Amazon/TikTok Shop’ta Marka Tescilim Olmadan Satışa Başladım: Platform Üzerinden Dava Yer miyim?

Giriş

Dijital ticaretin küresel ölçekte ivme kazanmasıyla birlikte birçok girişimci, Amazon, Etsy, TikTok Shop ve benzeri platformlarda marka oluşturmadan satışa başlamaktadır. Hızlı kazanç hedefiyle veya işin büyüyüp büyümeyeceğinden emin olunmadığı için marka tescili süreci çoğunlukla ertelenmektedir. Ancak bu tercih, zaman içinde marka hakkı ihlali, ürün yayından kaldırma, platform hesaplarının kapatılması ve hatta dava tehdidi gibi sonuçlara yol açabilir.

Bu yazıda, marka tescili olmadan e-ticaret platformlarında satış yapmanın hukuki riskleri, platform politikaları, marka sahiplerinin açabileceği davalar, önleyici adımlar ve Türk hukuk sisteminde karşılaşılabilecek yaptırımlar ayrıntılı olarak ele alınacaktır.

---

1. Marka Tescili Olmadan Ürün Satışı Mümkün mü?

1.1. Evet, Ancak Risklidir

Amazon veya TikTok Shop gibi platformlar, kullanıcıların doğrudan marka tescili şartı olmadan mağaza açmasına imkân tanımaktadır. Özellikle küçük girişimciler için bu durum cazip görünse de, uzun vadede markalaşma ve fikri mülkiyet koruması olmadan ticaret yapmak ciddi riskler barındırır.

1.2. Platformun Kendi Politikasına Aykırı Durumlar

Her ne kadar ilk etapta tescil aranmasa da Amazon, Etsy ve TikTok Shop gibi platformlar, markalara ilişkin ihtilaflar çıktığında tescilli marka sahibini koruma eğilimindedir. Örneğin:

• Tescilli markanın Amazon Brand Registry’ye kaydı varsa,
• TikTok Shop’a resmi marka belgesi sunulmuşsa,

bu durumda tescilsiz satıcının ürünleri kaldırılır, hesabı kısıtlanabilir veya tamamen kapatılabilir.

---

2. Marka Tescili Olmadan Satış Yapmanın Riskleri Nelerdir?

2.1. Aynı İsimle Marka Başvurusu Yapılması Riski

Siz satış yaparken markanızı tescil ettirmediyseniz, başka biri aynı marka adıyla tescil başvurusu yapabilir. Bu durumda:

• Tescil edilen marka sahibi, sizin platformdaki satışlarınıza itiraz edebilir.
• Amazon gibi platformlar, tescilli marka sahibini haklı kabul eder.
• Satışlarınız durdurulur, mağazanız kapatılabilir.

Yargıtay 11. HD, 2020/4421 E., 2021/1758 K.: “Tescilsiz bir markayı kullanan kişinin, bu markanın tescili için başkası tarafından yapılan başvuruya karşı itiraz hakkı ancak fiilî kullanım ispatına bağlıdır.”

2.2. Marka Hakkı İhlali Nedeniyle Tazminat ve Dava Riski

Tescilli bir markaya benzer ad kullanıyorsanız, marka sahibi:

• Marka hakkına tecavüz nedeniyle tazminat davası
• Ürün toplatma ve yok etme
• İhtiyati tedbir kararı
• Ceza davası (SMK m.30)

gibi yollarla sizi hedef alabilir.

2.3. Ürünlerinizin Yayından Kaldırılması

Amazon veya TikTok Shop, marka sahibi tarafından yapılan tek bir şikâyet üzerine:

• Ürün ilanlarını kaldırabilir,
• Mağazanızı askıya alabilir,
• Para transferlerinizi durdurabilir.

Tüm bu işlemler, marka tescili olmadan yapılan satışların ne kadar kırılgan olduğunu gösterir.

---

3. Platformlar Bu Konuda Ne Kadar Yetkili?

3.1. Amazon – Brand Registry Sistemi

Amazon, tescilli markaların korunması amacıyla “Brand Registry” adlı bir sistem geliştirmiştir. Bu sisteme dahil olan marka sahipleri:

• Ürün açıklamalarını ve görselleri yönetme,
• Üçüncü taraf satıcılara karşı marka ihlali şikâyeti yapma,
• Amazon’dan ürünleri yayından kaldırma talep etme hakkına sahiptir.

Amazon genellikle tescilli marka sahibinin lehine karar verir. Tescilsiz bir satıcıysanız, itiraz hakkınız zayıftır.

3.2. TikTok Shop Politikası

TikTok Shop’un hizmet şartlarında açıkça belirtilmiştir:

“Ürün tanıtımı, satış ve gönderimi sürecinde herhangi bir üçüncü tarafın fikri mülkiyet hakkının ihlali yasaktır.”

Marka tescil belgesine sahip bir kullanıcı, sizin mağazanıza şikâyet gönderirse TikTok, ürünlerinizi yayından kaldırabilir.

---

4. Marka Sahibi Tarafından Dava Açılırsa Ne Olur?

4.1. Marka Hakkına Tecavüz Davası (6769 sayılı SMK m.29)

Tescilli marka sahibi, sizin platform üzerindeki faaliyetlerinizin kendi markasını ihlal ettiğini iddia ederek:

• Ticaret mahkemesinde tazminat davası
• İhtiyati tedbir
• Karar yayımlatma
• Ürünlerin yok edilmesi

talebinde bulunabilir.

Savunmanızda şunları dikkate almanız gerekir:

• Markanın birebir ya da benzer olup olmadığı
• Kullanımın hangi sınıflarda gerçekleştiği
• Kötü niyetli olup olmadığınız
• Ürünlerin türü ve platform üzerindeki hacmi

4.2. Ceza Davası (SMK m.30)

Marka hakkı ihlali suç sayılır. Tescilli markayı bilerek kullanmak:

• 1 yıldan 3 yıla kadar hapis
• Adli para cezası

ile cezalandırılabilir.

---

5. Türk Hukukunda Marka Tescilsiz Kullanım Ne Anlama Gelir?

5.1. Önce Kullanan Olmanız Yeterli mi?

6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu m.6/3’e göre, bir markayı önceden sürekli ve yaygın olarak kullandığınız ispatlanırsa, belirli bir coğrafi alanla sınırlı kalmak kaydıyla kullanım hakkınız olabilir.

Ancak bu hak:

• Kısıtlı coğrafi alanda geçerlidir
• Tescilli markaya karşı sınırlı koruma sağlar
• Platformlarda geçerli sayılmaz

Yani Amazon’da faaliyet göstermiş olmanız, bir başkasının tesciline karşı mutlak koruma sağlamaz.

5.2. Tescilsiz Marka Sahibi Olarak Hak Talep Edebilir misiniz?

Genel hükümler (örneğin haksız rekabet hükümleri, TTK m.54 vd.) kapsamında bazı iddialarda bulunabilirsiniz. Ancak marka koruması açısından tescil sahibi her zaman avantajlıdır.

---

6. Ne Yapmalıyım? Pratik Hukuki Öneriler

6.1. Markanızı Tescil Ettirin

• Türk Patent ve Marka Kurumu’na başvurarak, markanızı sınıflarına uygun şekilde tescil ettirin.
• Avrupa veya ABD pazarında satış yapacaksanız EUIPO veya USPTO nezdinde tescil düşünün.

6.2. Marka Tescili Öncesi İsminizi Araştırın

Kullandığınız isim daha önce başkası tarafından tescillenmiş olabilir. Tescil öncesi benzerlik ve çatışma kontrolü yapılmalı.

6.3. Platform Şartlarını Okuyun

Amazon, TikTok Shop, Etsy gibi her platformun marka ve fikri mülkiyet politikaları farklıdır. Satışa başlamadan önce ihlal durumunda nasıl bir süreç işleyeceğini öğrenin.

6.4. Şikâyet Alırsanız Hemen Cevaplayın

Marka sahibi bir şikâyette bulunmuşsa:

• Belgelerinizle birlikte karşı yanıt verin.
• Kötü niyetli kullanım olmadığını açıklayın.
• Geçici olarak ürünü yayından kaldırarak zararı sınırlayın.

---

Sonuç: “Satışa Başlayayım, Sonra Marka Tescili Yaparım” Stratejisi Risklidir

Amazon, TikTok Shop ve benzeri platformlarda marka tescili olmadan satış yapmak ilk etapta kolay ve maliyetsiz görünse de, orta ve uzun vadede büyük riskler barındırır. Özellikle markalaşmak isteyen girişimciler için tescil süreci, bir tercih değil bir zorunluluktur.

Çünkü marka tescili:

• Sizi benzer isimli davalardan korur,
• Ürünlerinizin yayından kaldırılmasını önler,
• Platform nezdinde yasal üstünlük sağlar.

Tescil olmadan başlanan satışlar, ileride ürünlerinizi bile satamayacağınız, markanızdan feragat etmek zorunda kalacağınız ve hatta dava masraflarıyla karşılaşacağınız hukuki süreçlere dönüşebilir.