Resmi Evrakta Sahtecilik Suçu

 

Resmi belgede sahtecilik suçu Türk Ceza Kanunu 204. maddesinde Kamu Güvenliğine Karşı Suçlar bölümünde tanımlanmış bir suçtur. Bu suç, yalnızca resmi yetkililer tarafından düzenlenen belgelerin sahtesini oluşturmak veya değiştirmek amacıyla işlenebilir.

Türk Ceza Kanunu’nda, resmi belgede sahtecilik suçu işlenebilmesi için üç farklı madde altında düzenlemelerde bulunmaktadır.

• Sahte resmi belgelerin üretilmesi veya resmi belgelerin gerçek olmayan bir şekilde düzenleme,
• Gerçek resmi belgenin diğer kişileri aldatacak şekilde değiştirme,
• Sahte resmi belge kullanılması

Belirtilen durumlardan herhangi biri fail tarafından gerçekleştirildiğinde, resmi evrakta sahtecilik suçu oluşur.

 

Resmi Evrakta Sahtecilik Suçunun Unsurları

Bu suçun işlenmesiyle ilgili olarak, resmi belgede sahtecilik suçunun tüm durumları açısından bazı unsurları bulunmaktadır.

• Sahtecilikle suçlanan belgenin resmi belge niteliğinde olması gerekmektedir,
  • Suçun odak noktasındaki resmi belge, yalnızca kamu görevlileri tarafından düzenlenebilen belgelerden olmalıdır ve bu belgede bahsedilen kamu görevlisi, söz konusu belgenin içeriğini düzenleme yetkisine sahip olmalıdır. Ancak kamu görevlisi, söz konusu resmi belgeyi düzenleme yetkisine sahip değil ise, sahte belge düzenlenmesi sonucunda resmi evrakta sahtecilik suçu oluşmaz.

 

• Bu belgenin bir zarar doğurma ihtimaline elverişli olması
  • Resmi belgede sahtecilik suçu, sadece kamu güvenini sarsmakla kalmayıp aynı zamanda kişilerin haklarını ihlal etme ihtimalinin ortaya çıkmasına sebep olmalıdır. Bir zarar ihtimali doğurmaya elverişli olmayan belge, resmi belgede sahtecilik suçunu oluşturmayacaktır.

 

• Bu belgenin aldatıcı bir özelliğe sahip olması,
  • Zarar olasılığı, bir belgedeki sahteciliğin geniş bir insan grubunu aldatacak şekilde gerçekleştirilmesini gerektirir. Belgedeki aldatıcılık nesnel bir biçimde var olmalıdır ve belgenin alıcısı, kişisel bir hatadan, dikkatsizlikten veya özensizlikten kaynaklanan zarar olasılığını ortaya çıkardıysa, aldatıcılık kavramından bahsedilmeyecektir.

 

Türk Ceza Kanunu 204/1 kapsamında “Düzenleme”,“Değiştirme”,“Kullanma”,

                Türk Ceza Kanunu 204/1 kapsamında “Düzenleme”,

                               Resmi belgeyi sahte olarak düzenlemesi, bir belgenin gerçek bir resmi belge gibi gösterilmesi suretiyle gerçekleşir. Bu suçun oluşabilmesi için öncelikle bir kamu görevlisi gerçek bir resmi evrak düzenlemiş olmalıdır ve ardından başka biri bu gerçek belgenin sahtesini hazırlamalıdır. Ancak, aynı kişi görevi gereği düzenlemesi gerekli olan bir resmi belgeyi hem gerçek hem de sahte olarak düzenlediği durumlarda, Türk Ceza Kanunu’nun 204/2. maddesi hükümleri uygulanır.

Türk Ceza Kanunu 204/1 kapsamında  “Değiştirme”,

                               Resmi bir belgede yazı değiştirme, yazı eklenme, imza silinmesi, belge üzerinde tarih değiştirme veya silme, ya da belgenin kazınarak tahrip edilmesi durumunda, yani belgenin aldatıcı bir şekilde kullanılabilir hale gelmesi halinde, “resmi belgeyi başkalarını aldatmak amacıyla değiştirme suçu” işlenmiş olur.

Türk Ceza Kanunu 204/1 kapsamında  “Kullanma”,

                               Sahte belge kullanma suçu oluşması için, sadece sahte olarak üretilmiş, taklit edilmiş veya değiştirilmiş resmi nitelikteki belgenin mevcut olması ve failin kullanılması durumunda suç gerçekleşir.

 

Resmi evrakta sahtecilik suçunun TCK Madde 204 kapsamında ağırlaştırıcı nitelikteki halleri şunlardır:

Türk Ceza Kanunu 204/2 kapsamında, kamu görevlisi tarafından resmi belge sahte olarak düzenleme, değiştirilme veya kullanım unsuru,

Türk Ceza Kanunu 204/3 kapsamında, sahtecilik durumunun belge ispatlanana kadar anlaşılamaması durumunda, belgenin geçerli belgeler arasında bulunması.

 

Resmi Evrakta Sahtecilik Suçu Cezası

Resmi evrakta sahtecilik suçu cezası, suçun basit ve nitelikli hallerine göre değişiklik gösterir. Bu nedenle;

• Türk Ceza Kanunu 204/1’e göre, resmi bir belgenin sahte olarak düzenlenmesi, aldatıcı bir şekilde değiştirilmesi veya kullanılması şeklindeki resmi belgede sahtecilik suçunun basit hali işlenirse, suçlu 2 ila 5 yıl arasında hapis cezasıyla cezalandırılır,
• Türk Ceza Kanunu 204/2’e göre, kamu görevlisinin görevi kötüye kullanarak resmi belgeyi sahte olarak düzenlemesi, değiştirmesi veya kullanması durumunda, resmi evrakta sahtecilik suçunun cezası 3 ila 8 yıl arasında hapis cezasını içerir,
  • Resmi belgenin, yasalara göre sahteliği ispatlanana kadar geçerli olan belge niteliğinde olması durumunda, uygulanacak ceza yarısı oranında artırılır.

Resmi Evrakta Sahtecilik Suçunda Adli Para Cezasına Çevirme, Erteleme ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması,

                Resmi Evrakta Sahtecilik Suçunda Adli Para Cezasına Çevirme, resmi belgede sahtecilik suçunun en düşük ceza miktarı 2 yıl olduğundan dolayı, verilen hapis cezası adli para cezasına çevrilememektedir.

Resmi Evrakta Sahtecilik Suçunda Erteleme, resmi evrakta sahtecilik suçundan verilen hapis cezası 2 yıl veya daha az olduğunda, bu cezanın ertelenmesi de mümkün olabilmektedir.

Resmi Evrakta Sahtecilik Suçunda Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, resmi belgede sahtecilik suçundan verilen hapis cezası 2 yıl veya daha az ise, mahkeme hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verebilir.

 

Resmi Evrakta Sahtecilikte Suçunda Zamanaşımı ve Uzlaştırma

Resmi belgede sahtecilik suçu, şikâyete bağlı olmayan suçlar arasındadır. Bu nedenle suç, şikayete bağlı olmamakla birlikte herhangi bir şikayet süresi bulunmamaktadır. Savcılık, dava zamanaşımı süresi kapsamında re’sen soruşturma başlatabilir. Suçun asıl dava zamanaşımı süresi 8 yıl olarak belirlenmiştir ve şikayet hakkı olan herkes, bu süre zarfında şikayetçi olarak davaya ‘katılma’ hakkını kullanabilir. Kamu görevlisinin resmi belgede sahtecilik suçu işlemesi durumunda dava zamanaşımı süresi 15 yıl belirlenmiştir.

Bu suçu uzlaşma gerektiren suçlar arasında yer almaz.

 

Yargıtay Kararları Işığında Resmi Evrakta Sahtecilik

“…İlköğretim Okulu’nda müdür olarak görev yapan bir kişi ile İngilizce öğretmeni olarak görev yapan başka bir kişi, 19/03/2012-21/03/2012 tarihleri arasında 3 gün boyunca rapor almış olmalarına rağmen, 19.03.2012 tarihli ders defterlerini derslere katılmış gibi doldurarak ders ücreti almış ve kamu görevlisinin resmi belgede sahteciliği suçlamasıyla karşı karşıya kalmışlardır…” “…sanıklar, zarar verme bilinci ve iradesi ile hareket etmedikleri, bu nedenle sahtecilik kastından bahsedilemeyeceği; eylemin kişilerin mağduriyetine veya kamu zararına neden olup olmadığına dair TCK’nin 257. maddesinde tanımlanan ‘görevin kötüye kullanılması’ suçunun varlığının tartışılması gerektiği vurgulanmadan… kamu görevlisinin resmi belgede sahteciliği suçundan mahkûmiyetine karar  verilmesinin hukuki açıdan uygun olmadığı ifade edilmektedir…”  (11. Ceza Dairesi 2019/9218 E.  ,  2021/4175 K.)

 

Öğrenci Stajyer Suat TAŞ