Trafik Kazası Sonucu Oluşan Uyuşmazlıklarda Arabuluculuk, Tazminat Sorumluluğu

Zorunlu Arabuluculuk – Dava Şartı

Ticaret mahkemesinin görev alanına giren ve sigortanın taraf olduğu uyuşmazlıklarda, dava açılmadan önce arabulucuya başvuru dava şartı haline gelmiştir. Ancak taraflar arabulucuya başvurmak, süreci devam ettirmek, sonuçlandırmak, ve bu süreçten vazgeçmek konusunda serbesttirler.

Arabulucuya başvurmadan dava açıldığının anlaşılması halinde herhangi bir işlem yapılmaksızın davanın, dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddine karar verilir.

Tazmint Sorumluluğu

Karayolları Trafik Kanunu Madde 85 ‘Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar.’

Karayolları Trafik Kanunu Madde 88 ‘Bir motorlu aracın katıldığı bir kazada, bir üçüncü kişinin uğradığı zarardan dolayı, birden fazla kişi tazminatla yükümlü bulunuyorsa, bunlar müteselsil olarak sorumlu tutulur.’

Trafik kazası neticesinde açılacak maddi tazminat davalarında, kusurlu tarafa ait aracın Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortası kapsamındaki trafik sigortası, kaza neticesinde meydana gelen maddi zararları (kazaya karışan) sigortalı ile birlikte müştereken ve müteselsilen ödemek zorundadır. Sigorta şirketinin sorumluluğu poliçesinde belirtilen rakamla sınırlıdır.

Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Kapsamına Giren Teminat Türleri

• • Maddi zararlar teminatı
  • Sağlık giderleri teminatı
  • Sürekli sakatlık teminatı

Tazminat ödemesinde, ilgili sağlık hizmet sunucularınca tanzim edilecek trafik kazasına ilişkin belgelerde illiyet bağı ile ilgili tespitin yer alması durumunda bu tespitin aksini ispat etmek sigorta şirketine aittir.

• • Destekten yoksun kalma (Ölüm) teminatı

Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Teminatı Dışında Kalan Haller

• • İşletilme halinde olmayan araçların sebep olduğu zararlar
  • Hak sahibinin kendi kusuruna karşılık gelen zararı
  • Sorumluluk riski kapsamında olmayan tazminat talepleri
  • Sigortalının eşinin, evlatlığının, birlikte yaşadığı kardeşinin mallarına gelen zararlar
  • Bagaj ve römork içerisinde taşınan eşyalar sebebiyle uğranan zararlar
  • Manevi tazminat
  • Çalınan veya gasp edilen araçlara binenler ve gasp eden kişilerin zararları
  • Gelir kaybı, kâr kaybı, iş durması ve kira mahrumiyeti gibi zarar verici olguya bağlı oluşan yansıma veya dolaylı zararlar

ZMSS Sigortacısının Rücu Hakkı

Eğer sigortalı,

• • Kasti veya ağır kusurlu hareketi
  • Ehliyetsiz araç kullanma
  • Uyuşturucu madde veya alkol etkisi
  • Yolcu taşıma ruhsatı olmadan yapılan taşıma
  • Çalınma veya gasp halinde sigorta yaptıranın kusuru
  • Sigortalının olay yerini terki belge düzenlenme yükümlülüğünü aykırı davranması

ile ilgili durumların tespiti halinde sigortacının sigortalıya zarar bedelini rücu edebileceği kabul edilmiştir.

Kaza sonucu riskin gerçekleştiği sabitse, bu riskin farklı şekillerde gerçekleştiği iddiasını sigortacı ispat etmek zorundadır. Sigorta şirketinin hasarın teminat kapsamında olmadığı, olayın sigortalının ihbar ettiği şekilde değil, iddia ettikleri şekilde gerçekleştiğini ve bu oluş şeklinin teminat dışında kalan hallerden olduğunu somut delillerle kanıtlaması gerekmektedir.

Destek Eşin Vefatı

Trafik kazası sonucunda destek olan eşin vefatı halinde geride kalan eş uygun bir miktar destekten yoksun kalma tazminatı talep edebilmektedir. Hukukumuzda yapısı gereği yansıma zarar tazmin sorumluluğunda kabul edilmemektedir. Ancak bu özel düzenleme ile haksız fiil sonucunda geriden kalan eş yansıma zarara maruz kaldığından ve hukuka ve hakkaniyete uygun olması gerektiği için bu yansıma zarar özel olarak düzenlenmiş olup tazminat güvencesine alınmıştır.

Buradan hareketle de destek eş eğer evlenirse evlendiği tarihe kadar tazminat alabilmektedir.

Aracın Satış İçin Bırakılması

Kazaya karışan araçların meydana getirdikleri zararlardan araç sahiplerinin hukuken sorumlu olacağı ilkesi benimsenmiş ise de, bu araçların sahipleri tarafından herhangi bir sebeple yararlanılmasının bir başka kimseye devir edilmesi halinde, artık üzerindeki fiili hakimiyetin kalkması ve bu sebeple ekonomik yönden de bir yararlanma olanağının kalktığı durumlarda, o aracı kaza sırasında fiili hakimiyeti altında bulunduran ve ondan iktisaden yararlanan kimsenin işleten sıfatıyla meydana gelen zararlardan sorumlu tutulması gerekip, bunun sonucunda araç malikinin sorumlu tutulmaması gerekir.

Gerek doktrinde, gerekse Yargıtay’ın uygulamalarında, işleten sıfatının belirlenmesinde araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma unsurlarının birlikte bulunması ve fiili hakimiyetin uzun süreli olması gerekmektedir.

Ancak bu konuda getirilecek delillerin üçüncü kişileri bağlayabilecek nitelikte ve güçte olması, özelikle zarara uğrayanların haklarının halele uğratacak bir sonuç yaratmaması şarttır.

Bu konuda daha fazla bilgi almak için büromuzun alanında deneyimli avukatlarından danışmanlık hizmeti sağlayabilirsiniz.

 

Stj. Av. Hamdi Berk CAN