Instagram ve TikTok Paylaşımlarında İfşa ve Teşhir: Kişilik Hakkı İhlali Nerede Başlar?

I. Giriş: “İfşa Etmek” Ne Zaman Suç Olur?

Sosyal medya platformlarının yaygınlaşmasıyla birlikte, özellikle Instagram ve TikTok gibi mecralarda bireylerin bir başkasına ait özel bilgileri, görüntüleri, yazışmaları veya sır niteliğindeki içerikleri kamuya açık şekilde paylaşması “ifşa” olarak adlandırılmaktadır.

Ancak, “ifşa etmek” her zaman hukuka aykırı mıdır?
Bir kişinin özel hayatına ilişkin görüntüsünü ya da yazışmasını paylaşmak kişilik hakkı ihlali midir?
Peki kamu yararı için yapılmışsa?

Bu yazıda, ifşa paylaşımlarının hukuki sınırları, TCK, TMK ve KVKK boyutları, mahkeme kararları ve içerik kaldırma süreci detaylı şekilde incelenecektir.

II. İfşa ve Teşhirin Sosyal Medya Üzerinden Yaygınlaşması

“İfşa kültürü” adı altında:

• İlişki sonrası karşı tarafın özel mesajlarını paylaşmak,
• Öğretmen, sağlık çalışanı, kamu görevlisi hakkında gizli çekimlerle paylaşımlar yapmak,
• Mağaza, kafe gibi işletmelerde yaşanan müşteri-kurum tartışmalarını videoya alıp yaymak
  gibi davranışlar olağan hâle gelmiştir.

Ancak bu eylemlerin çoğu, hukuka aykırı veri paylaşımı, özel hayatın gizliliğini ihlal, hakaret ve tehdit suçlarını da doğurabilmektedir.

III. Türk Medeni Kanunu ve Kişilik Hakkı Koruması (TMK m.24-25)

    TMK m.24:

“Hukuka aykırı olarak kişilik hakkına saldırılan kimse, hâkimden saldırıda bulunanlara karşı korunmasını isteyebilir.”

İhlal Kapsamına Giren Bazı Örnekler:

• Birinin açık rızası olmadan yüzünün ve sesinin görüntülendiği video paylaşımı
• Cinsel, sağlık ya da aile yaşamına dair özel bilgilerin yayınlanması
• Küçük düşürücü ya da alaycı montajlı video içerikleri
• Eski mesaj kayıtlarının “itiraf” başlığıyla yayılması

📌 TMK m.25:

Mağdur, hem yayının durdurulmasını, içeriğin kaldırılmasını hem de manevi tazminat talep edebilir.

IV. Türk Ceza Kanunu Kapsamında Suç Oluşturabilecek Durumlar

1. Özel Hayatın Gizliliğini İhlal – TCK m.134

• Kişinin rızası olmadan özel görüntülerini ya da mesajlarını yaymak suçtur.
• Örn: “Ex sevgilimin bana attığı özel fotoğrafı ifşa ettim” → suç!

Ceza: 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası

2. Verileri Hukuka Aykırı Olarak Yayma – TCK m.136

• Telefon numarası, adres, sağlık durumu gibi kişisel verileri paylaşmak

Ceza: 2 yıldan 4 yıla kadar hapis

3. Hakaret – TCK m.125

• Paylaşımın amacı küçük düşürmek, aşağılama içermekse

Ceza: 3 aydan 2 yıla kadar hapis

4. Tehdit – TCK m.106

• “Bunları paylaşırım, rezil olursun” demek dahi suç teşkil eder.

V. Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) Açısından Değerlendirme

KVKK m.5-6 uyarınca, kişisel veri ancak ilgili kişinin açık rızasıyla işlenebilir.

✔️ İfşa İçeriği Ne Sayılır?

• Yüz görüntüsü (fotoğraf/video)
• Ses kaydı
• Konum bilgisi
• Özel mesajlar (WhatsApp, DM, e-posta)

Rıza olmaksızın yapılan her paylaşım:

• İhlal niteliği taşır
• Kişi KVKK m.11 uyarınca içeriğin silinmesini, zararının giderilmesini talep edebilir
• Kurul nezdinde şikâyette bulunulabilir

VI. Uygulama ve Yargı Kararları

🔹 Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, ifşa paylaşımlarının kişilik haklarını ihlal ettiği, içeriklerin “kamu yararı” değil “aşağılama” amacı taşıdığı gerekçesiyle manevi tazminata hükmetmiştir.

🔹 Anayasa Mahkemesi de özel yaşamı ilgilendiren videoların sosyal medya paylaşımıyla yayılmasını, özel hayata saygı hakkı ihlali olarak görmektedir (AYM, 2019/14540, B.No).

🔹 Instagram hikâyelerinde kişisel verilerin paylaşılması üzerine açılan davalarda, içeriğin silinmesine ve tazminata hükmedilen kararlar da mevcuttur.

VII. İçerik Kaldırma ve Erişim Engeli Talepleri

Mağdur kişi;

• 5651 sayılı Kanun m.9 uyarınca içerik kaldırma ve erişim engeli talep edebilir.
• Sulh Ceza Hâkimliği’ne başvurarak, görüntülerin paylaşımına son verilmesini isteyebilir.
• Ayrıca BTK’ya başvurarak yayımın durdurulmasını talep edebilir.
• Özellikle çıplaklık, cinsel içerikli ifşalar, hızlıca erişim engeline konu edilir.

VIII. Cezai ve Hukuki Süreçte Ne Yapılmalı?

• Savcılığa suç duyurusu (TCK 134, 136, 125, 106)
• Manevi tazminat davası (TMK 25, TBK 58)
• Erişim engeli kararı başvurusu (5651 sayılı Kanun)
• KVKK kuruluna şikâyet

Sosyal medya platformuna (Instagram, TikTok) doğrudan içerik bildirimi de yapılabilir.
Platformlar genellikle “gizlilik ve nefret söylemi” ilkeleri kapsamında ihlal içeriklerini kaldırır.

IX. Kamu Yararı Var mı? Sınır Nerede?

Eğer paylaşım:

• Kamuyu ilgilendiren bir olay hakkında yapılmışsa,
• Kişinin kamu göreviyle doğrudan ilişkiliyse,
• Suç duyurusu niteliğinde olup kötüleme içermiyorsa,
  kamu yararı savunması gündeme gelebilir.

Ancak özel ilişkiler, eski sevgililer, müşteri-çalışan kavgaları gibi kişisel içerikler kamu yararına girmez.

X. Sonuç

Instagram ve TikTok gibi platformlarda yapılan “ifşa” paylaşımları, kişilik hakkı ihlali, özel hayatın gizliliğine müdahale, hakaret ve tehdit gibi birçok hukuki riski beraberinde getirir. Bu şekilde bir durumla karşı karşıya kaldığınızda ivedilikle uzman bir avukata başvurmanız ilerde oluşabilecek zararları önlemek amacıyla hayati önem taşımaktadır.

Unutulmamalıdır ki; dijital ortamda yapılan paylaşımlar kalıcıdır.
“Ben sildim” demek, yayılmayı durdurmaz.
Hukuk, dijital linç kültürüne karşı bireyi korumayı esas alır.

Stj.Öğr.Esmanur AKTAŞ