İş Sözleşmeleri ve Fazla Mesai Ücreti

İş sözleşmeleri, uygulamada süresine göre belirli ya da belirsiz olarak nitelendirilmektedir. Nitekim sık karşılaşılan sözleşme tipi belirsiz süreli iş sözleşmesi iken mevsimlik ya da dönemlik işlerde de belirli süreli iş sözleşmeleri hakimdir.  Sözleşme tipi ne olursa olsun her işçinin sözleşme kurulması esnasında dikkat etmesi ve bilincinde olması gereken hususlar söz konusudur. Aksi takdirde iş şartları ve maddelerine dikkat edilmeden imzalanacak iş sözleşmeleri ileride çalışanların hak kaybına uğramalarına sebebiyet verebilir.

İş Kanunu madde 8’e göre “iş sözleşmesi, bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşmedir” şeklinde tanımlanmıştır.

İş Sözleşmesi Şekil Şartları

İş sözleşmesi, Kanunda aksi belirtilmedikçe, özel bir şekle tâbi değildir. Her sözleşmede genel anlamda bulunması gereken hususlar ise aşağıdaki gibidir:

• İşçi ve işveren bilgileri.
• Sözleşmenin geçerlilik süresi.
• İşçinin deneme süresi.
• İşçinin maaşı.
• Fazla çalışma durumu.
• Sözleşmenin fesih ve tazminat hükümleri.
• İşçi özlük dosyası

İş Sözleşmesinde Vade 

İş sözleşmelerine ilişkin işçilerin/çalışanların bilincinde olması gereken hususlar şöyle özetlenebilir;

• Süresi 1 yıl ve daha fazla olan iş sözleşmelerinin yazılı şekilde yapılması mecburidir.
• Süresi 1 yılı aşan sözleşmelerde, işveren tarafından haksız fesih veya işçinin haklı bir nedene dayanarak, sözleşmenin feshedilmesi halinde ise işçiye kıdem tazminatı ödenebilir
• İş sözleşmesinde ücret faktörüne net veya brüt olarak açık şekilde yer verilmesi gerekir
• Süresi belli olan iş sözleşmelerinde sürenin veya işin bitiminde sözleşmenin kendiliğinden sona ereceğinden yasal kıdem tazminatı hakkı da doğmayacaktır.
• İş başlangıç tarihi kesin olarak belirtilmelidir.
• İş sözleşmesine deneme süresinin dahil edilmesine dikkat edilmelidir. Böylelikle işçinin deneme süresi netleşecektir.

Fazla Mesai

4857 sayılı İş Kanunu çerçevesinde çalışanların çalışma süreleri, fazla çalışmaya karşılık ücretin nasıl hesaplanacağı belirtilmiştir. İş Kanunu’na göre belirlenen süreler dışında çalışan, çalışılan fazla süreler için mesai ücreti ya da maaştan kesinti olmayacak şekilde serbest zaman şeklinde kullanabilmektedir. Buna göre madde 63’te çalışma süresi şu şekilde belirtilmiştir;

Genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok kırkbeş saattir. Aksi kararlaştırılmamışsa bu süre, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanır. Yer altı maden işlerinde çalışan işçilerin çalışma süresi; günde en çok yedi buçuk, haftada en çok otuz yedi buçuk saattir.

Fazla Mesai Ücretinin Hesaplanması

Fazla mesai ücretinin hesaplamasına ilişkin hususlar ise Kanun’un 41. maddesinde aşağıdaki gibi ifade edilmiştir;

Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödenir.

İş Kanunu madde 41’de serbest zaman kavramı şu şekilde ifade edilmiştir;

Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapan işçi isterse, bu çalışmalar karşılığı zamlı ücret yerine, fazla çalıştığı her saat karşılığında bir saat otuz dakikayı, fazla sürelerle çalıştığı her saat karşılığında bir saat onbeş dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir.

Bu konuda daha fazla bilgi almak ve diğer sorularınız için büromuz iş hukuku alanında deneyimli avukatlarından danışmanlık hizmeti sağlayabilirsiniz.