TMK HÜKÜMLERİNCE SOY BAĞI İSPATI

Türk Medeni Kanunu’na (TMK) göre soy bağı, bireyin bir aileye veya kişiye olan hukuki bağını ifade eder ve çeşitli şekillerde kurulabilir. Soy bağının kurulma yolları, bir bireyin aile içindeki konumunu, haklarını ve yükümlülüklerini belirler. Soy bağının en yaygın kurulma şekilleri arasında doğum, tanıma, evlat edinme ve hakim kararıyla kurulma bulunmaktadır. İşte TMK’ya göre soy bağının kurulma yolları:

1. Ana ile Kurulan Soy Bağı

Çocuk ile anne arasındaki soy bağı, doğumla birlikte kendiliğinden kurulur. TMK’nın 282. maddesine göre, “çocuk ile ana arasında soy bağı doğumla kurulur.” Bu bağ biyolojik bir bağ olup herhangi bir ek işlem gerektirmez. Çocuğun biyolojik annesi, çocuğun doğumunu gerçekleştiren kadındır ve anne ile çocuk arasında hukuki soy bağı otomatik olarak tesis edilir. Evli ya da bekar olsun, çocuk doğduğu anda anne ile soy bağı kurulmuş olur.

2. Doğum ile Soy Bağının Kurulması

Doğum yoluyla soy bağı, çocuğun doğduğu andan itibaren, biyolojik anne ve babası ile arasında kurulan doğal bir bağdır. TMK’ya göre evlilik içi doğan çocuklar doğrudan babanın soyadını alır ve baba ile arasında hukuki bir soy bağı oluşur. Evlilik dışı doğan çocuklarda ise anne ile doğrudan soy bağı kurulur. Babanın soy bağı kurulması için aşağıdaki yollar izlenir:

a. Evlilik Birliği İçinde Doğum

Eğer çocuk evlilik birliği içinde doğmuşsa, TMK’nın 282. maddesine göre baba çocuk üzerinde doğrudan soy bağına sahip olur. Bu durumda, çocuğun doğumuyla birlikte anne ve babası arasında otomatik bir soy bağı kurulur. Evlilik içi doğan çocuklar otomatik olarak babanın soyadını alırlar.

b. Babanın Çocuğu Tanıması

Eğer çocuk evlilik dışında doğmuşsa, soy bağı anne ile doğrudan kurulur. Babanın soy bağı kurması için babanın çocuğu tanıması gerekir. Bu, aşağıdaki şekillerde olabilir:

• Resmi Senetle Tanıma: Baba, noter huzurunda çocuğu tanıyabilir. Bu belge mahkemeye ibraz edilerek soy bağı kurulabilir.
• Mahkeme Kararıyla Tanıma: Baba, mahkemeye başvurarak çocuğu tanıdığını beyan edebilir. Mahkemenin tanıma kararıyla soy bağı kurulur.
• Nüfus Kütüğüne Kayıt Ettirme: Baba, çocuğun kendi adına nüfus kütüğüne kaydedilmesi yoluyla da tanıma işlemini gerçekleştirebilir.

c. Babalık Davası ile Soy Bağının Kurulması

Babalık davası, evlilik dışı doğan çocuk ile biyolojik babası arasında soy bağı kurulmasını sağlayan hukuki bir yoldur. Anne veya çocuk, babalık davası açarak babanın çocuk üzerinde soy bağı kurmasını talep edebilir. TMK’nın 301. maddesine göre, babalık davası, çocuğun doğumundan itibaren beş yıl içinde açılmalıdır. Mahkeme kararı ile babanın çocuğa olan soy bağı hukuken tescil edilir.

3. Evlat Edinme Yoluyla Soy Bağının Kurulması

Evlat edinme, biyolojik olmayan bir çocuğun hukuken bir ailenin bireyi olarak kabul edilmesi anlamına gelir ve TMK’nın 305 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Evlat edinme, hem çocuk hem de yetişkinler için geçerlidir ve bu yolla çocuk ile evlat edinen kişi ya da kişiler arasında soy bağı kurulur.

• Çocuk Evlat Edinme: TMK’nın 305. maddesi uyarınca, evlat edinen kişi ya da kişiler çocuğa karşı tüm hak ve yükümlülükleri üstlenir. Çocuk, evlat edinenin soyadını alır ve yasal mirasçısı olur.
• Yetişkin Evlat Edinme: TMK’nın 313. maddesi uyarınca, yetişkin bireyler de evlat edinilebilir ve aynı haklar geçerlidir.

Evlat edinme işlemi ancak mahkeme kararı ile gerçekleşir ve bu karar sonrasında soy bağı hukuken kurulur.

4. Hakim Kararıyla Soy Bağının Kurulması

Soy bağının hakim kararıyla kurulması, çocuğun biyolojik babası tarafından tanınmadığı veya tanımanın reddedildiği durumlarda devreye girer. Bu durumda, anne veya çocuk, soy bağının kurulması için mahkemeye başvurabilir. Mahkeme, delilleri değerlendirerek babalık hükmü verir ve soy bağı bu kararla kurulur.

5. Tanımanın İptali

TMK’ya göre tanıma işlemi, belirli sebeplerle iptal edilebilir. Tanıyan kişinin çocuğun babası olmadığını öğrenmesi ya da tanıma işleminin iradesi dışında yapılmış olması durumunda, iptal davası açılabilir. Bu davada mahkeme, tanımanın geçersiz olduğuna karar verirse, babalık bağı ortadan kalkar.

6. Soy Bağının Reddi

TMK’nın 286. maddesine göre, çocuk ile baba arasında mevcut soy bağının reddi mümkündür. Baba, çocuğun kendisinden olmadığını ispat edebilirse, soy bağının reddi davası açabilir. Bu dava, çocuğun doğumundan itibaren bir yıl içinde açılmalıdır.

7. Soy Bağının Kurulmasının Hukuki Sonuçları

Soy bağı kurulduktan sonra, çocuk ile anne ve baba arasında birtakım hukuki sonuçlar doğar:

• Mirasçılık: Çocuk, anne ve babasının yasal mirasçısı olur.
• Nafaka: Ebeveynler, çocuklarına karşı bakım ve nafaka yükümlülüğü altına girer.
• Velayet Hakkı: Soy bağı kurulmuş ebeveynler, çocuk üzerinde velayet hakkına sahip olurlar.

Sonuç olarak, Türk Medeni Kanunu’na göre soy bağı doğum, tanıma, evlat edinme veya mahkeme kararıyla kurulabilir. Soy bağı, çocuğun hukuki statüsünü belirleyen temel unsurlardan biridir ve aile hukukunun en önemli kavramlarından birini oluşturur.

 

Stajyer Hukuk Fakültesi Öğrencisi

Mert Emir Balcı