E-Spor’da Oyuncu Sözleşmeleri, Transfer Portalları ve Reşit Olmayan Sporcuların Korunması
1. Giriş
E-Spor, klasik sporlardan farklı olarak dijital platformlarda oynanan profesyonel rekabet oyunlarını kapsar. Ancak ekonomik hacmin büyümesiyle birlikte oyuncuların emek, gelir ve haklarını düzenleyen E-Spor sözleşmeleri, artık spor hukukunun en güncel alanlarından biridir.
Bu sözleşmelerin hazırlanmasında Türk Borçlar Kanunu (TBK), Çocuk Hakları Sözleşmesi, KVKK, MASAK düzenlemeleri ve E-Spor Federasyonu Talimatı esas alınmaktadır.
2. E-Spor Oyuncu Sözleşmesinin Hukukî Niteliği
E-Spor sözleşmeleri, hukuken karma nitelikli sözleşmelerdir. İçeriğinde hem vekâlet hem de hizmet sözleşmesi unsurları bulunur.
-
Oyuncu, belirli bir takım adına oyun oynar (hizmet unsuru).
-
Turnuvalara katılım, sponsorluk görünümü veya yayın sözleşmeleri (vekalet unsuru) içerir.
Yargıtay 9. HD 2019/4212 E., 2020/5876 K.:
“Bir faaliyet, bağımlılık unsuru taşıyorsa hizmet sözleşmesi niteliğindedir.”
Dolayısıyla E-Spor oyuncusu, iş hukuku anlamında “işçi” sıfatı kazanabilir.
3. Sözleşme Unsurları
Bir E-Spor sözleşmesinde asgari olarak şu unsurlar yer almalıdır:
-
Taraflar (kulüp – oyuncu)
-
Oyuncunun görev tanımı ve lig seviyesi
-
Ücret, prim, sponsorluk gelirleri
-
Fesih şartları
-
Gizlilik, veri koruma ve KVKK hükümleri
-
Yayın hakları, marka kullanımı
-
Tahkim şartı (E-Spor Federasyonu Tahkim Kurulu veya CAS)
Bu unsurlar, hem TFF futbolcu sözleşmelerine hem de FIFA oyuncu sözleşmesi şablonlarına paralel yapıdadır.
4. Reşit Olmayan Oyuncuların Korunması
E-Spor’un en hassas konularından biri, 18 yaş altı oyuncuların sözleşmeleridir.
Türk Medeni Kanunu m. 335–340 gereği:
“Velayet altındaki çocukların sözleşmeleri, veli onayı olmadan geçerli olmaz.”
Dolayısıyla kulüplerin, reşit olmayan oyuncularla yaptıkları sözleşmelerde:
-
Velinin yazılı onayı,
-
Noter tasdiki,
-
Oyuncunun eğitimine engel teşkil etmeme şartı,
aranmalıdır.
Aksi halde sözleşme, butlanla hükümsüz olur.
CAS 2017/A/5066 – Player v. Club:
“Reşit olmayan sporcu ile yapılan profesyonel sözleşme, yasal temsilci onayı yoksa geçersizdir.”
5. Oyuncu Transfer Portalları ve Hukukî Denetim
E-Spor’da transfer süreci genellikle “transfer portalı” veya oyuncu veri tabanı üzerinden yürütülür.
Bu sistemler, oyuncu performans verileri, kontrat bitiş tarihleri ve transfer izinlerini içerir.
Burada üç temel hukuki risk vardır:
-
Veri gizliliği (KVKK m. 9): Oyuncunun bilgileri rızası olmadan paylaşılırsa ihlal doğar.
-
Rekabet kısıtlaması: Oyuncunun başka kulüple görüşmesini engelleyen hüküm, TBK m. 444’e aykırı olur.
-
Sözleşme feshi: Oyuncunun “haksız fesih” iddiası CAS ve federasyon düzeyinde geçerlidir.
E-Spor Federasyonu Talimatı m. 22:
“Oyuncu, sözleşmesinin bitiminden önce başka takımla görüşemez; aksi halde disiplin yaptırımı uygulanır.”
6. Ücret, Prim ve Vergilendirme
E-Spor’da gelir kalemleri yalnızca maaş değil, yayın geliri, reklam sponsorlukları ve turnuva ödüllerini de kapsar.
Bu gelirlerin vergilendirilmesi 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’na tabidir.
Ayrıca kulüplerin, MASAK yükümlüsü olarak kripto sponsorluğu veya token ödemelerinde şeffaf beyan zorunluluğu vardır.
MASAK Genel Tebliği No: 5:
“Kripto varlıklarla yapılan ödemeler, şüpheli işlem bildirimi kapsamındadır.”
7. Oyuncu Hakları ve Sözleşme Güvenceleri
E-Spor sözleşmelerinde sık görülen ihlaller:
-
Oyuncunun maaşının geciktirilmesi,
-
Sponsorluk gelirinin paylaşılmaması,
-
Haksız fesih.
Bu durumlarda oyuncular:
-
Federasyon Disiplin Kurulu’na,
-
Ulusal Tahkim Kurulu’na,
-
Uluslararası Tahkim (CAS) mercilerine başvurabilir.
CAS 2021/A/7902 – Player v. E-Sport Club:
“Oyuncuya ödenmeyen primler, iş ilişkisinden doğan alacak sayılır; kulüp sorumludur.”
8. E-Spor’da Tahkim ve Uyuşmazlık Çözümü
Türkiye E-Spor Federasyonu (TESFED), uyuşmazlık çözümü için kendi Tahkim Kurulunu oluşturmuştur.
Ancak uluslararası turnuvalarda geçerli tahkim mercii, genellikle CAS veya International Esports Federation (IESF) Arbitration Panel’dir.
Sözleşmelere eklenen “tahkim klozu”, uyuşmazlık çözümünün hangi merciide yapılacağını belirler.
9. Reşit Olmayanların Dijital Hakları ve KVKK Boyutu
18 yaş altındaki oyuncuların dijital verileri (görüntü, ses, sosyal medya hesabı) KVKK ve Çocuk Hakları Sözleşmesi uyarınca özel koruma altındadır.
KVKK Kurulu Kararı – 15.07.2023:
“Reşit olmayan bireylerin kişisel verilerinin açık rızası geçerli değildir; veli veya vasi onayı zorunludur.”
Dolayısıyla kulüpler, bu verileri yalnızca veli onayıyla işleyebilir; aksi hâlde ağır idari yaptırımlar doğar.
10. Sonuç ve Değerlendirme
E-Spor, yalnızca dijital bir oyun sektörü değil, aynı zamanda gelişen bir hukuk alanıdır.
Sporcuların yaş, gelir, eğitim ve veri güvenliği hakları, profesyonel sözleşmelerle korunmalıdır.
Kulüplerin, TBK, KVKK ve TESFED talimatlarını dikkate alarak hazırladığı şeffaf sözleşmeler, sektörde güven ortamı yaratır.
E-Spor’un geleceği, “dijital rekabetin adil oyunu”nun hukukla korunmasına bağlıdır.
About Post Author
