START-UP NEDİR? START-UP ŞİRKETİ UNVAN TESCİLİ VE KURULUŞU

Start-up demek kelime anlamı ile tabiri caizse sıfırdan bir fikir hüzmesi ile işe koyulup kocaman bir bölgeye bir ülkeye bir kıtaya belki de tüm dünyaya işiniz ne ise sadece onunla ilgili olarak başlayıp daha sonra aşama aşama büyüyüp kocaman bir şirket olmak demektir. 1 personel, 10 personel, 20 genel müdür, bölge-ülke sorumluları vb. gibi aşama aşama zamanla büyüyüp bir fikir üzerinden nerdeyse kocaman bir imparatorluk kurmak anlamına bile gelebilir. Bugünkü yazımızda biz daha çok bu start-up şirketlerinin hukuki boyutlarını elimizden geldiğince açıklamaya ve bilgimiz dahilinde açıklamaya çalışacağız.

Tüm dünyada daha çok örneği olsa da ülkemizde de kısıtlı olsa (!) serbest piyasa koşullarının varlığında ve bu ekonomik düzlemde GETİR, MARTI, PEAK GAMES (kendisi son dönemlerin en yüksek bedelli ihraç satımına konu olmuştur.), OBİLET, PAPARA vb. gibi birçok şirket kurulmuş ve büyüyerek varlığını sürdürmektedir.

Start-up için bir tanımlama yapmak gerekirse ‘Girişimcilik, iktisadi mal veya hizmet üretimi için üretim faktörlerinin bir araya getirilerek, ekonomik fırsatların yeni değerlere dönüştürüldüğü organizasyonun oluşturulmasıdır. Gerekli zaman ve çabanın ortaya koyulmasıyla finansal, psikolojik ve sosyal riskler alınarak parasal kazanç ve kişisel tatminin elde edilen farklı eylemler ortaya koyulması olayıdır’[1] Denilebilir. Bu tanımı biraz daha açmak gerekirse; kişiler bir fikir etrafında, piyasanın o konuda açlığına göre bir fikir etrafında toplanıp ona uygun bir çözüm bulacak bunu da mevcut teknoloji, sermaye, zaman, kabiliyet, dünya görüşü gibi bir çok değişken altında bir çözüm yolu üretip bunu sistematik hale getirip ticari faaliyete koyulacaktır.

Getir firmasının internet sitesindeki kurucu Nazım SALUR’un beyanına göre de kuruluş hikayesine şöyle tanımlamıştır: “Eğer insanlara 3 dakikada taksi gönderebiliyorsak, diğer ihtiyaç ürünlerini de 10 dakikada götüremez miyiz?”  bir fikirden koca bir imparatorluk yaratmak işte tam böyle bir şey olacaktır.

Anlatımızı daha da somutlaştırmak için Getir firmasının hukuki durumu üzerinden konuya açıklık getirmek istiyoruz. Getir firmasının resmi internet sitesindeki beyanlarını baz aldığımızda tam unvanını Getir Perakende Lojistik A.Ş. aldığını görüyoruz. Bu bilgili teyit etmek için bizim bir de resmi kaynağa ihtiyacımız olacaktır. İşte bu noktada yardıma TİCARET SİCİL GAZETESİ yetişmektedir. Sizler de bir start-up girişimi olarak bir şekilde şirket kurmak istiyorsanız Türkiye Ticaret Sicil Gazetesine yayınlanmak üzere ticaret siciline şirketinizi kaydettirmeniz gerekmektedir. Getir’in unvanına tekrar baktığımızda ilk olarak bir şirket ismi gözümüze çarpmaktadır doğal olarak. TTK m. 39 vd. Ticaret Unvanı ve İşletme Adı düzenlemesi başlığı altındaki düzenlemeye göre TTK m. 40 uyarınca ‘Her tacir, ticari işletmenin açıldığı günden itibaren onbeş gün içinde, ticari işletmesini ve seçtiği ticaret unvanını, işletme merkezinin bulunduğu yer ticaret siciline tescil ve ilan ettirir.’ Buradan da anlaşılacağı üzere siz bir şirket kurduğunuz zaman doğal olarak artık tacir olarak anılacaksınız. Ve bu şirketiniz bir isimi olmak ZORUNDA olacaktır. Hukuken bu isme şirketin ismi denmemekte, TİCARET UNVANI denmektedir. Yani her şirketini bir ticaret unvanı olmak zorundadır. İlgili örneğimizde dikkatimizi çeken hususlardan birisi de ‘perakende’ kavramıdır. Bu husus TTK’ya göre ticaret unvanına konan bir EK olarak geçmektedir. Bu tarz ekler gerek tüketiciye, gerek yatırımcıya, gerekse piyasaya hakkında ön bir bilgi vermek açısından faydalı olarak kullanılabilecek seçenektir. TTK’ya göre bu tarz açıklayıcı ekler opsiyoneldir yani zorunlu değildir. Son olarak da şirket unvanında dikkati çeke husus sonda koyulan bir A.Ş. kısaltmasıdır. Bu kısaltma Anonim Şirket anlamına gelmektedir. TTK’ya göre de gerçek ve tüzel kişi ayrımları dahilinde, tüzel kişilik olarak kollektif, komanit veya anonim, limited şirket veya kooperatif olarak kurulabilirler. Bu tarz hususlarda TTK m. 46 hükmüne aykırı olmamak koşullarıyla şirketler istedikleri formatta kurulup bunu ticaret siciline tescil ettirebilirler.

Şubeler konusunda da birkaç konuya değinmekte fayda vardır. Ticaret Sicil Gazetesine göre Getir firmasının merkezi İstanbul olarak geçmektedir. Açık adresteki nokta genel merkezdir. Ancak daha sonra bizlerin de sokakta gördüğü her bir Getir tabelalı bina şube statüsünde olacaktır. Ticaret Sicil Gazetesi kayıtlarında görüldüğü ve TTK m. 48 uyarınca da her bir şube kendisinin şube olduğunu belirten şube ibaresini kullanmak zorundadır. Sizler de Start-up şirketinizi büyüttüğünüz zaman şubelerinizin ayrı bir ticari unvanı olacağını unutmamanız gerekmektedir.

KURULUŞ (HUKUKEN TESCİL)

Kuruluş, ticaret siciline tam ve doğru olarak tescil edilmekle olur. TTK m. 27 uyarınca ticaret siciline tescil kural olarak istem üzerine yapılır. Bu maddedeki söz konusu tescil talebi Ticaret Tescil Müdürlüklerine yapılacaktır.

[1] https://tr.wikipedia.org/wiki/Giri%C5%9Fimcilik