MARKALAR ARASI ÇATIŞMALARDA ÇÖZÜMLER

Giriş

Markalar, bir işletmenin mal veya hizmetlerini diğerlerinden ayıran işaretlerdir. Markalar, işletmeler için önemli bir ticari değere sahip olup, tüketici nezdinde güven ve kalite algısı oluştururlar. Ancak, markaların tescili ve kullanımı sırasında ortaya çıkan çatışmalar, hukuki anlamda çeşitli ihtilaflara yol açabilmektedir. Bu ihtilafların çözümünde ise farklı yöntemler ve hukuki yollar bulunmaktadır.

Marka çatışmaları ve bu çatışmaların çözüm yolları, hem ulusal hem de uluslararası ticari ilişkilerde büyük öneme sahiptir. Marka ihtilaflarının çözümünde arabuluculuk, uzlaşma ve hakemlik gibi alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemleri, ticari hayatın kesintisiz devam etmesini sağlar. Bunun yanı sıra, fikri mülkiyet mahkemelerinde görülen marka davaları, marka haklarının korunması ve haksız rekabetin önlenmesi açısından kritik bir rol oynar.

Marka İhtilaflarının Çözümü

I. Arabuluculuk

Arabuluculuk, tarafların bir arabulucu yardımıyla anlaşmazlıklarını çözdüğü alternatif bir uyuşmazlık çözüm yöntemidir. Arabuluculuk süreci, marka ihtilaflarının daha hızlı ve daha az maliyetle çözülmesini sağlayabilir. Arabuluculuk sürecinde taraflar, karşılıklı olarak anlaşarak, ihtilafı mahkemeye taşımadan çözme imkanı bulurlar. Türk hukuk sisteminde arabuluculuk, 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu ile düzenlenmiştir.

6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Madde 1:

• MADDE 1 – (1) Bu Kanunun amacı, hukuk uyuşmazlıklarının arabuluculuk yoluyla çözümlenmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

Arabuluculuk, tarafların gizliliğini koruyarak, dostane bir şekilde çözüm aramalarına olanak tanır. Ayrıca, arabuluculuk süreci, mahkeme sürecine göre daha az formaldir ve taraflar arasında esneklik sağlar. Arabulucunun tarafsız ve bağımsız olması, sürecin adil ve dengeli ilerlemesini temin eder. Arabuluculuk sonucunda varılan anlaşmalar, tarafların rızasıyla gerçekleştirildiği için, genellikle daha sürdürülebilir ve tatmin edici çözümler sunar.

II. Uzlaşma

Uzlaşma, tarafların kendi aralarında anlaşarak uyuşmazlığı çözmeleridir. Uzlaşma süreci, mahkeme sürecine göre daha hızlı ve masrafsızdır. Taraflar, uzman bir marka hukuku avukatı yardımıyla uzlaşma sağlayabilirler. Uzlaşma sağlandığında, taraflar arasında bir uzlaşma tutanağı düzenlenir ve bu tutanak mahkeme kararı niteliğinde olur.

6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu Madde 2:

• MADDE 2 – (1) Uzlaşma, tarafların serbest iradeleriyle, aralarındaki hukuki ihtilafı çözmek amacıyla varılan anlaşmadır.

Uzlaşma süreci, tarafların ihtiyaçlarına ve çıkarlarına odaklanarak, daha esnek ve yaratıcı çözümler geliştirmelerine imkan tanır. Uzlaşma sürecinde taraflar, genellikle bir avukat veya danışman eşliğinde, kendi çözüm önerilerini geliştirir ve karşılıklı olarak kabul edilebilir bir anlaşmaya varırlar. Bu süreçte tarafların iradeleri ön planda olduğundan, mahkeme kararlarına göre daha kişiselleştirilmiş ve pratik çözümler üretilir.

III. Hakemlik

Hakemlik, tarafların anlaşmazlıklarını bir veya daha fazla hakem huzurunda çözmelerini sağlayan bir yöntemdir. Hakemlik, genellikle uluslararası ticari uyuşmazlıkların çözümünde tercih edilir. Hakem kararları, mahkeme kararı niteliğinde olup, bağlayıcıdır. Türkiye’de hakemlik, 4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunu ile düzenlenmiştir.

4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunu Madde 3:

• MADDE 3 – (1) Hakemlik, tarafların aralarındaki uyuşmazlığı, hakem veya hakemler aracılığıyla çözdükleri alternatif bir uyuşmazlık çözüm yöntemidir.

Hakemlik, özellikle uluslararası ticarette sıklıkla tercih edilen bir çözüm yoludur. Hakemlerin uzmanlık alanlarına göre seçilmesi, uyuşmazlıkların daha teknik ve bilgiye dayalı olarak çözülmesini sağlar. Hakemlik sürecinin hızlı ve gizli olması, taraflar için önemli avantajlar sunar. Ayrıca, hakem kararlarının uluslararası alanda tanınması ve icra edilebilir olması, hakemliği cazip kılan diğer faktörlerdir.

Fikri Mülkiyet Mahkemelerinde Marka Davaları

Fikri mülkiyet mahkemeleri, marka davalarının görüldüğü özel mahkemelerdir. Marka davaları, genellikle marka tescili, marka tecavüzü ve haksız rekabet konularında açılmaktadır. Bu davalarda, marka sahibinin haklarının korunması amaçlanır.

I. Marka Tescili Davaları

Marka tescili davaları, markanın tescil edilip edilmemesi konusunda ortaya çıkan ihtilafları kapsar. Bir markanın tescil edilebilmesi için, ayırt edici nitelikte olması ve tescil engellerinin bulunmaması gerekmektedir. Marka tescil davalarında, Türk Patent ve Marka Kurumu kararlarına itiraz edilebilir.

Yargıtay Kararı:

• Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, 2017/10347 E., 2018/4636 K.: Bu kararda, marka tescil başvurusunun reddedilmesine ilişkin Türk Patent ve Marka Kurumu kararının iptali talebiyle açılan davada, mahkeme, markanın ayırt edici niteliğe sahip olmadığı gerekçesiyle davayı reddetmiştir.

Marka tescili davaları, genellikle markanın ayırt edici niteliği, benzer markalarla karışıklık yaratma potansiyeli ve tescil için gerekli diğer şartların yerine getirilip getirilmediği hususlarında yoğunlaşır. Türk Patent ve Marka Kurumu’nun tescil başvurularını değerlendirirken dikkate aldığı kriterler, marka hukukunun temel taşlarını oluşturur. Bu kriterlerin yerinde uygulanıp uygulanmadığı hususu, marka tescil davalarının temel inceleme konusudur.

II. Marka Tecavüzü Davaları

Marka tecavüzü davaları, bir markanın izinsiz kullanılması durumunda açılan davalardır. Bu davalarda, marka sahibinin marka hakkının ihlal edilip edilmediği tespit edilir ve ihlal tespit edilirse, ihlalin durdurulması ve zararın tazmini sağlanır.

Yargıtay Kararı:

• Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, 2016/8927 E., 2017/3215 K.: Bu kararda, davacının marka hakkının ihlal edildiği gerekçesiyle açtığı davada, mahkeme, davalıya ait ürünlerin davacının markasını izinsiz kullandığını tespit ederek, davalının markayı kullanmasının durdurulmasına ve davacının zararının tazminine karar vermiştir.

Marka tecavüzü davalarında, markanın aynısının veya benzerinin izinsiz kullanımı, haksız kazanç sağlanması ve marka sahibinin itibarına zarar verilmesi gibi hususlar değerlendirilir. Mahkeme, markanın tescil belgelerini, kullanım biçimini ve ihlal iddialarını detaylı bir şekilde inceleyerek karar verir. Marka tecavüzü davaları, marka sahibinin haklarının korunması ve haksız rekabetin önlenmesi açısından büyük önem taşır.

III. Haksız Rekabet Davaları

Haksız rekabet davaları, ticari hayatta dürüstlük kuralına aykırı davranışlar nedeniyle açılan davalardır. Marka hukuku açısından haksız rekabet, bir işletmenin markasının başka bir işletme tarafından izinsiz kullanılması veya benzer bir markanın tescil edilmesiyle ortaya çıkabilir. Haksız rekabet davalarında, zarar gören tarafın zararı tazmin edilir ve haksız rekabet oluşturan fiil durdurulur.

Yargıtay Kararı:

• Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, 2015/9643 E., 2016/5047 K.: Bu kararda, davacının markasının davalı tarafından izinsiz kullanılması nedeniyle açılan haksız rekabet davasında, mahkeme, davalının haksız rekabet oluşturduğunu tespit ederek, davacının zararının tazminine ve davalının bu fiili durdurmasına karar vermiştir.

Haksız rekabet davaları, ticari hayatta dürüstlük ve adil rekabetin sağlanması amacıyla açılır. Mahkemeler, haksız rekabet iddialarını değerlendirirken, tarafların ticari faaliyetlerini, kullanılan işaretlerin benzerliğini ve tüketicilerin yanıltılması riskini göz önünde bulundurur. Haksız rekabet davalarının sonuçları, piyasa düzeninin korunması ve adil rekabetin sağlanması açısından önemlidir.

 

Marka çatışmaları, ticari hayatta sıkça karşılaşılan ve ciddi hukuki sonuçlar doğuran ihtilaflardır. Bu ihtilafların çözümünde arabuluculuk, uzlaşma ve hakemlik gibi alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemleri önemli bir rol oynamaktadır. Ayrıca, fikri mülkiyet mahkemelerinde görülen marka tescili, marka tecavüzü ve haksız rekabet davaları, marka haklarının korunması açısından büyük önem taşımaktadır. Kanun maddeleri ve Yargıtay içtihatlarıyla desteklenen bu makale, marka hukuku alanında farkındalık yaratmayı ve hukuki süreçler hakkında bilgi vermeyi amaçlamaktadır.

 

Öğrenci Stajyer

Behiye Zeynep Öztürk