ATM DOLANDIRICILIĞI: YÖNTEMLER, ÖNLEMLER VE HUKUKİ ÇERÇEVE

GİRİŞ

ATM dolandırıcılığı, otomatik para çekme makineleri (ATM) üzerinden gerçekleştirilen yasa dışı faaliyetlerdir. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte, dolandırıcılar da yöntemlerini çeşitlendirmiş ve karmaşık hale getirmiştir. Bu makalede, ATM dolandırıcılığının yaygın yöntemleri, bu tür dolandırıcılıklara karşı alınabilecek önlemler ve hukuki düzenlemeler ele alınacaktır.

ATM DOLANDIRICILIĞI YÖNTEMLERİ

SKIMMING (KART KOPYALAMA)

Skimming, en yaygın ATM dolandırıcılığı yöntemlerinden biridir. Dolandırıcılar, ATM’lere yerleştirdikleri özel cihazlarla kart bilgilerini kopyalar ve bu bilgileri kullanarak sahte kartlar üretirler. Bu yöntem, özellikle kullanıcıların kartlarını ATM’ye soktuğu anda bilgilerin okunması yoluyla gerçekleştirilir. Skimming cihazları genellikle kart yuvasına yerleştirilir ve kullanıcı farkında olmadan kart bilgilerini kopyalar.

SHIMMING

Shimming, skimming’e benzer ancak daha gelişmiş bir yöntemdir. Bu yöntemde, dolandırıcılar ATM kart yuvasına yerleştirilen ince bir cihaz aracılığıyla çipli kartların bilgilerini ele geçirirler. Shimming cihazları, daha küçük ve tespit edilmesi zor olduğu için giderek daha popüler hale gelmiştir. Bu yöntemle çipli kartların güvenliği aşılabilir ve kart sahiplerinin bilgileri çalınabilir.

CARD TRAPPING (KART TUTMA)

Card trapping yönteminde, dolandırıcılar ATM kart yuvasına yerleştirdikleri bir cihazla kullanıcıların kartlarını ATM içinde sıkıştırır. Kullanıcı kartını geri alamayınca yardım istemek zorunda kalır ve dolandırıcı, bu durumu fırsat bilerek kullanıcıdan şifresini öğrenir veya kartı geri alarak kullanır. Bu yöntem, özellikle dikkatli olmayan kullanıcılar için ciddi bir risk oluşturur.

SHOULDER SURFING (OMUZ SÖRFÜ)

Omuz sörfü, dolandırıcıların ATM kullanıcısının şifresini öğrenmek için fiziksel olarak yakınında durarak gizlice gözlemlemesidir. Bu yöntem, genellikle diğer yöntemlerle birlikte kullanılarak kart bilgileri ele geçirildikten sonra şifrenin de öğrenilmesi amacıyla uygulanır. Omuz sörfü, dolandırıcıların basit ama etkili bir yöntemidir ve kullanıcıların dikkatli olmalarını gerektirir.

PHISHING (OLTALAMA)

Phishing, dolandırıcıların sahte e-posta veya mesajlar göndererek kullanıcılardan kişisel bilgilerini elde etmeye çalıştığı bir yöntemdir. Bu yöntemde, kullanıcılar sahte bir banka web sitesine yönlendirilir ve burada kart bilgilerini ve şifrelerini girerler. Bu bilgiler daha sonra dolandırıcılar tarafından kullanılır.

ATM DOLANDIRICILIĞINA KARŞI ALINABİLECEK ÖNLEMLER

TEKNOLOJİK ÖNLEMLER

• EMV Çip Teknolojisi: EMV çipli kartlar, manyetik şeritli kartlara göre daha güvenlidir. Bankaların EMV çipli kart kullanımını teşvik etmesi ve ATM’lerin bu teknolojiye uyumlu hale getirilmesi, dolandırıcılık riskini azaltır. EMV çip teknolojisi, kart bilgilerinin kopyalanmasını zorlaştırır ve dolandırıcılığa karşı ek bir güvenlik katmanı sağlar.
• ATM Kamera Sistemleri: ATM’lere yerleştirilen güvenlik kameraları, dolandırıcılık girişimlerinin tespit edilmesine yardımcı olur. Ayrıca, kullanıcıların da ATM kullanırken dikkatli olmalarını sağlar. Kamera sistemleri, suçluların tespit edilmesi ve yakalanması için önemli bir araçtır.
• Anti-Skimming Cihazları: ATM’lere yerleştirilen anti-skimming cihazları, skimming cihazlarının tespit edilmesini ve etkisiz hale getirilmesini sağlar. Bu cihazlar, ATM’lerin güvenliğini artırır ve kullanıcıların kart bilgilerinin çalınmasını engeller.
• Şifre Güvenliği: Bankaların müşterilerine güçlü ve tahmin edilmesi zor şifreler kullanmalarını tavsiye etmesi önemlidir. Ayrıca, şifrelerin düzenli olarak değiştirilmesi de güvenlik açısından önemlidir.

KULLANICI BİLİNÇLENDİRME

• Şifre Gizliliği: Kullanıcıların ATM’de şifrelerini girerken klavyeyi kapatmaları, omuz sörfü gibi yöntemlerle şifrelerin çalınmasını engeller. Kullanıcılar, şifrelerini girerken etraflarını kontrol etmeli ve gizliliği sağlamalıdır.
• Şüpheli Durumlar: Kullanıcılar, ATM’lerde şüpheli cihazlar veya durumlar fark ettiklerinde durumu hemen bankaya bildirmelidir. Şüpheli durumlar, dolandırıcılık girişimlerinin erken tespit edilmesine yardımcı olur.
• ATM Seçimi: Mümkünse, güvenlik açısından daha güvenilir olan banka şubelerindeki ATM’ler tercih edilmelidir. Banka şubelerindeki ATM’ler genellikle daha iyi korunur ve güvenlik önlemleri daha yüksektir.
• Eğitim ve Farkındalık: Bankaların müşterilerine dolandırıcılık yöntemleri ve bu yöntemlerden nasıl korunacakları konusunda eğitim vermesi önemlidir. Bu eğitimler, kullanıcıların bilinçlenmesine ve dolandırıcılık risklerinin azaltılmasına yardımcı olur.

HUKUKİ DÜZENLEMELER VE MÜCADELE

TÜRKİYE’DE MEVZUAT

Türkiye’de ATM dolandırıcılığıyla mücadelede çeşitli yasal düzenlemeler bulunmaktadır. Türk Ceza Kanunu’nun 244. maddesi, bilişim sistemine hukuka aykırı olarak girme ve verileri ele geçirme suçlarını düzenlemektedir. Bu madde kapsamında, ATM dolandırıcılığı da cezalandırılabilir. Ayrıca, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) gibi kurumlar, finansal sistemin güvenliğini sağlamak amacıyla çeşitli düzenlemeler yapmaktadır.

ÖRNEK YARGITAY KARARI

Yargıtay 15. Ceza Dairesi 2014/19878 E.  ,  2014/20238 K. sayılı kararında ”somut olayda, mahkemece verilen 11.12.2007 tarihli kararın dairemizce yapılan temyiz incelemesi sonucunda, sanığın eyleminin bir bütün halinde TCK’nın 142/2-e fıkrasında belirtilen bilişim sistemlerinin kullanılması suretiyle hırsızlık suçunu oluşturduğu gerekçesiyle 11.12.2012 tarihli ilamla bozulması üzerine, bozma sonrası yapılan yargılama sonucunda sanığın bilişim sisteminin kullanılması suretiyle hırsızlık suçundan cezalandırılmasına yönelik kabulünde bir isabetsizlik görülmemiştir.
Bozma sonrası yapılan yargılamaya, toplanıp karar yerinde gösterilen delillere, mahkemenin kovuşturma sonuçlarına uygun olarak oluşan kanaat ve takdirine, incelenen dosya kapsamına göre, sanık müdafiinin yerinde görülmeyen temyiz itirazlarının reddiyle hükümlerin ONANMASINA, 02.12.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.” demektedir.

ULUSLARARASI DÜZENLEMELER

ATM dolandırıcılığı, uluslararası bir boyuta sahip olduğundan, bu konuda uluslararası işbirliği büyük önem taşımaktadır. INTERPOL ve Europol gibi uluslararası güvenlik kuruluşları, bu tür suçlarla mücadelede işbirliği yapmaktadır. Ayrıca, uluslararası bankacılık düzenlemeleri ve standartları, dolandırıcılıkla mücadelede önemli bir rol oynamaktadır. Örneğin, Avrupa Birliği’nin PSD2 (Payment Services Directive 2) gibi düzenlemeleri, finansal işlemlerde güvenliği artırmayı amaçlamaktadır.

ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ

Uluslararası işbirliği, ATM dolandırıcılığıyla mücadelede önemli bir faktördür. Ülkeler arasındaki bilgi paylaşımı ve ortak operasyonlar, dolandırıcılık girişimlerinin engellenmesine ve suçluların yakalanmasına yardımcı olur. Bu işbirliği, sınır ötesi dolandırıcılık faaliyetlerine karşı etkili bir savunma sağlar.

TEKNİK VE HUKUKİ DESTEK

Uluslararası kuruluşlar ve finansal kurumlar, teknik ve hukuki destek sağlayarak dolandırıcılıkla mücadeleye katkıda bulunur. Bu destek, bankaların ve diğer finansal kurumların güvenlik önlemlerini artırmasına ve dolandırıcılık risklerini azaltmasına yardımcı olur.

SONUÇ

ATM dolandırıcılığı, hem bireyler hem de finansal kurumlar için ciddi bir tehdit oluşturmaktadır. Teknolojik önlemler, kullanıcı bilinçlendirme ve etkili hukuki düzenlemeler, bu tür dolandırıcılıkların önlenmesinde kritik öneme sahiptir. Tüm paydaşların işbirliği yapması ve sürekli olarak yeni tehditlere karşı hazırlıklı olması, ATM dolandırıcılığıyla mücadelenin başarısını artıracaktır. Bu nedenle, hem bireyler hem de kurumlar, güvenlik önlemlerini artırmalı ve bilinçli hareket etmelidir. Ayrıca, uluslararası işbirliği ve düzenlemeler, dolandırıcılıkla mücadelede önemli bir rol oynamaya devam edecektir. Tüm bu önlemler ve çabalar, finansal sistemin güvenliğini sağlamak ve kullanıcıları korumak için gereklidir. Özellikle yaşlılarımızı hedef haline getiren suçlular olduğundan, yaşlılarımızı bilinçlendirecek adımların atılmasını sağlamalıyız. ATM kullanımı konusunda yaşlılarımızın yanında genç ve yetişkinlerimizi de dikkatli olmaya çağırmalı ve gerekli uyarılarda bulunmalıyız. Söz konusu tedbirler alındığında zararlar en aza indirgenebilecektir.

Hukuk Öğrencisi Stajyeri

Osman Recep Gülşen