Deepfake Videolar ve İftira Suçu

I. Giriş

Son yıllarda yapay zekâ teknolojilerinin gelişmesiyle birlikte ortaya çıkan deepfake teknolojisi, bir kişinin sesinin, yüzünün ve mimiklerinin dijital olarak bir başka görüntüye entegre edilmesiyle gerçek gibi görünen ancak tamamen sahte videolar üretilebilmesini sağlamaktadır. Bu teknolojinin medya, eğlence ve reklamcılık gibi alanlarda yasal kullanım alanları bulunsa da, özellikle kişilik haklarını zedeleyici, itibar suikastına yol açan ve hatta cezai sorumluluğu gündeme getiren yönleri giderek yaygınlaşmaktadır.

Bu yazıda deepfake videoların Türk Ceza Hukuku açısından iftira, özel hayatın gizliliği ve kişilik haklarının ihlali bakımından hukuki sonuçları, ayrıca şikâyet ve delil sorunu, KVKK ile kesişimi ve erişim engeli talepleri detaylı biçimde ele alınacaktır.

II. Deepfake Teknolojisi Nedir?

“Deepfake”, “deep learning” (derin öğrenme) ve “fake” (sahte) kelimelerinin birleşimidir.
Görsel-işitsel verilerden beslenen yapay zekâ, hedef kişinin yüz mimiklerini, ses tonunu ve dudak hareketlerini analiz ederek o kişinin söylemediği sözleri söylemiş gibi yeni bir sahte içerik üretir.

Bu içerikler:

• Pornografik videolarda ünlü yüzlerinin montajı
• Siyasi liderlerin gerçekte söylemediği açıklamaları yapıyor gibi gösterilmesi
• Kişiler arasında husumet yaratmak amacıyla sahte video üretimi
  şeklinde karşımıza çıkabilmektedir.

III. TCK Kapsamında Deepfake’in Değerlendirilmesi

1. İftira Suçu (TCK m.267)

Deepfake videonun içeriği bir kişiye işlemediği bir suçu atfetmek amacı taşıyorsa, TCK m.267 uyarınca iftira suçunun tüm unsurları oluşur.

Madde 267 – “Yetkili makamlara ihbar veya şikâyette bulunarak ya da basın ve yayın yoluyla işlemediği bir suçu bir kimseye isnat eden kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”

• Deepfake videonun internet ortamında yayılması, “basın ve yayın yoluyla” unsurunu oluşturur.
• Sahte video delil olarak mahkemeye sunulursa, mağdurun ceza alması hâlinde ayrıca ağırlaştırıcı hükümler devreye girer.

2. Kişilik Haklarının İhlali ve Özel Hayata Müdahale (TCK m.134-125)

Deepfake içerik:

• Kişiyi pornografik içerikte gösteriyorsa, özel hayatın gizliliğini ihlal (TCK m.134),
• Küfür, alay veya küçük düşürücü sahte içerik varsa, hakaret (TCK m.125),
• Birinin sosyal statüsünü, iş çevresini etkiliyorsa, kişilik haklarına saldırı teşkil eder.

Özellikle cinsel içerikli deepfake’lerde, onur kırıcı, küçük düşürücü içerikler nedeniyle hem ceza hem de manevi tazminat davası açılabilir.

IV. Delil Değeri ve Teknik Sorunlar

1. Deepfake Olduğunu Nasıl Kanıtlarız?

• Görüntü analizinde piksel tabanlı bozulmalar, yüz ışıklarının tutarsızlığı, ses senkronizasyonu hataları gibi ipuçları bilirkişi tarafından tespit edilir.
• Gelişmiş yazılımlar (Deepware, Hive Moderation, Reality Defender) kullanılarak sahte video tespiti yapılabilir.

2. Bilirkişi İncelemesi ve Savcılık Aşamaları

• Savcılığa başvuruda video, paylaşım linki, ekran görüntüleri ve varsa tanıklar ile birlikte şikâyet dilekçesi sunulmalıdır.
• Videonun nerede, kim tarafından yayınlandığı tespit edilebiliyorsa TCK m.43/2 gereği zincirleme suç oluşabilir.

V. KVKK ve Kişisel Verilerin Korunması Boyutu

Deepfake videolar, bir kişinin görsel ve işitsel biyometrik verilerinin rızası olmaksızın işlenmesi anlamına gelir.

• Bu durum KVKK m.6 uyarınca “özel nitelikli kişisel veri” ihlalidir.
• İlgili kişi, KVKK m.11 uyarınca erişim, düzeltme, silme, itiraz ve tazminat haklarını kullanabilir.
• Kişisel Verileri Koruma Kurulu’na şikâyet hakkı vardır.

VI. Erişim Engeli ve İçeriğin Kaldırılması

Deepfake içeriğe karşı 5651 sayılı Kanun kapsamında:

• İçeriğin kaldırılması
• Erişimin engellenmesi
• Arama motorlarında dizinden çıkarılma (de-indexing)
  talep edilebilir.

Talep, BTK‘ya yapılabilir ya da Sulh Ceza Hakimliğine doğrudan başvuru ile sağlanabilir.
   Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, kişilik hakkını ihlal eden sahte videolar nedeniyle erişim engeli kararlarını onamaktadır.

VII. Tazminat Sorumluluğu ve Manevi Zarar

Deepfake mağduru, Türk Borçlar Kanunu m.58 uyarınca:

• Kişilik hakkının ihlaline dayanarak manevi tazminat
• Deepfake içerikten doğan zararların maddi tazmini
  talebinde bulunabilir.

Bu tür tazminat davalarında:

• Yayın süresi
• Görüntünün ulaştığı kişi sayısı
• Mağdurun psikolojik durumu
  gibi unsurlar mahkeme tarafından dikkate alınır.

VIII. Sonuç

Deepfake teknolojisi, bireyin şeref ve haysiyetini, hukuki güvenliğini ve sosyal itibarını tehdit eden bir yapay zekâ ürünüdür.  Bu hukuki süreçte uzman bir avukatla çalışmak olası zararları önlemek konusunda hayati bir önem taşır. Mevcut ceza ve özel hukuk normları:

• İftira,
• Hakaret,
• Kişilik haklarının ihlali,
• Özel hayatın gizliliği,
• KVKK,
  gibi çerçevelerle müdahale imkânı tanır.

Ancak hâlen Türkiye’de:

• Deepfake’e özel bir yasa bulunmamaktadır.

Stj.Öğr.Esmanur AKTAŞ