Türkiye’de Marka Tescili Nasıl Yapılır?

1. Giriş

Marka tescili, bir işletmenin ürün veya hizmetlerini diğerlerinden ayırt etmeye yarayan işaretlerin hukuken korunması için en etkili yöntemdir. Türkiye’de marka tescili işlemleri 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu (SMK) ve Marka Yönetmeliği çerçevesinde yürütülür. Tescil, Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) tarafından yapılır ve marka sahibine münhasır hak tanır.

---

2. Marka Türleri

Türkiye’de tescil edilebilecek marka türleri şunlardır:

• Kelime Markaları – Sözcük, harf, rakam kombinasyonları

• Şekil Markaları – Logolar, semboller

• Karma Markalar – Hem kelime hem şekil unsurları içeren

• Üç Boyutlu Markalar – Ambalaj veya ürün şekilleri

• Ses Markaları – Ayırt edici ses unsurları

• Hareket Markaları – Kısa animasyon veya hareket sekansları

---

3. Başvuru Öncesi Araştırma

Başvuru yapmadan önce markanın tescile uygun olup olmadığı ve daha önce tescil edilip edilmediği TÜRKPATENT Çevrim İçi Marka Araştırma Sistemi üzerinden kontrol edilmelidir.
📌 Uygulama Örneği: Yargıtay 11. HD, 2020/1831 E., 2021/2917 K. sayılı kararında, başvuru öncesinde benzer markaların varlığının araştırılmamasının, tescil sonrası hükümsüzlük davasına zemin hazırladığını vurgulamıştır.

---

4. Başvuru Süreci

a) Başvuru

• TÜRKPATENT çevrim içi sistemi (EPATS) üzerinden veya fiziki evrak ile yapılabilir.

• Başvuru dilekçesi; marka örneği, başvuru sahibi bilgileri, Nice Sınıflandırması’na göre seçilen mal/hizmet sınıfları, vekil bilgileri gibi unsurları içermelidir.

b) Ücret Ödemesi

• Marka başvuru ücreti sınıf sayısına göre belirlenir.

• Her ek sınıf için ayrı ücret ödenir.

c) Şekli İnceleme

• Eksiklikler varsa iki ay içinde tamamlanmalıdır.

• Eksiklikler tamamlanmazsa başvuru geri çekilmiş sayılır.

d) Esas İnceleme

• TÜRKPATENT başvuruyu mutlak ret nedenleri bakımından inceler (SMK m. 5).

• Ayırt edici olmayan, tanınmış markalara benzer veya kamu düzenine aykırı markalar reddedilir.

e) Yayın ve İtiraz

• Uygun görülen markalar Resmî Marka Bülteni’nde üç ay süreyle yayımlanır.

• Bu süre içinde üçüncü kişiler nispi ret nedenleri ile itiraz edebilir.

f) Tescil

• İtiraz olmaz veya reddedilirse marka tescil edilir ve sicile kaydedilir.

• Koruma süresi 10 yıldır ve sınırsız şekilde yenilenebilir.

---

5. Marka Tescilinin Sağladığı Haklar

• Markayı münhasıran kullanma hakkı

• İzinsiz kullanım halinde tecavüz davası açma

• Markayı devretme veya lisanslama

• Gümrükte el koyma talebinde bulunma

• İnternet ortamında marka hakkı ihlallerine karşı başvuru yapma

📌 Yargıtay Kararı: 11. HD, 2019/4013 E., 2020/2354 K. – Mahkeme, tescilli markanın izinsiz kullanımını durdurmuş ve tazminata hükmetmiştir.

---

6. Kullanım Zorunluluğu ve İptal

• Tescilli marka 5 yıl boyunca kullanılmazsa iptal edilebilir (SMK m. 9).

• Kullanım, markanın piyasada ciddi şekilde sunulması anlamına gelir.

---

7. Hukuki Riskler ve Dikkat Edilecek Noktalar

• Benzerlik riski: Başvuru öncesi kapsamlı marka taraması yapılmalı.

• İtiraz süreci: Markanın yayımı sırasında gelebilecek itirazlara karşı hukuki savunma hazırlanmalı.

• Tanınmış marka koruması: Paris Sözleşmesi gereği tanınmış markalara özel koruma sağlanır.

---

8. Sonuç ve Öneriler

Marka tescili, işletmeler için sadece bir kimlik değil aynı zamanda ticari bir değer ve hukuki bir kalkan işlevi görür. Tescil sürecinde profesyonel destek alınması, hem başvurunun reddedilme riskini azaltır hem de ileride doğabilecek uyuşmazlıkların önüne geçer.