Kıymetli Evrakın Devri

Kıymetli evrakların içerdiği haklar, Ticaret Kanunu’nun 645. hükmünde de belirtildiği üzere, senetlerden ayrı olarak ileri sürülemeyen ve başkalarına devredilemeyen haklardır. Kıymetli evraklarda, senedin devriyle birlikte üzerindeki hakka da artık devralan sahip olmaktadır. Böylece borçludan veya düzenleyenden talepte bulunma yetkisi, devralana geçmektedir.

Kıymetli evrakın parasal değeri

Bono, poliçe veya çek gibi kıymetli evraklarda bahsedilen hak, karşılığı parasal olan haktır. Öte yandan hisse senedi üzerindeki söz konusu hakkın ise, parasal karşılığı yoktur. Ancak hisse senedinin sahip olduğu pay sahipliği hakkının bir parasal değeri vardır ve hisse senetleri bu değer üzerinden devredilebilmektedir.

Kıymetli evrakın geçersizliği

Kıymetli evrakın düzenlenmesi, adî borç senedinden farklı olarak şekil şartlarına bağlanmıştır. Özellikle kambiyo senetleri (bono, poliçe ve çek) sıkı şekil şartlarına tabidir. Şartlardan biri yerine gelmez ise, kambiyo senedi geçersiz olmaktadır.

Senedin hakkı ile birbirine bağlılığı

Bono ve çek gibi senetler devredilmeden, senet (bono, çek) üzerindeki hakkı (para alacağı hakkı) devretme imkânı bulunmamaktadır.

Kıymetli evrakın devredilme şekli

Kıymetli evrakın devredilme şekli, düzenlenme şekline bağlıdır. Kıymetli evrak nama, emre veya hamiline düzenlenebilmektedir. Senet (bono ya da çek) bir kişinin namına düzenlendiğinde farklı, bir kişinin emrine düzenlendiğinde farklı ve belli bir kişi lehine değil de hamiline düzenlendiğinde farklı şekilde devredilmektedir.

Devir şekline göre kıymetli evrakın, nama yazılı kıymetli evrak, emre yazılı kıymetli evrak ve hamiline yazılı kıymetli evrak olmak üzere üç sınıfa ayrılmaktadır.

Ticaret Kanunu’nun 647.maddesine göre, bu üç devir şeklinde de, kıymetli evrakın devri için senet üzerindeki zilyetliğin devri yani senedin teslimi şarttır.

Yine Ticaret Kanunu’nun 647/2 maddesine göre, emre yazılı senetlerde ciroya, nama yazılı senetlerde ise yazılı bir devir beyanına bir başka deyişle temlik beyanına da gerek vardır. Bu beyan kıymetli evrakın veya ayrı bir kâğıdın üzerine yazılabilmektedir.

Tüm detaylara ve aklınızda bulunan sorulara uzman bir cevap bulmak için Av. Ferhat Kule ile görüşebilirsiniz