Türk Hukukunda Mirasçının Durumu

Bir malvarlığının aktif kısımlarını haklar, mallar oluştururken; pasif kısmını borçlar oluşturmaktadır. Miras hakkı, AY m.35’e göre mülkiyet hakkı gibi anayasal bir güvenceye sahiptir.

=> Kimler mirasçı olabilir?

Hak ehliyetine sahip olmak mirasçı olmada yeterli olmakla birlikte mirasçı sayılacak kişinin murisin ölüm anında sağ olması gerektiği de TMK m.580’de belirtilmiştir. Bu hususlar ceninin durumu için önem arz etmektedir. Ceninin hak ehliyetine sahip olması tam ve sağ doğmasına bağlıdır. Bu nedenle doğum anı miras hukukunu doğrudan ilgilendirmektedir.

=> Ölüm Karinesi & Gaiplik Kararı

(TMK m. 31) Kişinin ölümüne kesin gözle bakıldığı hallerde ceset bulunamıyor olsa dahi ölüm karinesi söz konusu olabilecektir. Buna karşılık, kayıp kişinin ölümüne muhtemel gözle bakılması halinde ise kişi hakkında gaiplik kararı için başvuru yapılabilecektir.

TMK m.29/2’ye göre birlikte ölüm hallerinde kişilerin ölüm anları tespit edilememişse hepsinin aynı anda ölmüş olduğu kabul edilecektir.

Bu farklılık içeren hususların güncel gelişmeler ışığında da değerlendirilmesi gerekir. Geçtiğimiz günlerde büyük deprem felaketi ile sarsılan ülkemizde pek çok insan enkaz altında kalmış, ne yazık ki pek çoğu hayatını kaybetmiştir. Konumuzu ilgilendiren husus ise bazı kişilerin deprem sonrasında kaybolmuş olmasıdır. Bu durumda kayıp kişiler için ölüm karinesi mi yoksa gaiplik kararı mı söz konusu olacaktır? Kişinin enkazdan çıkmasına ihtimal veriliyorsa yani en ufak bir şüphe oluşmuşsa kişi hakkında gaiplik kararı verilecektir. Ancak kişinin ölümünün kesin olduğu açıkça ölüm karinesi söz konusu olacaktır.

Aileler aynı felaketi aynı anda yaşamıştır. Böyle bir durumda kimin mirasçı olduğunun tespit edilmesi kolay olmayacaktır. Örneğin anne, baba ve çocuktan oluşan enkaz altında kalan bir aile düşünüldüğünde bu kişilerin ölüm anlarının tespiti miras hukuku bakımından önemlidir. Çocuk anne ve babasından bir dakika bile fazla yaşamışsa onların mirasçısı olarak kabul edilecektir. Çünkü miras bırakanın ölümü anında çocuk halen hayattaydı. Eğer bu örnekte kişilerin ölüm anları tespit edilemezse aynı anda ölmüş kabul edileceklerdir.

Bu hususlar önümüzdeki günlerde özellikle enkaz kaldırma çalışmaları sonrasında tartışılacaktır.