Ceza Yargılamasında Dava Düşmesi Nedir ?

Ceza yargılamasında “dava düşmesi” terimi, ceza muhakemesi sürecinde belirli nedenlerle dava konusunun ortadan kalkması anlamına gelir. Türk Ceza Kanunu ve Ceza Muhakemesi Kanunu çerçevesinde, davanın düşmesine neden olan çeşitli durumlar bulunmaktadır. İşte bu kavramın detayları:

Ceza Yargılamasında Dava Düşmesi

Ceza muhakemesi, hukuk yargılamalarından farklı olarak, tarafların iradesine bağlı olmaksızın re’sen hareket eder. Bu bağlamda, ceza yargılaması sırasında çeşitli karar türleri öngörülmüştür:

1. Beraat: Sanığın suç işlediği kanıtlanamadığında verilen karar.
2. Mahkumiyet: Sanığın suç işlediği kanıtlandığında verilen karar.
3. Ceza Verilmesine Yer Olmadığına Dair Karar: Suçun oluşmadığı veya diğer sebeplerle ceza verilmemesi gerektiğine dair karar.
4. Davanın Reddi: Davanın bir sebepten dolayı kabul edilmemesi.
5. Güvenlik Tedbirine Hükmedilmesi: Sanığın cezalandırılmasının yanında güvenlik tedbirlerine hükmedilmesi.
6. Davanın Düşmesi: Belirli sebeplerle davanın ortadan kalkması.

Davanın Düşmesi

Dava düşmesi, yargılamanın herhangi bir aşamasında ortaya çıkabilen bir durumdur ve genel olarak şu hallerde gerçekleşir:

1. Türk Ceza Kanunu’nda Öngörülen Düşme Sebepleri:
   • Sanığın Ölümü (TCK m.64): Sanığın ölümü durumunda, kamu davasının düşmesine karar verilir. Ancak, müsadereye tabi eşyalar hakkında dava devam edebilir.
   • Genel Af (TCK m.65): Genel af ilan edildiğinde, kamu davası düşer ve hükmolunan cezalar ortadan kalkar.
   • Dava Zamanaşımı (TCK m.66): Dava zamanaşımı süresi dolduğunda, kamu davası düşer.
   • Şikayetten Vazgeçme (TCK m.73/4): Şikayete bağlı suçlarda, mağdurun şikayetten vazgeçmesi durumunda dava düşer.
   • Önödeme (TCK m.75): Önödeme yapılan suçlarda, kamu davasının düşmesine karar verilir.
   • Uzlaşma (CMK m.253): Taraflar arasında uzlaşma sağlanmışsa, dava düşer.
2. Soruşturma veya Kovuşturma Şartlarının Sağlanmaması: Soruşturma veya kovuşturma şartlarının yerine getirilmemesi durumunda da dava düşebilir. Örneğin, bazı suçlar için özel izinler veya belgeler gerekebilir ve bu şartların yerine getirilmemesi durumunda dava düşer.

Davanın Düşmesi Kararına Karşı Başvuru Yolları

Davanın düşmesine dair kararlar, belirli başvuru yollarına tabidir:

• İstinaf: Davanın düşmesi kararına karşı istinaf başvurusu yapılabilir. İstinaf, yerel mahkemeden sonra üst dereceli mahkemeye başvurudur ve hem maddi hem de hukuki denetim sağlar.
• Temyiz: Temyiz, istinaf mahkemesinin kararlarının hukuki incelemesidir. Ancak, ceza yargılamasında davanın düşmesi kararı aleyhine temyiz başvurusu yapılamaz. Bu tür kararlar için temyiz yoluna gidilemez (CMK m.286/2-g).

Sonuç

Ceza yargılamasında dava düşmesi, belirli hukuki durumlar ve şartların gerçekleşmemesi veya bazı yasal nedenlerle davanın sonuçsuz kalması anlamına gelir. Bu karar türü, yargılamanın her aşamasında verilebilir ve çeşitli başvuru yollarıyla itiraz edilebilir.