İşleten ve araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibinin hukuki sorumluluğu
nedir?

Bu kısımı 2 ye ayırarak inlememiz gerekmektedir. İlk incelememiz: işletilme
halinde olan araçlar için sebep olunan zararlar,diğeri ise işletilme halinde
olmayan araçlar için sebep olunan zararlardır.

1- İşletme halinde olan bir aracın sebep olduğu zararlardan sorumluluk
KTK m 85 uyarınca; bir motorlu araç işletilme halinde iken bir kimsenin ölümüne,
yaralanmasına veya bir kimseye zarar verici nitelikte olduğu hallerde motorlu aracı
işleten kişi veya kişiler ile araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibi arasında
müteselsilen ve müştereken sorumluluk ilişkisi meydana gelmektedir.
Şartları ayrıntılı inceleyecek olursak;
a- Bir motorlu taşıt olmalıdır

• KTK da motorlu taşıtın tanımı verilmiştir. Aracın kendisi içinde bulunan
  makinen ürettiği güç sayesinde, yani kendi dışında herhangi bir güce
  ihtiyacı olmadan toprak üzerinde kendi kendine hareket eden motorlu
  araçlara denir. Yani otobüs, minibüs, kamyon vb araçlar bu gruba dahildir.
  Ek olarak hem havada hem karar işletilen araçlarda bu kapsamdadır. Ancak
  sadece havada ve suda işletilen araçlar bu kapsamda değillerdir.
  b- Araç işletilme halinde olmalıdır
• Motorlu araçlar işletilirken büyük tehlike arz ederler ve bu yüzden KTK
  tehlike sorumluluğunu esas olarak araç işletenin kusursuz sorumluluğu
  çerçevesinde değerlendirme yapmaktadır. Ancak araç işletme halinde değil
  iken verdiği zarar ile meydana gelen zarar arasındaki sorumluluk kusursuz
  sorumluluktur
  c- Aracın işletildiği yer karayolu olmalıdır
  d- Aracın işletilmesi nedeni ile bir zarar meydana gelmiş olmalıdır
• Aracı işleten kişinin sorumlu olabilmesi için bir zarar meydana gelmiş
  olması aranmaktadır. KTK m 85 den anlaşılacağı üzere motorlu taşıtı
  işleten kişinin ölüm, yaralanma veya zarardan sorumlu tutulabilmesi için
  motorlu taşıt hareket halinde olmalıdır.
  e- Zarar ile fiil arasında uygun illiyet bağı olmalıdır.
• Uygun illiyet bağından anlamamız gereken; hayatın olağan akışına göre
  meydana gelen zarar ile fiil arasında bir nedensellik bağı bulunmalıdır.
  f- İşleten kuruluş beyyinesi getirememiş olmalıdır
• Burada üstünde durmamız gereken diğer bir nokta ise; motorlu taşıt
  işletilme halinde iken aracı işletenin kusuru olmasa dahi sorumlu
  olmaktadır. Aracı işleten kişinin zarardan doğan sorumluluktan
  kurtulabilmesi için KTK m86 da sözü geçen kurtuluş beyyinelerinden
  birini ispat etmiş olması aranmaktadır. Kurtuluş beyyineleri: mücbir sebep
  veya zararın bir 3. Kişinin ağır kusurudur. Araç işleten zarardan doğan
  sorumluluktan ancak bunları ispat ettiği ölçüde kurtulmaktadır.
  2- İşletilme halinde olmayan bir aracın sebep olduğu zararlardan sorumluluk
• KTK m 85/3 uyarınca; araç işletilme halinde bulunmayıp bir kaza meydana
  gelmiş ise aracı işletenin sorumlu tutulabilmesi için ancak zarar gören kişi
  aracı işleten kişinin eylemlerinin bu zararın oluşmasında kusuru

bulunduğunu veya araçta oluşan veya bulunan herhangi bir bozukluğun bu
zararı meydana getirdiğini ispatlamakla yükümlüdür.
Şartlarını ayrıntılı inceleyecek olursak;
a- Zarar işletilme halinde olmayan bir motorlu aracın sebep olduğu trafik
kazasından doğmalıdır.

• Trafik kazası: bir veya birden fazla motorlu taşıtın karayolu üzerinde
  karıştığı ölüm, yaralanma veya sonucunda zarar meydana gelen olaylardır.
  b- Zarar gören kişi, aracı işletenin kusurunu ispat etmelidir.
• Burada kusuru sorumluluğundan bahsedildiği için araç işletenin temyiz
  kuvveti aranır. Temyiz kuvveti olmayan kişiler için kusur karinesinden
  bahsedilemez.
  c- Zarar gören , kazanın araca ilişkin bir bozukluktan veya aksaklıktan
  meydana geldiğini ispat etmelidir.
  • Bu kısımda aracı işletenin bu sorumluluktan kurutulabilmesi için aracın
    bozulmasının nedeninin bir 3 . kişi tarafından meydana geldiğini veya zarar
    gören tarafından meydana geldiğini ispat etmesine bağlıdır.

ECE DİZDAROĞLU