Trafik Kazalarında Tahkim Süreci

Sigortacılık Kanunu’nun 5684 sayılı kanunu, Türkiye’de sigorta hukukundaki tahkim sistemini ilk kez düzenlemiştir. Bu sistem, sigortalılar ve sigortacılık yapan örgütler arasındaki anlaşmazlıkların hızlı, adil, basit ve maliyet etkin bir yolla çözülmesini amaçlamaktadır. Sigortacılıkta Tahkime İlişkin Yönetmelik ve Sigorta Tahkim Usûlü ve Sigorta Hakemlerine İlişkin Tebliğ gibi yönetmelikler ve tebliğler tahkim ile ilgili olarak Türkiye’de yürürlüktedir. Bu tahkim sistemi, sigortalıların hak kayıplarını önlemeyi amaçlamakta ve bu nedenle sigorta sistemine olan güven artmaktadır. Tahkim sistemine yapılan başvurular her geçen gün artmaktadır ve bu sistemin, Türk sigorta hukukundaki amacına ulaştığına inanılmaktadır. Sigorta hukukunda tahkim, sigortalılar ve sigortacılık yapan örgütler arasındaki sigorta sözleşmesi veya hesap uyuşmazlıklarının çözümü için kullanılan bir yol olup, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 23. maddesi gereğince sigorta sözleşmesi, bir sigorta şirketi ile sigorta ettirenin karşılıklı anlaşmasıdır. Sigorta sözleşmesi, bir rizikonun meydana geldiği tarihte para ile ölçülebilir bir menfaati zarara uğratması halinde sigorta şirketinin bu zararı tazmin etmeyi ya da diğer edimlerde bulunmayı yükümlendiği sözleşmedir. Tahkim yolu, güvence Hesabı’ndan faydalanan kişiler ile Hesap arasındaki uyuşmazlıklarda da kullanılabilir. Güvence Hesabı, zorunlu sigortaların sağladığı güvencelerle ilgili bir kurumdur ve zarar görenin uğrayacağı zararları karşılamak için kurulmuştur. Sigorta Tahkim Komisyonu, Sigorta Tahkim Komisyonu Başkanlığı ve diğer çalışanlarından oluşan bir kuruluştur. Komisyon Başkanlığı, Müsteşarlık temsilcisi, iki Birlik temsilcisi, tüketici derneği temsilcisi ve Müsteşarlıkça belirlenen bir akademisyen hukukçu temsilcisinin katılımıyla oluşur. Komisyonun görevleri arasında Birliğe sunulacak olan Komisyonun bütçesinin hazırlanması, tahkim sisteminin adil, tarafsız ve etkin bir şekilde işlemesi için gerekli önlemlerin alınması, yıllık rapor hazırlanarak Birliğe ve Müsteşarlığa gönderilmesi, bilgi işlem alt yapısının hazırlanması ve kanunlarla kendisine verilen diğer görevler yer almaktadır. Sigortacılık yapan kuruluşla uyuşmazlık yaşayan kişiler, uyuşmazlıklarının çözülmesi için Komisyona başvurmalıdır. Komisyon, hakem listesinden seçeceği hakemler aracılığıyla uyuşmazlıkları çözmeye çalışır. Komisyon hakemleri sekreteryal destek veren kurum olarak da nitelendirilir. Komisyona başvuru yapılabilmesi için, uyuşmazlık konusu riziko, sigorta kuruluşunun tahkim sistemine üye olduğu tarihten sonra meydana gelmiş olması gerekir. Üyelik tarihinden önce meydana gelen rizikolara ilişkin başvurular, Komisyon tarafından dikkate alınmaz. Komisyona başvuru yapılırken, başvuru ücreti ödenir. Bu ücret, uyuşmazlık miktarına göre değişiklik gösterir:

• 5.000 TL ve altındaki uyuşmazlıklarda, başvuru ücreti 150 TL’dir.
• 5.001-10.000 TL arası uyuşmazlıklarda, başvuru ücreti 350 TL’dir.
• 10.001-30.000 TL arası uyuşmazlıklarda, başvuru ücreti 500 TL’dir.
• 30.001 TL ve üzerindeki uyuşmazlıklarda, başvuru ücreti uyuşmazlık tutarının %1,5’idir.

Tahkime konu olan uyuşmazlıklarda, taraflar aksini kararlaştırmamışlarsa, hakem tarafından Türk maddi hukuk hükümleri uygulanacaktır. Ancak taraflar aksini kararlaştırmış olsa dahi kanundaki emredici hükümler hakem tarafından tatbik edilecektir . Hakemler, verilen dosya ve evraklar üzerinden karar verirler. Ancak hakemlerin duruşma yapmalarına da bir engel yoktur. Uygulamada genellikle duruşma yapılır. Sigortacılıkta Tahkime İlişkin Yönetmeliğin 16. maddesinin 12. fıkrasına göre, hakem veya hakem kurulu, hukuk dışında özel veya teknik bilgi gerektiren hallerde, taraflardan birinin talebi üzerine veya kendiliğinden bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına karar verebilir. Bilirkişiler, Komisyon Müdürü tarafından Müsteşarlıkça belirlenen esaslar çerçevesinde oluşturulan bilirkişi listesinden seçilir.