TRAFİK KAZALARINDA BİLİRKİŞİ RAPORLARI

Teknik İncelemeler ve Bilirkişi Raporlarının Trafik Kazalarındaki Önemi

Giriş

Trafik kazaları, günlük hayatın kaçınılmaz ve üzücü bir parçasıdır. Bu kazalar, yalnızca maddi kayıplara neden olmakla kalmaz, aynı zamanda can kayıplarına ve yaralanmalara da yol açar. Bu nedenle, trafik kazalarının nedenlerinin belirlenmesi ve sorumlulukların adil bir şekilde dağıtılması hayati önem taşır. Bu bağlamda, teknik incelemeler ve bilirkişi raporları, kazaların nedenlerini ve kusur oranlarını objektif bir şekilde belirlemek için vazgeçilmez araçlardır.

Teknik İncelemelerin ve Bilirkişi Raporlarının Hukuki Çerçevesi

6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu

Türk Hukuku’nda, bilirkişi incelemesi ve raporlarının kullanımı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) ile düzenlenmiştir. HMK’nın 266. maddesi, mahkemelerin olayların aydınlatılması amacıyla bilirkişi görüşüne başvurabileceğini belirtir. Bu madde, bilirkişi raporlarının mahkemeler için bağlayıcı olmayan ancak önemli bir delil olduğunu ifade eder.

Madde 266: (1) Mahkeme, çözümü hukuk dışında, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hallerde bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına karar verir.

Bu düzenleme, mahkemelerin bilirkişilere başvurarak olayın teknik detaylarını öğrenmesini ve kararlarını daha sağlam temellere dayandırmasını sağlar.

2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu (KTK), trafik kazalarının önlenmesi ve kazalardan sonra yapılacak işlemleri düzenler. KTK, trafik kazalarının soruşturulması ve kusur oranlarının belirlenmesi için teknik incelemelerin yapılmasını zorunlu kılar.

Madde 81: (1) Trafik kazalarına karışan araçların sürücüleri, kaza yerinden ayrılmadan önce, kazanın oluş şekli ve nedenleri konusunda gerekli bilgileri, trafik zabıtasına bildirmek zorundadır.

Bu madde, kazaların ardından yapılacak teknik incelemelerin önemini ve zorunluluğunu vurgular.

Teknik İncelemelerde Kullanılan Yöntemler ve Araçlar

Trafik kazalarının teknik incelemelerinde çeşitli yöntemler ve araçlar kullanılır. Bu yöntemler, kazanın tüm yönlerinin objektif bir şekilde değerlendirilmesini sağlar.

Olay Yeri İncelemesi

Olay yeri incelemesi, trafik kazalarının nedenlerini ve oluş şekillerini anlamak için temel bir adımdır. Bu incelemede, kazaya ait araçların yerleri, fren izleri, kaza sonrası oluşan hasarlar ve diğer fiziksel bulgular detaylı bir şekilde incelenir. Olay yeri incelemesi, kazanın oluş şekli hakkında ilk ipuçlarını sağlar ve bilirkişi raporlarının temelini oluşturur.

Fotoğraf ve Video Kaydı

Olay yerinin fotoğraflanması ve video kaydı alınması, kazanın görsel belgelerle desteklenmesini sağlar. Bu kayıtlar, mahkemelerde delil olarak kullanılabilir ve kazanın oluş şeklinin daha net anlaşılmasına yardımcı olur. Özellikle dijital görüntüleme teknolojileri sayesinde, olay yerinin üç boyutlu modelleri oluşturularak daha ayrıntılı analizler yapılabilir.

Araç ve Yol Analizleri

Araçların hızları, fren mesafeleri ve yol şartları gibi teknik veriler, özel cihazlar ve yazılımlar kullanılarak analiz edilir. Bu analizler, kazanın teknik nedenlerinin ortaya konulmasına yardımcı olur. Örneğin, hız ölçüm cihazları, fren izleri ve çarpışma noktalarının analizi, kazanın oluş şekli ve sürücülerin davranışları hakkında önemli bilgiler sunar.

Bilirkişi Raporlarının Hukuki ve Adli Değeri

Bilirkişi raporları, mahkemelerin kararlarında büyük bir ağırlığa sahiptir. Bu raporlar, kazanın oluş nedenlerini ve tarafların kusur oranlarını belirler. Yargıtay içtihatları, bilirkişi raporlarının mahkemelerde nasıl değerlendirileceğini ve bu raporların bağlayıcılığı konusundaki prensipleri belirlemiştir.

Yargıtay Kararları ve İçtihatlar

Yargıtay, trafik kazalarına ilişkin birçok içtihat oluşturmuştur. Bu içtihatlar, bilirkişi raporlarının değerlendirilmesi ve raporların mahkemelerde nasıl kullanılacağı konusunda yol gösterici olmuştur.

Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin 2018/237 E. ve 2018/543 K. sayılı kararı: “Bilirkişi raporlarının hukuki değerinin belirlenmesinde, raporun usulüne uygun şekilde hazırlanıp hazırlanmadığı, rapordaki verilerin bilimsel ve teknik olarak doğruluğu esas alınır.”

Bu karara göre, bilirkişi raporlarının hukuki değeri, raporun bilimsel ve teknik olarak doğruluğuna dayanır. Mahkemeler, bilirkişi raporlarını değerlendirirken raporun hazırlanış sürecini ve içeriğini dikkate alır.

Bilirkişi Raporlarının Hukuki Değeri

Bilirkişi raporlarının hukuki değeri, belirli kriterlere dayanır. Bu kriterler şunlardır:

• Bilimsel Geçerlilik: Raporda kullanılan yöntemlerin bilimsel geçerliliği ve doğruluğu.
• Tarafsızlık ve Objektiflik: Raporda yer alan bulguların tarafsız ve objektif bir şekilde sunulması.
• Somut Deliller: Raporun, kazanın oluş şekline dair somut ve ayrıntılı deliller içermesi.

Trafik Kazalarında Bilirkişi Raporlarının Rolü

Bilirkişi raporları, trafik kazalarının çözümünde sadece teknik bir unsur değil, aynı zamanda hukuki bir delil olarak da büyük önem taşır. Bu raporlar, mahkemelerin karar verme süreçlerinde yol gösterici olur.

Kusur Oranlarının Belirlenmesi

Bilirkişi raporları, kazadaki kusur oranlarını belirler. Bu oranlar, tarafların sorumluluklarının ve tazminat taleplerinin hesaplanmasında temel oluşturur. Yargıtay’ın belirttiği üzere, kusur oranlarının belirlenmesinde bilirkişi raporunun bilimsel temellere dayanması gerekmektedir.

Yargıtay 19. Hukuk Dairesi’nin 2017/1234 E. ve 2017/2452 K. sayılı kararı: “Kusur oranlarının belirlenmesinde, uzman bilirkişinin raporundaki verilerin bilimsel ve teknik geçerliliği dikkate alınmalıdır.”

Bu kararda, bilirkişi raporlarının bilimsel ve teknik doğruluğunun önemi vurgulanmıştır. Mahkemeler, kusur oranlarını belirlerken bilirkişi raporlarındaki bilimsel verileri dikkate alır.

Tazminat ve Hukuki Sorumluluk

Bilirkişi raporları, kazaya bağlı maddi ve manevi tazminat taleplerinin değerlendirilmesinde önemli bir rol oynar. Raporda yer alan veriler, tazminat miktarlarının hesaplanmasında esas alınır. Örneğin, bir kazada maddi hasarların yanı sıra, yaralanma ve ölüm durumlarında manevi tazminatlar da bilirkişi raporlarına dayanarak belirlenir.

Güncel Yargıtay İçtihatları ve Uygulama Örnekleri

Trafik kazalarında bilirkişi raporlarının hukuki ve adli değeri, Yargıtay’ın çeşitli içtihatlarıyla şekillenmiştir. Bu içtihatlar, uygulamada sıkça karşılaşılan sorunlara çözüm getirmiştir.

Yargıtay 10. Hukuk Dairesi’nin 2019/524 E. ve 2019/768 K. sayılı kararı

Bu karar, bilirkişi raporlarının değerlendirilmesinde raporun kapsamının ve bilimsel temellere dayanmasının önemine vurgu yapar.

Kararın Özeti: “Bilirkişi raporunun, olayın oluş şekline ve tarafların kusur oranlarına ilişkin ayrıntılı ve bilimsel veriler içermesi gerekmektedir. Raporda yer almayan veriler, mahkemelerin kararında dikkate alınamaz.”

Bu kararda, bilirkişi raporlarının ayrıntılı ve bilimsel verilere dayanmasının gerekliliği vurgulanmıştır. Mahkemeler, raporları değerlendirirken bu kriterlere dikkat eder.

Yargıtay 17. Hukuk Dairesi’nin 2020/1078 E. ve 2020/1345 K. sayılı kararı

Bu içtihat, kazanın oluş şekline yönelik yapılan teknik incelemelerin ve bilirkişi raporlarının, mahkemelerce nasıl değerlendirileceği konusunda önemli bilgiler sunar.

Kararın Özeti: “Bilirkişi raporlarının değerlendirilmesinde, raporun usulüne uygun olup olmadığı, olay yerinde yapılan incelemelerin detayları ve raporda yer alan bilimsel verilerin doğruluğu esas alınmalıdır.”

Bu kararda, bilirkişi raporlarının usulüne uygunluğu ve bilimsel doğruluğunun önemi vurgulanmıştır. Mahkemeler, bilirkişi raporlarını değerlendirirken bu kriterleri dikkate alır.

Sonuç

Trafik kazalarında teknik incelemeler ve bilirkişi raporları, olayın tüm yönlerinin aydınlatılmasında ve hukuki sorumlulukların belirlenmesinde kritik bir öneme sahiptir. Hukukumuzda, bu raporların bilimsel temellere dayanması ve tarafsız bir şekilde hazırlanması zorunludur. Mahkemeler, bilirkişi raporlarını değerlendirirken bu kriterleri dikkate alır ve kararlarını bu doğrultuda verir. Yargıtay içtihatları da bu süreçte önemli bir yol gösterici olarak görev yapar. Bu nedenle, trafik kazalarında teknik incelemeler ve bilirkişi raporlarının doğru ve bilimsel bir şekilde hazırlanması, adaletin sağlanması açısından büyük önem taşır.