SIRBİSTAN’DA MÜLTECİLİK YOLUYLA VATANDAŞLIK KAZANILMASI

Sırbistan, özellikle Balkanlar’daki stratejik konumu ve Avrupa ile Asya arasındaki köprü rolü ile tarih boyunca birçok göç dalgasına ev sahipliği yapmış bir ülkedir. Son yıllarda ise küresel mülteci krizi ile karşı karşıya kalan birçok ülke gibi Sırbistan da mülteci kabul etmektedir. Sırbistan’da mülteci olarak kabul edilen bireyler, uluslararası hukuka uygun olarak çeşitli haklardan faydalanabilirler. Bu haklar arasında vatandaşlık kazanma hakkı da yer almaktadır. Sırbistan’da mültecilik yoluyla vatandaşlık kazanma süreci belirli yasal prosedürlere dayanmaktadır.

 

Mülteci Statüsü ve Tanımı

Mülteci statüsü, 1951 tarihli Cenevre Sözleşmesi’nde belirtilen koşullara dayanmaktadır. Bu sözleşmeye göre, “ırkı, dini, milliyeti, belirli bir sosyal gruba mensubiyeti veya siyasi düşünceleri nedeniyle zulüm görme tehlikesi altında bulunan ve vatandaşı olduğu ülkenin korumasından yararlanamayan kişi” mülteci olarak kabul edilmektedir. Sırbistan, bu sözleşmeye taraf bir ülke olup, mültecilerin korunması ve haklarının temin edilmesine ilişkin düzenlemeler yapmıştır.

 

Sırbistan’da Mülteci Statüsü Nasıl Alınır?

Sırbistan’da mülteci statüsü almak için öncelikle başvuru yapılmalıdır. Başvuru işlemleri, Sırbistan İçişleri Bakanlığı tarafından yürütülmektedir. Başvuru sahipleri, Sırbistan’a ulaştıktan sonra İçişleri Bakanlığı’na bağlı Göç Dairesi’ne başvuruda bulunarak mültecilik talebinde bulunurlar. Bu süreçte başvuru sahibinin neden ülkesini terk ettiğine dair beyanları ve belgeler incelenir. Değerlendirme sonucunda mülteci statüsü verilebileceği gibi, ek koruma (subsidiary protection) statüsü de tanınabilir.

Mültecilik başvurusunun onaylanması halinde, başvuru sahibi Sırbistan’da yasal ikamet hakkı kazanır. Bu statüye sahip kişiler, çalışma, eğitim, sağlık hizmetlerine erişim gibi temel haklardan yararlanabilirler.

Mülteci Statüsü ile Vatandaşlık Kazanma

Sırbistan’da mülteci statüsüne sahip bir kişinin vatandaşlık kazanma süreci, Sırbistan Vatandaşlık Kanunu’na (2004 tarihli Yasa No. 135) tabidir. Bu kanun kapsamında, mülteciler belirli koşulları sağladıkları takdirde Sırbistan vatandaşlığına başvurabilirler.

1. İkamet Süresi:

Mülteci statüsü verilen bir kişi, Sırbistan’da en az 5 yıl boyunca kesintisiz ikamet etmiş olmalıdır. Bu ikamet süresi, mültecinin Sırbistan’da düzenli olarak yaşadığını ve entegre olduğunu göstermek amacıyla önemli bir şarttır.

2. Dil Bilgisi:

Sırbistan vatandaşlığına başvuracak mültecilerin, Sırp dilinde yeterlilik göstermesi gerekmektedir. Bu gereklilik, başvuru sahibinin ülkeye entegrasyonunu sağlamak amacıyla önem taşır. Sırp dilinde temel iletişim kurabilme yetisi, vatandaşlık sürecinde değerlendirilir.

3. Geçim ve Kamu Düzeni:

Mülteci statüsü sahibi bir kişinin, geçimini yasal yollarla sağlayabildiğini ve kamu düzenine herhangi bir tehdit oluşturmadığını kanıtlaması gerekmektedir. Bu, kişinin ekonomik olarak bağımsız olduğunu ve suç işlememiş olduğunu göstermek amacıyla istenir.

4. Yasal Yükümlülükler:

Başvuru sırasında, mültecinin Sırbistan yasalarına uygun hareket etmiş olması gerekmektedir. Özellikle vergi yükümlülükleri ve diğer yasal sorumlulukların yerine getirilip getirilmediği kontrol edilir. Ayrıca mülteci, herhangi bir suça karışmadığını ve ülkenin güvenliğini tehdit eden bir faaliyet içinde bulunmadığını ispat etmelidir.

Vatandaşlık Başvurusu Süreci

Vatandaşlık başvuru süreci, İçişleri Bakanlığı’nın göç ve vatandaşlık dairesi tarafından yürütülmektedir. Mülteci statüsü sahibi bir kişi, başvurusunu bu daireye yapar ve gerekli belgeleri sunar. Başvuru sürecinde, aşağıdaki belgeler talep edilebilir:

• Mülteci statüsünü gösteren belgeler
• İkamet izni belgeleri
• Sırp dilinde yeterliliği gösteren belge
• Geçim kaynaklarına dair kanıtlar
• Sabıka kaydı

Başvurunun kabul edilmesi, Sırbistan devleti tarafından kişinin vatandaşlık haklarının tanınması anlamına gelir. Başvuru süreci genellikle birkaç ay sürebilir, ancak her başvuru ayrı ayrı değerlendirilir ve süreç kişisel duruma bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Mültecilere Tanınan Diğer Haklar

Sırbistan’da mülteciler, vatandaşlık başvurusu yapmadan önce de birçok hakka sahiptirler. Mülteciler, Sırbistan’da uluslararası hukuk çerçevesinde koruma altındadır ve temel insan haklarından faydalanırlar. Bu haklar arasında barınma, eğitim, sağlık hizmetleri ve çalışma hakları yer alır. Ayrıca mülteciler, Sırbistan hükümeti ve uluslararası kuruluşlar tarafından sağlanan çeşitli sosyal yardım programlarından yararlanabilirler.

Sonuç

Sırbistan’da mültecilik yoluyla vatandaşlık kazanma süreci, belirli yasal prosedürlere bağlı olarak yürütülen bir süreçtir. Mülteci statüsüne sahip bireyler, ülkede belirli bir süre ikamet ettikten ve çeşitli şartları yerine getirdikten sonra vatandaşlık başvurusunda bulunabilirler. Bu süreç, kişinin Sırbistan toplumuna entegre olmasını ve ülkenin yasal sistemine uyum sağlamasını hedeflemektedir. Mültecilerin vatandaşlık başvurusunda bulunmadan önce haklarını bilmeleri ve gerekli yasal şartları yerine getirmeleri önem arz etmektedir. Sırbistan’ın mülteci haklarına yönelik duyarlılığı, bu sürecin adil ve şeffaf bir şekilde işlemesine katkıda bulunmaktadır.