EVLİLİKTE MAL REJİMLERİ

EVLİLİKTE MAL REJİMLERİ

Mal rejimi , kişilerin evlilikleri süresi içerisinde edindikleri mal varlıklarını nasıl kullanacakları ve boşanma halinde bu mal varlıklarının hangisinin kime ait olacağını belirten bir kurallar bütünüdür .

Mal rejimleri Türk Medeni Kanununda 202 ve 281 maddeleri arasında düzenlenmiştir . Bu kanunda sayılmış olan mal rejimleri dört tanedir :

1 – Edinilmiş mallara katılma rejimi

2 – Mal ayrılığı rejimi

3 – Paylaşmalı mal ayrılığı rejimi

4 – Mal ortaklığı rejimi

Eşler dilediği mal rejimi seçebilirler . Fakat mal rejiminin seçilmesi durumlarda yasal mal rejimi devreye girer . Yasal mal rejimi ise 1 Ocak 2002 tarihinden itibaren uygulanan edinilmiş mallara katılma rejimidir . Bu tarihten önce ise kanunda kabul edilen mal rejimi mal ayrılığıdır .

Diğer üç mal rejimi ise sözleşmeden kaynaklanan mal rejimi ya da seçimlik mal rejimi olarak da bilinmektedir .

Mal rejimi sözleşmesi noterde düzenleme veya onaylama şeklinde yapılır .

Biz bu yazımızda aynı zamanda yasal mal reji olan edinilmiş mallara katılma rejimini ayrıntılı bir inceleyeceğiz .

EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİ ( YASAL MAL REJİMİ )

Edinilmiş mallara katılma rejimini kabul eden eşlerin malları , kişisel mallar ve edinilmiş mallar olarak ikiye ayrılmaktadır .

Edinilmiş mallara katılma rejiminde bir eşin bütün malları edinilmiş mal olarak kabul edilir karinesi vardır .

Edinilmiş mallara katılma rejimi iki halde başlayabilir :

• Eşler evlilik başvurusunda ya da daha sonra noterde düzenleme veya onaylama şeklinde bir sözleşme yaparak edinilmiş mallara katılma rejimini seçmişlerde evlenme sözleşmesinin tamamlandığı anda geçerli olacaktır
• Eşler aralarında anlaşarak o zamana kadar sürdürülen mal rejimini değiştirerek edinilmiş mallara katılma rejimine geçebilirler . Buna göre yapmış oldukları sözleşmeden itibaren edinilmiş mallara katılma rejimi geçerli olur .

Edinilmiş mallar bu mal rejiminin seçildiği andan itibaren her eşin karşılığını vererek sahip olduğu malvarlığı değerleridir . Bir malı edinilmiş mal olarak kabul edilebilmesi için iki şartın yerine gelmesi gerekmektedir .  Bu şartlar :

• Malın mal rejimi devam ettiği sürece edinilmiş olması gerekmektedir .
• Malın ya da malvarlığı değerinin emek karşılığında edinilmiş olması gerekmektedir .

Türk Medeni Kanununun 219 . maddesi hükmünde edinilmiş mallar sayılmıştır . Buna göre :

• Bir eşin çalışmasının karşılığı olan edimleri
• Sosyal güvenlik ve sosyal yardım kurum ve kuruluşlarından ya da personele yardım amacıyla kurulan sandık ve benzerlerinin yapmış olduğu ödemeler
• Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenmiş olan tazminatlar
• Edinilmiş mal yerine geçen değerler

Kanunda geçen bu maddeler tahdidi olarak sayılmamıştır . Mal tasfiyesi sırasında hakim hangilerinin edinilmiş mal olduğunu belirleyecektir .

Kişisel mallar ise eşlerin sahip olduğu malların bazıları kanundan dolayı bazıları ise eşlerin yapmış olduğu sözleşmeden dolayı kişisel mal olarak kabul edilir .

Kanundan kaynaklanan kişisel mallar :

• Eşlerden sadece birinin kişisel kullanımına yarayan eşyalar
• Mal rejimine karar verirken eşlerden birine ait olan ya da herhangi bir eşin sonradan miras yoluyla karşılıksız olarak kazanma yoluyla elde etmiş olduğu mallar
• Eşlerden birinin almış olduğu manevi tazminatlar
• Kişisel mal yerine geçen eşyalar

Sözleşmeden kaynaklanan kişisel mallar ise :

• Eşlerden biri mesleğini icra ederken ya da işletmesinin faaliyeti nedeniyle doğan edinilmiş mallar kişisel mal olarak kabul edilebilir .
• Kişisel malların gelirlerinin de kişisel malvarlığı olarak kabul edilebilmesi için eşler arasında sözleşme yapılması gerekmektedir .

Mal tasfiyesi sırasında eşler arasında malların kişisel mal mı yoksa edinilmiş mal mı olduğu konusunda anlaşmazlık çıktığı zaman aksi ispat edilinceye kadar eşlerin sahip olmuş olduğu bütün mallar edinilmiş mal olarak kabul edilir .

Eğer eşlerden biri malın kendisinin kişisel malı olduğunu söylüyorsa bunu ispat etmesi gerekmektedir . Bir malın kime ait olduğu ispat edilemiyorsa o mal edinilmiş mal olarak kabul edilir .

 

EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNİN SONA ERMESİ VE TASFİYESİ

Türk Medeni Kanununa göre edilişmiş mallara katılma rejimi dört şekilde sona erer . Buna göre :

• Eşlerden birinin ölümü halinde . Bu durumda rejim kendiliğinden sona ermiş olur .
• Eşlerin başka bir mal rejimine geçme durumunda kendiliğinden sona ermiş olur .
• Mahkeme kararı sonucunda evliliğin sona ermesi ya da iptal edilmedi hallerinde . Bu durumlarda rejim dava tarihinden itibaren sona ermiş olur .
• Haklı bir sebep bulunduğu durumlarda mal reji sona erer . Bu durumda hakim mal ayrılığı rejimine dönüştürülmesine karar verir . Haklı sebebe örnek olarak diğer eşe ait olan malvarlığının borca batık olması , diğer eşin sürekli olarak ayırt etme gücünden yoksun olması verilebilir .