ike ve Bahis İddialarında Kulübe Uygulanan Yaptırımlar

Giriş: Kulüpler Şikeden Neden Sorumlu Tutulur?

Modern spor hukukunda kulüpler yalnızca sportif başarıdan değil, aynı zamanda bağlı oldukları federasyonun disiplin kurallarına uygun hareket etmekten de sorumludur. Şike, teşvik primi ve bahis manipülasyonu iddiaları yalnızca sporcuları veya yöneticileri değil, doğrudan kulüpleri de etkiler. Çünkü spor hukukunda kulüpler, kendi bünyesindeki sporcuların ve yöneticilerin eylemlerinden “tüzel kişi sorumluluğu” kapsamında sorumludur.

Türkiye’de özellikle TFF Disiplin Talimatı, UEFA Disiplin Tüzüğü, FIFA Etik Kuralları ve 6222 sayılı Kanun kapsamında şike ve bahis iddiaları kulüpler için ağır yaptırımlar öngörmektedir. Bu makalede kulüplerin disiplin sorumluluğunun hukuki dayanakları, hangi durumlarda kulübe ceza uygulandığı, Yargıtay ve Tahkim Kurulu yaklaşımları ve kulüplerin korunma stratejileri detaylı bir şekilde ele alınmaktadır.

I. Kulüplerin Disiplin Sorumluluğunun Hukuki Dayanağı

Kulüplerin disiplin sorumluluğu hem futbol federasyonu talimatlarından hem de uluslararası düzenlemelerden kaynaklanır.

1. TFF Statüsü ve Disiplin Talimatı

TFF Disiplin Talimatı’nın temel ilkesi şudur:

“Kulüpler, yöneticilerinin, sporcularının, görevlilerinin ve taraftarlarının her türlü eyleminden sorumludur.”

Bu ilke objektif sorumluluk niteliğindedir; yani kulübün kusuru aranmaz.

2. UEFA ve FIFA Düzenlemeleri

UEFA Disiplin Tüzüğü’nde yer alan “strict liability” ilkesine göre:

Sporcuların şike girişimi
Yöneticilerin yasa dışı bahis ilişkisi
Kulüp personelinin manipülasyon girişimi

kulübü doğrudan sorumlu kılar.

3. 6222 Sayılı Kanun ile Bağlantı

6222 sayılı Kanun’un amacı:

Şikeyi önlemek
Bahis manipülasyonunu engellemek
Sportif dürüstlüğü korumak

olduğu için federasyon disiplin süreçleriyle paralel ilerler.

II. Kulüplerin Sorumluluğunu Doğuran Fiiller

Aşağıdaki fiiller kulübün disiplin sorumluluğunu doğrudan doğurur.

1. Şike Girişimi veya Teşvik Primi

Bir kulüp yöneticisinin:

Rakip takıma para teklif etmesi
Rakip oyuncuyu etkilemeye çalışması
Kendi oyuncularını şike için yönlendirmesi

kulübe ağır yaptırım sebebidir.

2. Bahis Manipülasyonu – Match-Fixing

Kulüp çalışanının veya yöneticinin yasa dışı bahis örgütleriyle görüşmesi “kulüp sorumluluğu” kapsamında değerlendirilir.

3. Bahis Oynama ve Oynatma

FIFA kuralları gereği sporcu veya teknik ekibin bahis oynaması bile kulüp sorumluluğu doğurabilir.

4. Kulüp İçindeki Örtme – Gizleme Eylemleri

Para transferini gizlemek
Delilleri yok etmek
Soruşturmaya direnmek

bir disiplin ihlalidir.

5. Kulübün Organizasyonel Yetersizliği

UEFA’ya göre kulüpler:

Eğitim
Uyarı sistemi
Etik kurallar
İç denetim mekanizmaları

oluşturmak zorundadır. Bunların eksikliği dahi kulübe sorumluluk yükler.

III. Kulüplere Uygulanan Disiplin Cezaları

Kulübe uygulanabilecek disiplin cezaları, suçun ağırlığına göre değişir.

1. Uyarı ve Kınama

En hafif yaptırımdır. Genellikle:

Soruşturmaya geç yanıt verme
Şüpheli eylemleri bildirmeme

gibi hallerde uygulanır.

2. Para Cezası

TFF ve UEFA tarafından en sık uygulanan cezadır. Miktarlar:

TFF: 50.000 TL – 2.000.000 TL
UEFA: 10.000 € – 500.000 € arası

3. Puan Silme

Şike ve bahis manipülasyonunda en kritik yaptırımdır.

Puan silme nedenleri:

Yöneticinin teşvik primi teklif etmesi
Oyuncunun bahis manipülasyonu yapması
Teknik ekibin şike girişimi
Kulübün organizasyonel ihmali

Türkiye’de Puan Silme Örnekleri

TFF geçmişte farklı kulüplere:

–3 puan,
–6 puan,
–12 puan

cezaları vermiştir.

4. Tribün ve Saha Kapatma

Şike ile doğrudan bağlantılı olmasa da, kulüp taraftarının bahis amaçlı tehdit veya baskı oluşturduğu durumlarda uygulanabilir.

5. Transfer Yasağı

Kulüp şike soruşturmasına konu olmuşsa, özellikle UEFA turnuvalarında:

Geçici transfer yasağı
Finansal Fair-Play kapsamlı inceleme

uygulanır.

6. Uluslararası Organizasyonlardan Men

UEFA’nın en sert cezasıdır.

Sebep Olabilecek Durumlar:

Şikenin yöneticiler tarafından yapılması
Kulüp organizasyonunun manipülasyon içinde olması
Bahis örgütleriyle ilişki

Bu ceza 1–5 sezon arasında olabilir.

7. Ligden Düşürme

En ağır ceza olup çok nadir uygulanır.

Ligden düşürme için şartlar:

Kulübün doğrudan şike organizasyonu içinde olması
Menfaat transferinin kulüp hesabına yapılması
Şike girişiminin sistematik ve tekrarlı olması

UEFA, İtalya’da Juventus ve Fenerbahçe örneklerinde bu yaptırımı değerlendirmiştir.

IV. Tahkim Kurulu ve CAS’ın Kulüp Sorumluluğuna Yaklaşımı

1. Suçun Sporcu Tarafından Yapılması Kulübü Kurtarmaz

Tahkim Kurulu’nun içtihadına göre:

“Sporcunun bireysel eylemi dahi kulüp sorumluluğu doğurur.”

2. Kusursuz Sorumluluk İlkesi

Kulübün, olaylardan habersiz olması ceza uygulanmasını engellemez:

Sorumluluk tüzel kişiye aittir
Gözetim ve denetim yükümlülüğü esastır

3. CAS’ın “Comfortable Satisfaction” Standardı

CAS, ceza hukukundaki “şüpheden sanık yararlanır” ilkesini uygulamaz.

%51 ikna yeterlidir.
Delillerin tam olması gerekmez.
Şüphe seviyesinde bir kanaat bile yaptırım getirebilir.

Bu nedenle kulüpler için uluslararası savunma daha zordur.

V. Kulüplerin Sorumluluğu Azaltmak İçin Alabileceği Hukuki Önlemler

1. İç Etik Talimat Hazırlama

Kulüpler kendi etik yönergelerini oluşturmalıdır:

Bahis yasağı
Rüşvet yasağı
İhbar hattı
Sorumluluk zinciri

2. Oyunculara Eğitim Programı

UEFA ve FIFA’nın zorunlu kıldığı:

Dürüst oyun eğitimleri
Bahis farkındalığı
Şike ile mücadele seminerleri

riskleri azaltır.

3. İç Denetim Sistemi

Kulüp içinde:

Şüpheli para hareketlerinin kontrolü
Oyuncu ilişkilerinin takibi
Yönetici faaliyetlerinin raporlanması

zorunludur.

4. Hızlı Bildirim Mekanizması

TFF’ye şüpheli durumun 24 saat içinde bildirilmesi, ceza indirimine yol açabilir.

Sonuç

Şike ve bahis iddiaları yalnızca bireyleri değil, doğrudan kulüpleri de etkiler. TFF, UEFA ve FIFA düzenlemeleri kapsamında kulüpler:

Sporcularının,
Antrenörlerinin,
Yöneticilerinin,
Kulüp çalışanlarının

her türlü eyleminden sorumludur. Bu nedenle disiplin yaptırımları çoğu zaman ağır sonuçlar doğurur: puan silme, para cezası, tribün kapatma, transfer yasağı ve hatta ligden düşürme gibi.

Bu kapsamda kulüplerin hukuki, idari ve etik yönden güçlü bir yapı oluşturması, düzenli eğitimler vermesi, şüpheli işlemleri bildirmesi ve tüm süreçleri bir avukatla yönetmesi kaçınılmazdır.

Single Blog Title