ULUSLARARASI TAHKİM HUKUKU VE BAŞVURU SÜREÇLERİ

İçindekiler

1. Tahkim Nedir?
2. Uluslararası Tahkime Başvuru
   • Tahkim Talebi
   • Davalı Cevabı
3. Tahkim Kararlarının Bağlayıcılığı
4. Anlaşmazlıklarda Tahkim Yönteminin Avantajları
   • Profesyonellik
   • Süreç Hızı
   • Gizlilik
   • Usuli Esneklik
   • Bağlayıcılık
5. Anlaşmazlıklarda Tahkim Yönteminin Dezavantajları
   • Maliyet
   • Sınırlı Temyiz İmkanı
   • Hakem Seçiminde Tarafsızlık Sorunları
   • Gizlilik Nedeniyle Denetim Eksikliği
   • Karmaşık ve Teknik Detaylar
   • Kararların Uygulanabilirliği
   • Dil ve Kültürel Farklılıklar
6. Sonuç

Tahkim Nedir?

Tahkim, ticari ve yatırım anlaşmalarında belirlenen usullere göre uygulamaya konulan, mahkemelere alternatif bir çözüm yöntemidir. Tahkim, devlet mahkemelerine paralel bir yargılama mekanizması değildir; aksine, devlet denetiminde olan bir uygulamadır. Tahkim süreci, taraflar arasındaki anlaşmazlığın bağımsız bir hakeme veya hakem heyetine sunulması ve bu hakemin kararının taraflar için bağlayıcı olması prensibine dayanır. Her ne kadar geleneksel yargılama yöntemlerinden pahalı olsa da, yerel mahkemelerin uzun dava süreçlerinden kurtulmak isteyen taraflar için oldukça etkili bir yöntemdir.

Tahkime başvurabilmek için bir tahkim sözleşmesine ve iki tarafa (taraflar tüzel kişilik veya gerçek insanlar olabilir) ihtiyaç vardır. Taraflar, anlaşmalarını planlarken aralarında yaşanabilecek sorunları yapısı gereği hantal olan mahkemelerde değil, tahkim yoluyla çözeceklerine dair bir tahkim sözleşmesinde anlaşma sağlarlar. Tahkim sözleşmesi ana anlaşma sırasında imzalanabileceği gibi, sonradan bir ihtilaf çıkması üzerine de (pek sık olmamakla beraber) imzalanabilir; buna “teslim sözleşmesi” denir. Özetle, tahkim gücünü tarafların ortak iradelerinden alır ve yargılama da bu esas üzerine gerçekleşir.

Uluslararası Tahkime Başvuru

Uluslararası tahkime başvuru, her vatandaşın (avukat olmayanların dahi) yapabileceği oldukça basit bir süreçtir. Öncelikle, tahkim sürecini başlatmak isteyen taraflardan birisi başvuru yapacağı tahkim divanına bir “Tahkim Talebi” sunar. Bu talep bazı şartları içermek zorundadır, bunlar;

1. Her bir tarafın tam adı, kim olduğu, adresi ve diğer iletişim bilgileri
2. Tahkim süresince davacıyı temsil edecek kişinin adı ve iletişim bilgileri
3. Taleplerin ortaya çıkmasına neden olan uyuşmazlığın özellikleri, tanımı ve bu taleplerin dayanakları
4. Davanın ve ölçülebildiği miktarca diğer taleplerin tahmini parasal değeri ve talep sonucu
5. Dava ile ilgili tüm sözleşmeler ve Tahkim Sözleşmesi
6. Tahkimin yapılacağı yer, uygulanacak hukuk, tahkimin dili ve aday gösterilen hakeme dair tüm ayrıntılar ve teklifler

Bu şartları içeren talep dosyasının oluşturulması zorunludur. Bu talep ilgili kurum tarafından alındıktan sonra her iki tarafa da (davalı ve davacıya) bir bildirimde bulunulur. Bu tarih, tahkimin başlayacağı tarih olarak kabul edilir.

Ardından davalı taraf, tahkim talebine bir cevap sunması gerekmektedir. Bu talep de bazı şartları içermek zorundadır;

1. Davalının tam adı, adresi ve iletişim bilgileri
2. Tahkimde davalıyı temsil edecek kişinin tam adı, adresi ve iletişim bilgileri
3. Talep sonucuna karşılık olarak verilen cevap
4. Davalının tüm görüş, önerileri ve aday hakem talebi

Bunların yanında, davalının vereceği cevabın karşı davaları ve taraflar arasında imzalanan tüm ilgili anlaşmaları (tahkim sözleşmesi dahil) da içermesi gerekmektedir.

Tahkim Kararlarının Bağlayıcılığı

Taraflar en başta uzlaştıkları sözleşmede, tahkim sonucuna ve hakemlerin vereceği karara uymayı taahhüt ettikleri için hakemlerin vereceği kararlar taraflar açısından kesinlikle bağlayıcıdır. Ayrıca, hakemlerin verdikleri bu kararlar içerik yönünden temyize kapalı olduğundan, mahkemeler kararların doğruluğunu inceleme hakkına sahip değildir. Hakemlerin kararları için ancak tahkimin yapıldığı ülkede usul yönünden iptal davası açılabilir. İptal davasının şartları ise oldukça sınırlıdır; kararın tahkim süresinin dolmasından sonra verilmiş olması, kararın taraflarca talep edilmemiş bir konu üzerinden verilmiş olması gibi temel şartlar bulunmaktadır. Avrupa’da ise tahkim kararlarına karşı iptal davası oldukça nadir görülen bir durumdur.

Anlaşmazlıklarda Tahkim Yönteminin Avantajları

Avantajlar

1. Profesyonellik: Tahkim kurumlarındaki hakemler sadece hukuk eğitimi ile sınırlı değillerdir. Konuya göre her meslek grubundan hakemler seçilebilir. İlgili ihtilafa dair sahip olunması gereken bilgilere göre seçilen hakemler, bilirkişi gibi makamlara başvurulmasını da gereksiz kılar.
2. Süreç Hızı: Tahkim, klasikleşmiş devlet yargısına göre oldukça hızlıdır. Kurumsal tahkim merkezlerinde yargılamalar için öngörülmüş zaman sınırları da bulunmaktadır.
3. Gizlilik: Tahkim sürecinde yargılamada gizlilik esası vardır. Yerel mahkemelerce yapılan yargılamalar halka açık olmasına rağmen, tahkim yargılamaları daima gizlidir.
4. Usuli Esneklik: Tahkim yargılamalarında yerel mahkemelerin aksine büyük bir esneklik ve taraflar için büyük kolaylıklar vardır. Örneğin; yargılamanın yeri, esas alınacak hukuk, yargılamanın dili gibi birçok unsur taraflar tarafından belirlenebilmektedir.
5. Bağlayıcılık: Tahkim sonucunda verilen karar her iki taraf için de kesin ve bağlayıcıdır. Yani taraflar hakemin veya heyetin vermiş oldukları kararları uygulamakla yükümlüdürler. Uluslararası tahkim kurumları tarafından verilen kararlar ise neredeyse dünyadaki tüm ülkelerde icra edilebilmektedir.

Sonuç

Uluslararası tahkim, ticari ve yatırım anlaşmazlıklarında hızlı, profesyonel ve gizli bir çözüm yöntemi olarak öne çıkmaktadır. Tarafların önceden anlaşarak belirledikleri hakemler tarafından çözüme kavuşturulan bu süreç, geleneksel yargılamanın aksine daha esnek ve etkili bir yargılama sunmaktadır. Ancak, maliyetlerin yüksek olması ve hakem kararlarının sınırlı iptal edilebilme durumu gibi dezavantajları da göz önünde bulundurulmalıdır. Yine de, tahkimin sunduğu hız, gizlilik ve profesyonellik avantajları, birçok taraf için bu yöntemi cazip kılmaktadır. Uluslararası tahkim süreçlerine dair detaylı bilgi sahibi olmak, taraflar arasındaki anlaşmazlıkların etkili bir şekilde çözülmesine katkıda bulunacaktır. Lütfen daha basit ve şahsi sorularınız için sitemizde bulunan iletişim adreslerinden bize ulaşın.