ÇOCUKLARLA İLGİLİ İLAMLARIN İCRASI

Çocukların ayrılmış aile bireyleri ile ilişki kurabilmesi gerekmektedir. Ancak hayatın olağan akışı içersinde taraflardan birisi veya ikisi de karşı tarafın çocukla kişisel münasebet kurmasına engel olmaktadır. Bu noktada eskiden beri süre gelen bir uygulama olarak icra daireleri ve icra memurları aracılığı ile çocukların ‘zorla teslimi’ işlemleri vicdana uygun olmayan olaylara sahne vererek kanun koyucuyu harekete geçirmiş ve çocuk teslimi işlemi icra kanunu kapsamından çıkarılıp Çocuk Koruma Kanunu kapsamında özel olarak düzenlenmiştir.

İİK’nın kanun yapma mantığına bakarsak çocuk teslimi ilamlı icra kapsamında düzenlenmiştir. Yani burdan şunu anlamamız gerekir ki daha önceden çocuğun bir tarafa teslimi ve kişisel münasebetin kurulabilmesinin için bir mahkeme kararına (mahkeme ilamına) ihtiyaç duyulmaktaydı. İİK m. 25/a uyarıncaki eski uygulamaya göre icra dairesine ilamın icrası için yapılacak başvuru sonucu bir ‘icra emri’ düzenlenecek çocuğun ilgili tarafa 7 gün içersinde teslimi talep edilecek eğer taraf bu emre uymaz ise icra memuru aracılığı ile çocuğun zorla teslimi sağlanacaktı. Aynı şekilde teslim alan taraf ilgili süre sonunda geri teslimi reddederse bu taraftan da çocuk zorla teslim alınacaktı. Kanun koyucunun hukuk yapma mantığına göre zorla teslim kurumu kişileri bu işi rıza ile yapmasını sağlamadığı anlaşılmış ve İİK m. 341 aracılığı ile çocuk teslimi emrine muhalefete bir yaptırım hükmü düzenlenmiştir. Buna göre çocuğu teslim etmekten imtina eden veya çocuğun teslimini zorlaştıran kişiler lehe hüküm verilen kişinin şikayeti üzerine karşı tarafa ve zorlaştıran kişilere altı aylık tazyik hapsi verilir.

Artık çocuk teslimine ilişkin düzenlemeler İİK kapsamında değil Çocuk Koruma Kanunu (ÇÇK) m. 41/A-İ ve geçici m. 2 kapsamında düzenlenmiştir. Geçici m. 2 kapsamında öncelikle şunu belirtmek gerekir ki 7343 s. Düzenleme ile getirilen bu yeni hükümler 24/11/2021 tarihinde ihdas edilmiş olup 1 yıl içinde tüm ülke çapında uygulanmaya başlanmış olacaktır. Yani yeni düzenleme bir çok yeni kurumun kurulmasını öngördüğü için bir müddet henüz ilgili kurumların kurulmadığı noktalarda eski uygulamalr olan İİK uygulamaları devam edecek iken yeni düzenlemeye uygun kurumların kurulabildiği il veya bölgelerde ÇÇK hükümleri uygulanacaktır. M.41 ve devamı düzenlemeleri uyarınca yapılan en önemli değişikliklerden birisi yeni görevli kurumların ihdas edilmesidir. Kişiler artık çocukları ile görüşülmesine dair ellerinde bir mahkeme kararı (ilamı) bulunduruyorsa icra dairlerine değil ÇÇK m. 41/A uyarınca Adalet Bakanlığınca kurulan adli destek ve mağdur hizmetleri müdürlüklerine yapacakları başvuru ile ilamı icra ettirebilirler. Gidilmesi gereken müdürlük ÇOCUĞUN YERLEŞİM YERİNDEKİ ilgili müdürlüktür. Ancak eğer taraf çocuğun teslimi sürecinde ilgili müdürlüğü hatalı işlem yaptığını düşünüyorsa ÇÇK m. 41/E’ ye göre ‘ Çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair ilam veya tedbir kararlarının yerine getirilmesine ilişkin müdürlükçe yapılan işlem ve verilen kararlara karşı, öğrenme veya tebliğ tarihinden itibaren bir hafta içinde, işlemi yapan müdürlüğün bulunduğu yer aile mahkemesine şikâyette bulunulabilir.’

Çocuk Teslimi İlamına Muhalefet Hususu

ÇÇK m. 41/F uyarınca; ‘ Çocuk teslimine dair ilam veya tedbir kararlarının yerine getirilmesine ilişkin teslim emrine aykırı hareket edenler ile emrin gereğinin yerine getirilmesini engelleyenler, bir ay içinde yapılacak şikâyet üzerine, fiil suç teşkil etse dahi, üç aya kadar disiplin hapsi ile cezalandırılır.’

ÇÇK m. 41/F-2 uyarınca; ‘Çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair ilam veya tedbir kararlarının yerine getirilmesine ilişkin teslim emrine aykırı hareket edenler ile emrin gereğinin yerine getirilmesini engelleyenler, bir ay içinde yapılacak şikâyet üzerine, üç günden on güne kadar disiplin hapsiyle cezalandırılır.’

Bu nokta uyarınca dikkat edilmesi gereken husus 1. Fıkra çocuğun teslimine ilişkin iken 2. Fıkra çocukla kişisel münasebet kurulmasına ilişkindir. İki durum için de yaptırım hükümleri düzenlenmiş olup ikisinin de yaptırım oranları farklıdır.

Kişiler varsa şikeyetlerini aile mahkemesine yapmaları gerekmektedir. Bu yapılacak şikayet, öğrenme veya tebliğden itibaren BİR HAFTA İÇİNDE, müdürlüğün bulunduğu yer aile mahkemesine yapılabilir. Şikâyet üzerine VERİLEN KARARA KARŞI, aile mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz süresi bir haftadır.

Masraf ve Harçlar

ÇÇK m. 41/H uyarınca; ‘Çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair ilam veya tedbir kararlarının yerine getirilmesine ilişkin yapılacak işlemler, 2/7/1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanunu ile diğer kanunlar uyarınca alınması gereken tüm harçlardan istisnadır. Ayrıca bu iş ve işlemlerin yürütülmesi için yapılacak tüm masraflar, avukatlık ücreti hariç, Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanır.’

Yani çocuğun teslimi ve kişisel münasebet için eskiden kişiler icra dairesine gidip bir alacak için icra takibi açarmış gibi masraf ve harçları yatırıyor iken artık tüm işlem masrafları Adalet Bakanlığı tarafından karşılanacak olup taraflardan ücret talep edilmeyecektir.