Sigorta Hukukunda Tahkim

5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’na göre sigorta sözleşmesinden doğan uyuşmazlıklar tahkimde çözülmelidir. Bu kanun öncesinde söz konusu uyuşmazlıkları mahkemelerde çözmeye çalışan sigortalıların aksine tahkim yolu ile daha hızlı, basit ve ucuz bir yolla uyuşmazlıkların çözülmesini sağlar. Bu şekilde sigortalıların hak kayıpları da önlenmiş olur.

Tahkim yoluna başvurulabilmesi için ilgili sigorta şirketinin sigorta tahkim sistemine üye olması gerekir. Sigorta şirketlerinin yanı sıra Güvence Hesabı, hayat sigortası yapabilmeleri gerekçesiyle emeklilik şirketleri, TARSİM, Doğal Afet Sigortaları Kurumu da sigorta tahkim sistemine üye olabilmektedir.

Sigortacılık Kanunu’na göre sigorta tahkim sistemine üye olmak zorunlu değildir. Sigorta tahkim sistemine üye olmayan kuruluşla sigortalı olan kişi, kendi arasında uyuşmazlığın tahkim yoluyla çözülmesini kararlaştırdıkları bir anlaşma yapabilir. Bu kararın açık ve yazılı bir şekilde beyan edilmiş olması gerekir. Sigorta tahkim sistemine üyelik bulunmadığından buradan tahkim yolu gidilemese de aralarında anlaşma gereğince kurulan ve söz konusu olaya özel, geçici (ad hoc) tahkim için HMK hükümleri uygulanır. İkinci bir durum olarak sigorta şirketinin sigorta tahkim sistemine üye olduğu fakat aralarında tahkime başvurmakla ilgili herhangi bir anlaşma bulunmadığı haller, tahkime başvurmayı engellemez. Bir uyuşmazlık halinde sigorta şirketi tahkime başvurabilir.

Sigortacılık Kanunu m.30’a göre, yapılması zorunlu olan sigortalarda tahkim sistemine üyelik şartı aranmamaktadır.

Sigorta şirketi, sözleşmesinin ne zaman kurulduğuna bakılmaksızın, rizikonun gerçekleştiği tarihte tahkim sistemine üyeyse; olayla ilgili uyuşmazlık için tahkim sistemine başvurabilir. Önemli olan riziko meydana geldiğinde üye olmasıdır.

BAŞVURU

1.Sigortalının, Sigorta Tahkim Komisyonu’na doğrudan başvuru yapabilmesi mümkündür. Avukata vekalet de verebilir.

2.Hakkında başvuru yapılacak olan sigorta şirketi riziko meydana geldiğinde tahkim sistemine üyeyse, sigortalı, başvuru yapabilir.

3.Komisyon, başvurucudan uyuşmazlığın konusunu oluşturan miktara göre belirlenen bir başvuru ücreti alır.

4.Başvuru, başvuru yapanın ikametgahının bulunduğu, rizikonun gerçekleştiği yerlerdeki büroya veya Komisyon merkezine yapılır.

Başvurunun yapıldığı tarih davanın açıldığı tarihtir. Başvuru en başta raportörlere gönderilir.

ÖN İNCELEME

Bu aşamada alanında uzman rapotörler başvurunun uyulması gereken şekil şartlarına uygunluğunu inceler. Sigortacılık yapan kuruluşa gerekli başvuruların yapılıp yapılmadığını, talebe verilen cevapları, reddedilmiş ise bu durumun belgelendirmesini, uyuşmazlığın HMK hükümlerince tahkime, mahkemelere ya da Tüketici Sorunları Hakem Heyetine intikal edip etmediğini (ettiyse Komisyona başvuru yapılamıyor) ve daha birçok detayı inceler.

Raportörler için esas olan kişilerin beyanlarıdır. Resen araştırma yapamaz.

Eğer ön inceleme aşamasında Komisyonun değerlendirmeyeceği anlaşılırsa başvurucuya bildirilir ve başvuru için ödenen paranın %90’ı iade edilir. Uyuşmazlığın bilgi ve belge eksikliğinden ortaya çıktığı anlaşılırsa başvuru için ödenen paranın %50’si ödenir ve dosya kapanır.

Komisyonun değerlendirebileceğine karar verilirse başvuruyu sigorta hakemine iletir.

HAKEM ATAMASI

Hakemi komisyon belirler. Atanan hakem veya hakemler, uyuşmazlığın taraflarına derhal bildirilmektedir.

HAKEM KARARI

Hakemler en geç dört ay içinde karar vermelidir. Vermezlerse uyuşmazlık yetkili mahkemece çözülmektedir. Bu süre tarafların yazılı anlaşmalarıyla uzatılabilir. Süre uzatma talebi tahkim süresi içindeyken yapılmalıdır. Yani 4 aylık süre bittikten sonra süre uzatma talebinde bulunulamaz. Hakem, kararını komisyon müdürüne ilettikten en geç 3 iş günü içinde taraflara bildirilir.

İTİRAZ YOLU

Sigortacılık Kanunu m.30’a göre 15000 TL’yi aşmayan uyuşmazlıklar hakkında verilen hakem kararları kesindir. 15000 TL’nin üzerindeki uyuşmazlıklar için ise 10 gün içinde itiraz hakkı vardır. Süresinde itiraz yapılmadıysa hakem kararı kesinleşmektedir. İtiraz hakkı yalnızca 1 kez kullanılabilir.

İtiraz sonrası verilen karar da kesindir. (238730 TL üzerindeki uyuşmazlıklar hariç)

TEMYİZ YOLU İtiraz sonrası verilen kararlar kesindir fakat 238730 TL’nin üzerindeki uyuşmazlıklara ilişkin kararlara karşı temyiz yolu da açıktır.