dahil edilmez. Ayrıca, hazırlık hareketleri gibi davranışlar suç oluşturmadığından, bu tarz fiiller de zincirleme suç kapsamına girmez.

4.MAĞDURUN AYNI KİŞİ OLMASI: Farklı kişilere karşı işlenen suçlar zincirleme suç oluşturmaz.

Kabahatler hususunda ise zincirleme suçla paralellik yoktur. Birden fazla kez aynı kişiye yönelik işlenen kabahatlerin her biri ayrı ayrı idari para cezasıyla sonuçlanır. Tek fiil ile birden fazla kabahat işlenmiş ise kabahatlerin yaptırımlarına ayrı ayrı bakılır ve hangisi daha ağırsa, faile o yaptırım uygulanır.

Buna ek olarak fail, söz konusu fiiliyle bir suç işlediği gibi aynı zamanda kabahat niteliği de olan bir fiilde bulunmuş olabilir. Bu şekilde, hem suç hem kabahat oluşturan fiiller, suç olması yönüyle cezalandırılır.

Kasten öldürme, kasten yaralama, işkence ve yağma suçları için zincirleme suç hükümleri uygulanmaz. Yani adı geçen suçlar kaç kez işlenirse, fail, o kadar ceza alır. Ancak zincirleme suç kapsamına giren suçlarda (örneğin hırsızlık) fail, ağırlaştırılmış şekilde tek bir ceza alır.

Türk Ceza Kanunu madde 43’e göre zincirleme suçlarda cezalar, dörtte birinden dörtte üçüne kadar artırılır.

Zamanaşımı hususuna da değinecek olursak, kanuna göre, zincirleme suçlarda zamanaşımı süresi en son işlenen suçun işlendiği tarihten itibaren hesaplanmaya başlar. Zincirleme suçu oluşturan tüm suçlar bir bütündür. Dolayısıyla zamanaşımı yönünden de aralarında bir birlik bulunmaktadır. Bu sebeple işlenen suçlardan bazıları zamanaşımına uğramış olsa bile bu durum önemsenmez ve son işlenen suçun tarihine göre zamanaşımı süresi değerlendirilir.