MİRASTA DENKLEŞTİRMEYE TABİ OLMAYAN KAZANDIRMALARIN TESPİTİ

1. Giriş

Mirasta denkleştirme kurumu, mirasbırakanın sağlığında altsoya yaptığı kazandırmaların miras paylaşımında hesaba katılmasını öngörür. Bunun amacı, mirasçılar arasında eşitliği sağlamaktır. Ancak kanun koyucu, her kazandırmanın denkleştirmeye tabi olacağını öngörmemiştir. Bazı kazandırmalar, niteliği gereği denkleştirmeye tabi değildir.

Bu makalede, denkleştirmeye tabi olmayan kazandırmaların neler olduğu, hangi kriterlere göre belirlendiği, uygulamadaki örnekler ve tartışmalar ayrıntılı şekilde incelenecektir.

2. Denkleştirmeye Tabi Kazandırmaların Genel Çerçevesi

TMK m.669:
“Mirasbırakan tarafından altsoya yapılan sağlararası kazandırmalar, aksi açıkça belirtilmedikçe denkleştirmeye tabidir.”

Bu kuraldan hareketle:

Altsoya yapılan bağış ve hibeler, kural olarak denkleştirmeye dahildir.
Ancak kanun ve uygulama, istisnalar getirmiştir.

3. Denkleştirmeye Tabi Olmayan Kazandırmalar

3.1. Mutad Hediyeler

Olağan hayat ilişkileri içinde verilen hediyeler denkleştirmeye tabi değildir.
Örneğin, doğum günü hediyesi, mezuniyet için alınan küçük bir takı, evlilikte verilen ziynet eşyaları.
Ancak hediyenin olağan sınırları aşması halinde (örneğin milyonluk otomobil), artık mutad hediye değil, bağış sayılır ve denkleştirmeye tabi olur.

3.2. Olağan Eğitim ve Yetiştirme Giderleri

TMK m.670: “Mirasbırakanın çocuklarının yetiştirilmesi, eğitimi ve öğrenimi için yaptığı giderler denkleştirmeye tabi değildir.”
Çocuğun okul masrafları, kurs ve dershane giderleri, üniversite harçları bu kapsamda değerlendirilir.
Ancak olağan sınırları aşan lüks harcamalar (yurt dışında villa, uçuk eğitim masrafları) denkleştirmeye dahil edilebilir.

3.3. Olağan Evlendirme Giderleri

TMK m.670/2: “Evlendirme sırasında yapılan olağan giderler denkleştirmeye tabi değildir.”
Kız çocuğunun düğün masrafları, çeyiz eşyaları, makul ölçüde takılan ziynetler bu kapsamdadır.
Fakat olağanüstü yüksek düğün masrafları denkleştirmeye dahil edilir.

3.4. Mirasbırakanın Muafiyet İradesi

Mirasbırakan, yaptığı kazandırmayı denkleştirmeden muaf tutabilir.
Örneğin: “Oğluma verdiğim şu taşınmaz, denkleştirmeden muaftır.”
Bu durumda, bağış denkleştirmeye tabi olmaz.
Ancak saklı pay ihlali varsa, muafiyet geçersiz hale gelir ve tenkis gündeme gelir.

3.5. Altsoy Dışındaki Kişilere Yapılan Kazandırmalar

Denkleştirme sadece altsoya yöneliktir.
Mirasbırakanın eşine, kardeşine, arkadaşına yaptığı bağışlar denkleştirmeye dahil değildir.
Bunlar ancak saklı pay ihlali halinde tenkis kapsamında değerlendirilebilir.

4. Denkleştirmeye Tabi Olmayan Kazandırmalarda Ölçütler

Olağanlık Kriteri
- Bağışın toplumun sosyal ve ekonomik şartlarına uygun olması gerekir.
Miktar Kriteri
- Kazandırma, terekenin toplamına göre orantısız derecede büyükse denkleştirmeye tabi olur.
Amaç Kriteri
- Eğitim, yetiştirme ve evlendirme gibi doğal yükümlülüklerden doğan masraflar denkleştirmeye dahil edilmez.
Mirasbırakanın Açık İradesi
- Muafiyet beyanı varsa, kazandırma denkleştirmeden çıkabilir.

5. Uygulamadaki Tartışmalar

5.1. Düğün Masraflarının Kapsamı

Bazı ailelerde düğün için yapılan harcamalar milyonlarla ölçülebilmektedir. Burada olağan sınırın ne olduğu, her olayın kendi sosyal-ekonomik şartlarına göre belirlenir.

5.2. Eğitim Masraflarının Sınırı

Yurt dışında eğitim gören çocuğa yapılan masraflar, kimi zaman “olağan” kimi zaman ise “aşırı” kabul edilmektedir.

5.3. Ziynet Eşyaları

Düğünlerde takılan altın ve takılar, mutad hediye kapsamında görülür. Ancak çok yüksek değerdeki ziynetler tartışmalı olabilir.

6. Sonuç

Denkleştirme, mirasçılar arasında eşitliği sağlasa da, bazı kazandırmalar niteliği gereği denkleştirmeye dahil edilmez. Bunlar:

Mutad hediyeler,
Olağan eğitim ve yetiştirme giderleri,
Olağan evlendirme giderleri,
Mirasbırakanın açık muafiyet beyanıyla yapılan kazandırmalar,
Altsoy dışındaki kişilere yapılan bağışlar.

Bu ayrımlar, mirasçılar arasında hak kaybı yaşanmaması için büyük önem taşır. Her olayda, bağışın niteliği ve kapsamı dikkatle değerlendirilmelidir.

mirasta denkleştirme, denkleştirmeye tabi olmayan kazandırmalar, miras hukuku denkleştirme, mutad hediyeler, olağan eğitim giderleri, olağan evlendirme giderleri, mirasta muafiyet iradesi, mirasbırakan bağış muafiyet, denkleştirme istisnaları, miras hukuku makalesi, miras paylaşımı, miras davaları, mirasta olağan giderler, mirasta bağış ve hediye, mirasbırakanın tasarrufları, mirasta eşitlik ilkesi, mirasta kazandırmaların kapsamı, mirasta denkleştirme sorunları, mirasçı hakları, denkleştirmeden muaf kazandırmalar

Single Blog Title