İsim Değiştirme Davası

İnsanın hayatında seçebileceği ve kendi tercihleri doğrultusunda şekillendirebileceği şeyler olmasına rağmen bazılarını da ailesi ve ebeveynleri vasıtasıyla kazanır. Bunlardan biri de isim ve soyadıdır.

İsim bir insan için pek çok şey ifade eder. Çevresi tarafından bilinirliği, anlamının kendisini hoşnut etmesi, inandığı değerler doğrultusunda güzel ve anlaşılır olması önemlidir.

Herkesin bu doğrultuda bir isim ve soy isim taşıması hakkıdır. Bu bağlamda ebeveynlerin bazen bilmeden veya kendi ağır ideolojileri doğrultusunda bazen de bambaşka bir sebeple anlamsız yahut alay konusu olabilecek isimler koymasına tanık oluruz.

İşte bu sebeplerle, Türk Medeni Kanunu madde 27’de hukuki düzenleme getirilmiştir.

”Adın değiştirilmesi, ancak haklı sebeplere dayanılarak hâkimden istenebilir. Adın değiştirildiği nüfus siciline kayıt ve ilân olunur. Ad değişmekle kişisel durum değişmez. Adın değiştirilmesinden zarar gören kimse, bunu öğrendiği günden başlayarak bir yıl içinde değiştirme kararının kaldırılmasını dava edebilir’ şeklindedir.

İsim ve soyadı değiştirme davaları çekişmesiz, yalnız tek taraflı yani davacının bulunduğu davalardandır. Kişiye sıkı sıkıya bağlı haklardandır.

İsim değiştirmek için haklı sebepler nelerdir?

Kanunumuzda açıkça bildirilmediği için isim değiştirmenin kabul gören sebeplerini Yargıtay kararlarından incelemek doğru olacaktır. Buna göre isim değiştirmek için gerekçeler aşağıdaki gibi sıralanabilir;

• Kişinin adının gülünç, alay konusu olması veya rencide edici olması,
• Çevresi tarafından uzun zamandır başka bir isim ile tanınıp biliniyor olması,
• Aynı isme sahip kötü şöhretli veya aranan bir başka kişinin olması,
• Mesleki ve sanatsal haklı gerekçeler,
• Söylemesi (telaffuzu) zor bir isim olması,
• Toplumun ve inancının genel ahlak kurallarına aykırı bir anlam taşıması örnek sayılabilir.

Yine sadece bu sebeplerle bir dava açılması zorunlu değildir. Haklı sebep kavramı objektif sayılan sebepler olabileceği gibi kişinin öne süreceği sübjektif bambaşka bir sebep de kabul görebilir.

Burada Hâkimin takdiri unsurunu unutmamak gerekir. Örneğin 2017’de görülmüş Yargıtay 8. Hukuk Dairesinde görülen dosyada:

‘İleri Sürülen Nedenin ve Yeni Alınmak İstenen Ad veya Soyadının Toplum Değerlerine ve Kanunun Buyurucu Kurallarına Ters Düşmeyen Özellikle Başkalarına veya Çevreye Zarar Vermeyen İncitmeyen Nitelikte Bulunduğunun Tespiti Gerektiği’ nakledilmiştir.[1]

İsmimi değiştirme sebeplerimi öne sürerken kanıt gösterebilir miyim?

Evet. Hatta mümkün olursa haklı sebeplerin varlığı halinde bunun için bir evrak, yakınlarınızdan bir şahidiniz varsa mahkemeye sunmak çok işinize yarayacaktır. İsim ve soyadı davalarında pratikte en önemli delil tanık beyanlarıdır.

İsim ve soyadı değişikliği davasında görevli ve yetkili mahkeme hangisidir?

Bu davalar davacının yerleşim yeri mahkemesinde açılacaktır. Görevli mahkeme yerleşim yerindeki Asliye Hukuk Mahkemeleridir.

Dava dilekçesinin hazırlanması ve mahkeme süreci

Davalı olarak Nüfus Müdürlüğü gösterilmelidir. Yalnız hukuki süreci başlatırken alanında yetkili ve tecrübeli bir avukattan yardım almak sürecin en hızlı ve sağlıklı şekilde sonuçlanması için elzemdir.

‘İsim ve soyadı değiştirme’ ile ‘isim ve soyadı düzeltme’ davaları farklı konulara sahiptirler. Bunu karıştırmamak gerekir.

  Mahkemesiz isim değiştirme ise nispeten yeni bir gelişmedir. Yazım, imla hatası veya düzeltme işareti kullanılmasından kaynaklanan anlam değişlikleri bulunan, genel ahlaka uygun olmayan ve toplum tarafından gülünç karşılandığı değerlendirilen adların mahkeme kararı aranmaksızın değiştirilebilmesine imkân tanıyan düzenleme[2] 24 Aralık 2022 tarihine kadar devam edecektir.

Bunun için ikametgâh adresinizin bulunduğu Nüfus Müdürlüğü’ne başvurarak isminizin düzeltilmesini talep edebilirsiniz. Bu sebepler haricinde mahkemesiz isim değiştirme mümkün değildir.

Tüm detaylara ve aklınızda bulunan sorulara uzman bir cevap bulmak için Av. Ferhat Kule ile görüşebilirsiniz.

Ayşe Rumeysa İşcan

Yararlanılan kaynaklar

[1] YARGITAY 8. HUKUK DAİRESİ E. 2017/6537 K. 2017/16938 T. 14.12.2017

[2] Nüfus Hizmetleri Kanunu’na eklenen 11. geçici madde ile 24/12/2022 tarihine kadar*