Hırsızlık Suçu

Hırsızlık Suçu ve Cezası

Türk Ceza Kanunu, hırsızlık suçunu düzenleyen hükümleri 141. maddeyle başlamaktadır. Suçun temelini bu madde üzerinde tanımlar. Aynı kanunun 142. ve 143. Maddelerinde ise suçun ağırlaştırıcı koşullarını belirleyerek daha yüksek ceza hükümlerini içermektedir. Öte yandan, 144., 145. ve 146. maddeler, hırsızlık suçunun daha hafif hallerini ve cezalarını düzenler. Son olarak, 147. madde ise suçun işlenmesi sırasında özel koşulların varlığını belirleyerek suçun işlenmesindeki özel zorunluluk durumlarına işaret eder. Bu maddelerin tümü, hırsızlık suçunu ve çeşitli nitelikli durumlarını Türk Ceza Kanunu çerçevesinde ayrıntılı bir şekilde tanımlamaktadır.

Hırsızlık suçu, bir kişinin başkasının sahip olduğu bir taşınır malı, mal sahibinin izni olmadan, kendi çıkarı veya başkasının çıkarı için, taşınır malın olduğu yerden alması durumunda ortaya çıkar. Nitelikli hırsızlık suçunda, daha ağır cezaları içeren özel durumları içerir. Bu durumlar arasında çalınan malın özel bir yerde bulunması, belirli bir işlevi olması, kamu malına yönelik olması veya suç işlenirken teknolojinin kullanılması gibi faktörler bulunur.

Hırsızlık Suçunda Şikayet, Zamanaşımı ve Uzlaştırma

Hırsızlık suçu, basit ya da nitelikli durumları resen soruşturmaya tabidir. Hırsızlık suçu, şikayete bağlı suçlar arasında değildir bu yüzden suçun şikayet süresi yoktur. Suçun en basit şekli, 8 yıl olan dava zamanaşımı zamanı içerisinde şikayet yapıldığında dahi soruşturma başlayabilmektedir.

Türk Ceza Kanunu 141. Maddesinde basit hırsızlık suçu, uzlaşmaya uygun suçlar arasında yer alır. Uzlaşma gerektiren suçlarda tüm aşamalardan önce uzlaşma aşaması denenmelidir. Bu uzlaşmadan sonuç alınmadığı takdirde diğer aşamalar olan soruşturma, yargılama evresine geçilir.

Hırsızlık suçu sebebiyle yapılan yargılama asliye ceza mahkemesinde yapılır.

 

Hırsızlık Suçu Oluşumu

“Malvarlığına Karşı Suçlar” bölümünde TCK’nın 141-147 maddeleri arasında yer alan “Hırsızlık Suçu” malvarlığına karşı işlenebilecek bir suç tipidir.

Türk Ceza Kanununa göre sadece taşınır mallar üzerinden hırsızlık suçu işlenebilmektedir. TCK’dan hareketle nitelik olarak ekonomik değeri olan “eşyalar” denmektedir. Ekonomik değeri olamayan eşyanın çalınması hırsızlık suçunu oluşturmaz.

Hırsızlık suçu aslında bir malı elinde bulundurma ve kullanmakta olma durumu olan “Zilyetlik” koruma görevi görmektedir. Bu suçun oluşması için zilyetliği elinde bulunduran kişiden failin zilyetliğine geçmesi gerekmektedir.

Türk Ceza Kanunu Madde 141 Kapsamında Basit Hırsızlık Suçu ve Cezası

Hırsızlık suçunun temel şekli yani basit halini TCK madde 141 kapsamında ele almaktadır.             Basit hırsızlık suçunda ceza ise, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası olarak belirlenmiştir. Kanun maddesinde belirtilen “başkasına ait taşınır bir malı” yani burada kast edilen eşya, özel alanlar dışında kalan park, bahçe, sokak, cadde, meydan, gibi yerlerde bulunan eşyalardır.

 

Türk Ceza Kanunu Madde 142 Kapsamında Nitelikli Hırsızlık Suçu ve Cezası

Hırsızlık suçunun nitelikli şeklini TCK madde 142 kapsamında ele almaktadır. Kanun nitelikli hırsızlık suçunu iki ayrı şekilde ele almaktadır.

1. Hırsızlık suçu;
2. Kamu kurum ve kuruluşlarında veya ibadet için ayrılmış yerlerde bulunan ya da kamu yararına veya hizmetine ayrılmış eşyalar hakkında,
3. Halkın yararı için kullanılan ulaşım araçları içinde veya bu ulaşım araçlarına ait duraklarında bulunan eşyalar hakkında,
4. Olabilecek afet veya genel felaketlerin meydana getirebilecekleri zararları önlemek veya hafifletmek amacıyla hazırlanan eşyalar hakkında,
5. Alışkanlıklar veya bir yere ayrılmaları veya kullanımları gereği açıkta bırakılmış eşya hakkında,

İşleneceği takdirde, üç ile yedi yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

1. Hırsızlık suçu;
2. Kişilerin mallarını koruyamayacakları hallerde bulunmasından veya ölmelerinden yarar sağlamak suretiyle,
3. Elde veya üstte taşınan eşyaları çekip almak şeklinde ya da özel beceriyle,
4. Doğal afetlerin veya sosyal olayların meydana getirdiği korku veya kargaşadan yararlanmak suretiyle,
5. Haksız elde bulundurulan veya sahte anahtar ya da diğer bir aletle kilit açmak veya kilitlenmesini engellemek suretiyle,
6. Bilişim sistemi kullanılması suretiyle,
7. Tanınmamak suretiyle ve tedbir alarak veya yetkisi bulunmadığı halde resmi sıfat takınmak suretiyle,
8. Büyük veya küçükbaş hayvan hakkında,
9. Herkesin girebilecekleri bir yerde bırakılmasıyla birlikte kilitlenmesi suretiyle de ya da bina veya eklentilerinde muhafaza edilmiş olan eşyalar hakkında,

İşleneceği hallerde, beş yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bu suç, bu fıkranın (b) bendinde, bedenen veya ruhen kendisini savunamayacak durumda bulunan kimseye karşı işlenmesi durumunda,  ceza oranı üçte biri oranına kadar artırılarak verilir.

Bu suçun, sıvı veya gaz hâlindeki enerji ve bunların nakli, işlenmesine veya depolanmasına ait tesislerde işlenmesi durumlarında, beş yıl ila oniki yıl arasında hapis cezası alır. Bu suçun bir örgütün vasıtasıyla işlenmesi durumunda, ceza yarı oranında artırılacaktır ve on bin güne kadar adlî para cezası verilecektir.

Bu suçun işlenmesi sonucu haberleşme, enerji ya da demiryolu veya havayolu ulaşımında kamu hizmetlerinin geçici durması, yukarıda belirtilen hükümlere göre verilecek cezalar yarıdan iki katına kadar artırılacaktır.

 

Türk Ceza Kanunu Madde 143 kapsamında hırsızlık suçu gece vakti işlenmesi durumunda verilecek olan ceza yarı oranında arttırılmaktadır.

Türk Ceza Kanunu Madde 144 kapsamında daha az cezayı gerektiren durumlar, hırsızlık suçu, paydaş olunmuş veya elbirliği ile malik olunmuş mallar üzerinde ya da hukuki bir ilişki kapsamında alacağın tahsil amacıyla işlenmesi durumunda, iki ay ila bir yıla kadar hapis cezası verilir.

Türk Ceza Kanunu Madde 145 kapsamında malın değerinin azlığı,  hırsızlık suçu kapsamı malın değeri az olduğu durumlarda, verilen cezada indirim yapılmasının yanında ceza da verilmemesi durumu vardır.

Türk Ceza Kanunu Madde 146 kapsamında hırsızlık suçunda kullanma hırsızlığı, malın geçici bir süre kullanıp mal sahibine geri verilmek üzere işlenmesi durumunda, şikâyet üzerine, verilecek olan ceza yarı oranına kadar indirilecektir. Fakat malın suç işlemek ve kullanılmış olması durumunda bu hüküm uygulanmayacaktır.

Türk Ceza Kanunu Madde 147 kapsamında hırsızlık suçunda zorunluluk hali, hırsızlık suçunda ağır ve acil bir durumu karşılamak suretiyle işlenmesi, olayın durum ve şartlarına göre, verilecek cezanın indirimi olabileceği gibi ceza verilmesinden de vazgeçilebilecektir.

 

Hırsızlık Suçunda Adli Para Cezasına Çevirme, Erteleme ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması

Hırsızlık Suçunda Adli Para Cezasına Çevirme, basit hırsızlık suçu sonucunda verilen hapis cezası adli para cezasına çevrilmesi mümkündür. Ceza miktarı sebebiyle, nitelikli hırsızlık suçunun adli para cezasına çevrilmesi mümkün değildir.

Hırsızlık Suçunda Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, basit veya nitelikli hırsızlık suçu sonucunda verilen hapis cezası için hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilmektedir.

Hırsızlık Suçunda Erteleme, basit veya nitelikli hırsızlık suçu hali sebebiyle verilen hapis cezasında erteleme mümkündür.

Yargıtay Kararı Işığında Hırsızlık Suçu

“…İlgili olayda, TCK’nın 142/1 maddesinde öngörülen nitelikli hırsızlık halin gerçekleşebilmesi için “adet, tahsis veya kullanımları gereği açıkta bırakılması” şartının gerçekleşmesi gerekmektedir. Somut olayda suça konu eşyalar üzeri kapalı, fakat etrafı açık olan her hafta kurulan Yalova Çiftlikköy kapalı pazarda kurulu bulunan mağdurlara ait tezgâhtan pazarın alışverişe açık bulunduğu saatlerde aldıkları anlaşılması, bu sebeple nitelikli hırsızlık suçu kapsamında uygulama yapılması sebebiyle fazla ceza tayini yapılması hukuka aykırı…” (2. Ceza Dairesi 2015/5332 E.  ,  2015/11007 K.)