Trial Süresi Aşımı ve Reset Yazılımları: Gizli Tehlikeler ve Hukuki Riskler/ İstanbul Avukat

GİRİŞ

Birçok ticari yazılım, kullanıcılarına ürünü satın almadan önce belirli bir süre boyunca deneme (trial) hakkı sunar. Bu süre içerisinde kullanıcı yazılımı tüm özellikleriyle test eder ve satın alma kararı verir. Ancak bu sistemin bazı kullanıcılar tarafından kötüye kullanılmasıyla ortaya çıkan sorunlardan biri de trial reset yazılımlarıdır.

Trial reset programları; deneme süresi sona eren bir yazılımı tekrar “ilk kurulum yapılmış gibi” çalıştırmak üzere tasarlanmıştır. Her ne kadar bazı kullanıcılar bu uygulamayı zararsız ve teknik bir çözüm gibi görse de, bu eylem Türk hukukunda açıkça suçtur. Trial süresi aşıldıktan sonra yazılımı bu tür yöntemlerle kullanmak, hem telif hakkı ihlali, hem de kimi durumlarda bilişim sistemine müdahale ve dolandırıcılık suçu kapsamında değerlendirilmektedir.

Bu makalede, trial reset yazılımlarının teknik ve hukuki niteliği, Türk hukukundaki karşılığı, cezai ve mali yaptırımlar, Yargıtay kararları ve kullanıcılar için risk yönetimi ele alınacaktır.

---

I. TRIAL SÜRESİ VE RESET YAZILIMLARI NEDİR?

🔹 Trial Sürüm Nedir?

Bir yazılımın deneme sürümü, genellikle 7, 14 veya 30 günlük sınırlı bir kullanım hakkı verir. Bu süre sonunda kullanıcı, yazılımı satın alarak lisans sahibi olmalıdır.

🔹 Trial Reset Nedir?

Trial reset programları; yazılımın kurulum ve kullanım geçmişini temizleyerek, sistem saatini değiştirerek veya kayıt defterine müdahale ederek yazılımın deneme süresini sıfırlar. Bu işlem sayesinde kullanıcı aynı deneme sürümünü defalarca kullanabilir.

❗ Neden Tehlikelidir?

• Yazılım üreticisinin mali hakları ihlal edilir.

• Yazılım lisansı kasıtlı olarak atlanır.

• Bilgisayar sistemine dışarıdan müdahale yapılır.

• Son kullanıcı farkında olmadan ceza hukuku kapsamına giren bir suça karışabilir.

---

II. TÜRK HUKUKUNDA YAZILIMLARIN KORUNMASI

✔️ Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK)

FSEK m.2:
Bilgisayar programları “ilim ve edebiyat eseri” sayılır. Eser sahibinin izni olmadan yapılan kullanım telif hakkı ihlalidir.

FSEK m.71:
Yazılımın sahibinden izin alınmaksızın işlenmesi, çoğaltılması veya kullanılması durumunda:

• 2 yıldan 4 yıla kadar hapis,

• Adli para cezası,

• Yazılıma el koyma (müsadere) cezası uygulanabilir.

FSEK m.68:
Eser sahibinin uğradığı zarar yerine, yazılımın lisans bedelinin 3 katı kadar maddi tazminat istenebilir.

---

III. TRIAL RESET KULLANIMININ HUKUKİ DEĞERLENDİRMESİ

🔍 “Deneme Süresi Bittiğinde Satın Almadınız. Devam Ettiniz.”

Bu durumda kullanıcı, yazılımı kullanmaya devam ederek izinsiz kullanım gerçekleştirmiş olur. Bu eylem “çoğaltma” ve “işleme” fiillerine girer.

🔍 “Trial Reset Dosyası Yüklediniz.”

Bu durumda kullanıcı, sistemin saatini değiştirmiş ya da kayıt defterine müdahale etmiştir. Bu fiil, aynı zamanda:

• TCK m.244 – Bilişim Sistemine Müdahale,

• TCK m.157 – Nitelikli Dolandırıcılık (eğer sahte lisans sunulmuşsa) suçlarını gündeme getirebilir.

---

IV. YARGITAY UYGULAMALARI

🔹 Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, 2022/7705 K.

Deneme sürümü üzerinden programı crack ve reset yoluyla kullanan şirketin yöneticileri hakkında hem ceza davası açılmış hem de 91.225 TL tazminat kararı verilmiştir.

---

V. KİMLER SORUMLU TUTULABİLİR?

• Bireysel kullanıcı: Kendi bilgisayarına trial reset kuran kişi.

• Şirket sahibi veya yöneticisi: Trial yazılımı ticari faaliyette kullanan kişi.

• BT personeli: Yazılımı yükleyen ve reset dosyasını çalıştıran teknik uzman.

Şirketlerde, Türk Hukukuna göre yalnızca tüzel kişi değil, şirket müdürü ve ortakları da şahsi olarak sorumludur.

---

VI. CEZALAR VE YAPTIRIMLAR

---

VII. ÖNLEYİCİ TEDBİRLER

✅ Yazılım Lisansı Kontrolü Yapın

Kullandığınız yazılımların yasal lisanslarını kontrol edin ve faturasını saklayın.

✅ Açık Kaynak Alternatiflere Yönelin

LibreOffice, GIMP, Inkscape gibi yazılımlar hem ücretsiz hem de yasal seçenekler sunar.

✅ BT Personelinizi Eğitin

Deneme süresi, lisans koşulları ve reset uygulamalarının suç teşkil ettiği konusunda farkındalık oluşturun.

✅ Yazılım Denetimi Gerçekleştirin

Özellikle kurumsal yapılar, dışarıdan BT denetimi alarak lisans durumunu kontrol etmelidir.

✅ Hukuki Danışmanlık Alın

Yazılım kullanım protokolünüzü bir avukat yardımıyla oluşturun. Denetim durumunda doğru adımları atın.

---

SONUÇ

Trial reset yazılımlarının kullanımı, teknik olarak basit görünse de hukuken oldukça ağır yaptırımlar doğurabilecek bir eylemdir. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında lisanssız kullanım olarak kabul edilen bu fiil, hem hapis cezası hem de yüksek tazminat taleplerine neden olabilmektedir.

Yargıtay uygulamaları, deneme süresi aşımının da telif hakkı ihlali olduğunu açıkça ortaya koymakta ve kullanıcılara çok ciddi sorumluluk yüklemektedir. Özellikle şirketler için bu durum hem maddi hem de itibari kayıplara neden olabilir.

Bu nedenle her kullanıcı, kullandığı yazılımın lisans süresine ve kullanım biçimine dikkat etmeli, “deneme” başlığı altında süreyi aşan kullanımların da kanuni yaptırımları olduğunu unutmamalıdır.