ARAÇ DEĞER KAYBI TALEBİNDE ZAMANAŞIMI
Araç değer kaybı, bir aracın trafik kazası veya diğer zarar olayı sonrası değerinde meydana gelen azalma olarak tanımlanır. Bu kayıp, aracın onarım sonrası bile önceki piyasa değerine ulaşamaması ve potansiyel alıcılar tarafından değerlendirilirken dikkate alınır. Trafik kazası sonrası araç değer kaybının tazmin edilmesi, tüketici hakları ve sigorta şirketleri arasında sıkça tartışılan bir konudur. Ancak, bu tazminat taleplerinde zamanaşımı süreleri de önemli bir rol oynar.
Zamanaşımı, bir hukuki hak veya talebin belirli bir süre içinde kullanılması gerekliliğini ifade eder. Trafik kazası sonrası araç değer kaybı tazminat taleplerinde de zamanaşımı süreleri önemlidir çünkü bu süreler, tüketici veya mağdurun hukuki koruma taleplerini ne kadar süreyle ileri sürebileceğini belirler. Zamanaşımı sürelerinin geçmesi durumunda, tüketici veya mağdur tazminat talebinde bulunamaz ve bu talep hukuki olarak geçersiz kabul edilir.
İlgili Kanunlar:
Türk Ticaret Kanunu
Zamanaşımı
MADDE 1420- (1) Sigorta sözleşmesinden doğan bütün istemler, alacağın muaccel
olduğu tarihten başlayarak iki yıl ve 1482 nci madde hükmü saklı kalmak üzere, sigorta
tazminatına ve sigorta bedeline ilişkin istemler her hâlde rizikonun gerçekleştiği tarihten
itibaren altı yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.
(2) Diğer kanunlardaki hükümler saklıdır
. Zamanaşımı
MADDE 1482- (1) Sigortacıya yöneltilecek tazminat istemleri, sigorta konusu
olaydan itibaren on yılda zamanaşımına uğrar.
Türk Borçlar Kanunu
Zamanaşımı
I. Kural
MADDE 72- Tazminat istemi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yılın ve her hâlde fiilin işlendiği tarihten başlayarak on yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrar. . Ancak, tazminat ceza kanunlarının daha uzun bir zamanaşımı öngördüğü cezayı gerektiren bir fiilden doğmuşsa, bu zamanaşımı uygulanır.
TBK 72.maddede düzenlenen iki yıllık görece ve on yıllık kesin zamanaşımı sürelerinin uygulanması gerekmektedir.
MADDE 49- Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür.
Zarar verici fiili yasaklayan bir hukuk kuralı bulunmasa bile, ahlaka aykırı bir fiille başkasına kasten zarar veren de, bu zararı gidermekle yükümlüdür.
Karayolları Trafik Kanunu
Zamanaşımı:
Madde 109 – Motorlu araç kazalarından doğan maddi zararların tazminine ilişkin talepler, zarar görenin, zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yıl ve herhalde, kaza gününden başlayarak on yıl içinde zamanaşımına uğrar.
Dava, cezayı gerektiren bir fiilden doğar ve ceza kanunu bu fiil için daha uzun bir zaman aşımı süresi öngörmüş bulunursa, bu süre, maddi tazminat talepleri için de geçerlidir.
Zamanaşımı, tazminat yükümlüsüne karşı kesilirse, sigortacıya karşı da kesilmiş olur. Sigortacı bakımından kesilen zamanaşımı, tazminat yükümlüsü bakımından da kesilmiş sayılır.
Motorlu araç kazalarında tazminat yükümlülerinin birbirlerine karşı rücu hakları, kendi yükümlülüklerini tam olarak yerine getirdikleri ve rücu edilecek kimseyi öğrendikleri günden başlayarak iki yılda zamanaşımına uğrar.
Diğer hususlarda, genel hükümler uygulanır.
İlgili kanun maddelerini incelediğimizde araç değer kaybına ilişkin tazminat taleplerinde olağan, kesin ve olağandışı olmak üzere üç çeşit zamanaşımı süresi vardır. Olağan süre Türk Borçlar Kanunu’nun 72.maddesinde bahsedilen iki yıllık zamanaşımı süresidir. Kesin süre ise yine 72.maddede bahsedilen 10 yıllık tavan süredir.
2016/7272 NO’lu Yargıtay İçtihadı
-KARAR-
Mahkemece davanın kısmen kabulüne; değer kaybı talebinin reddine, tamir süresi boyunca kira bedeli olarak talep ettiği 1000 TL nin 12.03.2012 tarihinden itibaren yasal faizi ile davalı …’ten alınarak davacıya verilmesine karar verilmiş, hüküm davacı … vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava trafik kazasından kaynaklanan değer kaybı ve araç kiralama bedeli istemine ilişkindir.
1-Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre davacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
2-Dava, trafik kazasından kaynaklanan araçta meydana gelen değer kaybı ve araç kiralama bedeli istemine ilişkindir.
Davacının dava dilekçesindeki maddi tazminat talebi araçta oluşan değer kaybı ve araç kiralama bedeline ilişkindir.
Hükme esas alınan bilirkişi raporunda aracın tamirinin ekonomik olup olmadığı, perte ayrılmasının gerekip gerekmediği değerlendirilmeden dava konusu aracın aracın 11 yaşında olması belirtilerek araçta değer kaybı oluşmayacağı belirlenmiştir.
Mahkemenin hükme esas aldığı bilirkişi raporunda araç değer kaybı hesaplaması doğru yapılmamıştır. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda araçtaki değer kaybının tespiti, Dairemizce değer kaybının belirlenmesi hususunda esas alınan, aracın kaza tarihindeki hasar görmemiş 2.el piyasa değeri ile kazadan sonra onarılmış haldeki 2.el piyasa değeri arasındaki fark kriterine uyulmaksızın genel bir değerlendirme yapılarak sağlanmıştır. Araçta meydana gelen değer kaybının; aracın serbest piyasa koşullarına göre kaza tarihi itibariyle hasarsız haldeki ikinci el rayiç değeri ile aracın markası, modeli, hasar miktarı ve hasarlı kısımların özelliği dikkate alınarak tamir edildikten sonraki rayiç değeri tespit edilip bu iki miktar arasındaki azalmaya (farka) göre hesaplanması gerekir.
Davacının aracının 2. el piyasa fiyatına göre tamirinin ekonomik olup olmadığı, perte ayrılıp ayrılmayacağının mahkemece tartışılması, aracın perte ayrılmasının uygun olması durumunda değer kaybının oluşmayacağı yönünde karar verilmesi, aracın perte ayrılmasının uygun olmayacağı durumda yukarıda açıklandığı üzere daire uygulamalarımıza göre değer kaybı hesaplanmadan, değer kaybı konusunda genel bir değerlendirme ile aracın yaşı dikkate alınarak araçta değer kaybının oluşmayacağı yönündeki bilirkişi raporuna dayalı olarak hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda 1 nolu bentte açıklanan nedenlerle davacı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, 2 nolu bentte açıklanan davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacıya geri verilmesine 01.02.2017 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
Hukuk Öğrenci Stajyer
Behiye Zeynep Öztürk