Okul Hizmetlerinde (Servis, Yemek, Etüt) Ayıplı İfa Nedir, Ücret İadesi Nasıl Sağlanır?
Giriş
Özel okullar yalnızca eğitim değil, aynı zamanda yan hizmetler de sunmaktadır. Bunlar arasında servis, yemek ve etüt hizmetleri önemli bir yer tutar. Veliler bu hizmetler için ek ücret ödemekte, ancak çoğu zaman vaat edilen standartlarda hizmet alamamaktadır. İşte bu durumda ayıplı ifa gündeme gelir.
Bu makalede, okul hizmetlerinde ayıplı ifanın ne anlama geldiği, hangi durumlarda söz konusu olduğu, tüketicinin hangi haklara sahip olduğu ve ücret iadesinin nasıl talep edileceği incelenecek; ayrıca kurgusal bir olay üzerinden uygulama örneği sunulacaktır.
Ayıplı İfa Kavramı
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunu’na göre ayıplı hizmet;
-
Sözleşmede kararlaştırılan nitelikleri taşımayan,
-
Beklenen faydayı sağlamayan,
-
Tüketicinin güvenliğini veya sağlığını tehlikeye sokan hizmettir.
Okul yan hizmetlerinde bu tanım;
-
Servisin söz verilen saatlerde gelmemesi, kalabalık ve güvenliksiz olması,
-
Yemeklerin hijyen ve beslenme standartlarına uygun olmaması,
-
Etüt hizmetinin niteliksiz şekilde verilmesi, öğretmen bulunmaması veya vaat edilen programın uygulanmaması
gibi hallerde ortaya çıkar.
Okul Servis Hizmetinde Ayıplı İfa
-
Araçların bakımının yapılmaması, emniyet kemerlerinin çalışmaması,
-
Şoförlerin ehliyetsiz ya da deneyimsiz olması,
-
Çocuğun zamanında okula götürülmemesi veya eve bırakılmaması,
-
Serviste kontenjan fazlası öğrenci taşınması.
Bu hallerde hizmet sözleşmeye aykırı olduğundan ayıplı ifa söz konusudur.
Okul Yemek Hizmetinde Ayıplı İfa
-
Menünün vaat edilenden farklı çıkması,
-
Yemeğin soğuk, bayat veya hijyensiz olması,
-
Gıda güvenliği kurallarına aykırı koşullarda hazırlanması,
-
Çocuğun sağlığını bozacak şekilde alerjen içeriklerin dikkate alınmaması.
Bu durumda velinin hem ücret iadesi hem de sağlık zararlarından doğan tazminat hakkı vardır.
Etüt Hizmetinde Ayıplı İfa
-
Etütlerin söz verilen sürelerde yapılmaması,
-
Öğretmenlerin derse katılmaması veya yetersiz kadro ile hizmet verilmesi,
-
Vaat edilen akademik desteğin sunulmaması.
Etüt hizmeti vaat edilen nitelikte verilmediğinde tüketici “ayıplı ifa”ya dayanarak ücret iadesi isteyebilir.
Hangi Deliller Gereklidir?
Tüketicinin talebini ispat etmesi için delil toplaması önemlidir.
-
Servis için: GPS kayıtları, fotoğraflar, şoförle yapılan yazışmalar, velilerin tanıklığı.
-
Yemek için: Menü listeleri, sağlık raporları, fotoğraf ve videolar.
-
Etüt için: Ders programı, yoklama listeleri, öğrenci ve veli beyanları.
-
Ayrıca sözleşme, fatura ve ödeme dekontları mutlaka saklanmalıdır.
Ücret İadesi Nasıl Sağlanır?
1. Okula Başvuru
Veli, öncelikle yazılı şekilde (e-posta, dilekçe, noter ihtarnamesi) ayıplı ifayı bildirip ücret iadesi talep etmelidir.
2. Tüketici Hakem Heyeti
-
Uyuşmazlık tutarı parasal sınırın (2025 yılı için 66.000 TL) altındaysa tüketici hakem heyetine başvuru yapılabilir.
-
Başvuru ücretsizdir.
3. Tüketici Mahkemesi
-
Parasal sınırın üzerinde ise tüketici mahkemesine dava açılır.
-
Maddi ve manevi tazminat talepleri de bu yolla ileri sürülebilir.
4. Tazminat Talepleri
-
Ödenen ücretin iadesi,
-
Çocuğun sağlığının bozulması halinde tedavi masrafları,
-
Velayet sorumluluğu çerçevesinde velinin yaşadığı kayıplar.
Kurgusal Olay
Olay:
“Veli A”, çocuğu için “Özel Eğitim Kurumu B” ile yıllık yemek ve etüt sözleşmesi yapmıştır. Sözleşmede her gün dengeli ve hijyenik yemek sunulacağı ve etüt saatlerinde öğretmen gözetiminde ders çalışılacağı taahhüt edilmiştir. Ancak yemekler sürekli bayat çıkmış, çocuk mide rahatsızlığı yaşamış ve rapor almıştır. Etüt saatlerinde ise çoğu zaman öğretmen bulunmamış, öğrenciler sınıfta kendi başına bırakılmıştır.
Hukuki Değerlendirme:
-
Yemek hizmeti, hem sözleşmeye aykırı hem de sağlığı tehlikeye sokacak niteliktedir → ayıplı ifa.
-
Etüt hizmeti vaat edilen şekilde verilmemiştir → ayıplı ifa.
-
Veli A, ödediği yemek ve etüt ücretinin iadesini talep edebilir.
-
Çocuğun rahatsızlığı nedeniyle ayrıca tedavi masraflarının ve uygun miktarda manevi tazminatın karşılanmasını isteyebilir.
Sonuç:
Veli A, tüketici hakem heyetine veya mahkemeye başvurarak hem ücret iadesi hem de zararların tazmini yoluyla hakkını alabilecektir.
Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar
-
Okulların “iade yapılmaz” hükmü koyması → TKHK’ya göre geçersizdir.
-
Velilerin yazılı delil toplamakta ihmalkâr davranması.
-
Ayıplı hizmetin süreklilik göstermesine rağmen velilerin sessiz kalması.
-
Sağlık zararları için tazminat talebinde ispat güçlüğü.
Çözüm Önerileri
-
Veliler, her ayıplı ifayı yazılı olarak okul yönetimine bildirmeli.
-
Ödemeler mutlaka banka yoluyla yapılmalı, fatura saklanmalı.
-
Çocuğun sağlığına zarar veren yemekler için doktor raporu alınmalı.
-
Etüt veya servis sorunlarında veli şikayetleri toplu dilekçelerle iletilmeli.
-
Hak arama sürecinde uzman avukat desteği alınmalı.
Sonuç
Okul hizmetlerinde (servis, yemek, etüt) ayıplı ifa, yalnızca hizmetin eksik veya sözleşmeye aykırı verilmesi değil, aynı zamanda çocuğun sağlığını ve güvenliğini tehlikeye sokması anlamına gelir. Tüketiciler, bu durumda ücret iadesi, bedel indirimi veya maddi-manevi tazminat talep edebilir. Delillerin toplanması ve başvuruların doğru mercie yapılması, sürecin başarısı açısından kritik öneme sahiptir.
Hukuk Fakültesi Öğrencisi Gamze Akbulut
About Post Author
