Belçika’da Aile Birleşimi Yoluyla Oturum İzni Nasıl Alınır? Yabancılar Kanunu’nun 10. ve 40bis Maddeleri Hangi Hakları Tanır?
Giriş
Belçika, Avrupa Birliği üyesi bir ülke olarak hem AB vatandaşlarına hem de üçüncü ülke vatandaşlarına geniş çapta oturum izinleri sunmaktadır. Aile birleşimi (reagrément familial) de bu çerçevedeki en önemli izin türlerinden biridir. Bu makalede, Belçika Yabancılar Kanunu’nun (Lois relatives à l’accès au territoire, au séjour, à l’établissement et à l’éloignement des étrangers) 10. ve 40bis maddeleri temelinde aile birleşimi süreci, hukuki çerçevesi, başvuru koşulları, uygulamadaki zorluklar ve çözüm önerileri derinlemesine incelenecektir.
1. Hukuki Dayanaklar ve Kapsam
Madde 10: Aile birleşimi izninin genel çerçevesini belirler, özellikle üçüncü ülke vatandaşlarının aile fertlerini Belçika’ya getirme hakkını düzenler.
Madde 40bis: Belirli durumlarda refakatsiz (eşlik etmeyen) çocukların ebeveynleriyle birleşme olanaklarını tanır.
Bu maddeler, AB düzeyindeki Aile Üzni Direktifi (2003/86/EC) ile uyumlu olarak, aile birliğinin korunmasının yasal bir hak olduğunun altını çizer. Ayrıca, Belçika Anayasası ve insan hakları sözleşmelerinin aile hayatına saygı ilkeleriyle de uyumludur.
2. Kimler Faydalanabilir?
2.1 Esas Kişi Statüsü
-
AB/AEA vatandaşı eş/partner → madde 3 FLW (merkez yasa) ile çerçevelenir.
-
Üçüncü ülke vatandaşı → madde 10 FLW çerçevesinde değerlendirilir.
2.2 Aile bireyleri
-
Eşler: Resmi evlilik (kanuni ya da dini) ile bağlı olanlar.
-
Kayıtlı partner (cohabitant légal).
-
Reşit olmayan çocuklar (18 yaş altı), eş veya partnerin çocukları veya eşin daha önceki çocuğu.
-
40bis kapsamındakiler: Refakatsiz çocuklar için piyasa dışı düzenlemeler.
3. Madde 10: Şartlar ve Prosedür
3.1 Genel Koşullar
-
Esas kişi Belçika’da geçerli bir oturum izni taşımalıdır.
-
Yeterli gelir ve konut: aile bireylerini barındıracak, sosyal yardımdan bağımsız.
-
Belçika’da geçerli sağlık sigortasına sahip olması gerekir.
-
Aile biriminin gerçekliği ve sahiciliği (evlilik vs.) belgelenmelidir.
3.2 Başvuru Süreci
-
D tipi aile birleşim vizesi için online Form A başvurusu.
-
Belgeler: pasaport, oturum kartı, gelir/konut/evlilik belgeleri.
-
Değerlendirme süresi: genellikle 3 ay, eksiklik varsa uzayabilir.
-
Vize onayı sonrası aile bireyi Belçika’ya gelir ve yerel Office des Étrangers / Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ)’ye oturum izni için başvurur.
3.3 Ret Sebepleri
-
Sosyal yardım alınıyorsa veya belgelerde çelişki varsa.
-
Ebeveyn eşlik etmiyorsa (madde 40bis çerçevesinde başvuru yoksa).
-
Aile gerçekliği şüpheli ise (sözde evlilikler).
Reddedilen başvurulara karşı 30 gün içinde idari itiraz (réquisition – Raad voor Vreemdelingenbetwistingen) yapılabilir.
4. Madde 40bis: Refakatsiz Çocukların Ebeveynleri
Bu madde, evlatlıktan önce veya başka sebeplerle Belçika’ya gelen reşit olmayan çocukların ebeveyniyle tekrar bir araya gelebilmesine olanak tanır:
-
Çocuk Belçika oturumlu veya ulusaksız olabilir.
-
Ebeveynin gelir ve konut şartlarını sağlaması gerekir.
-
İlave idari süreç ve malların değerlendirilmesi gerekebilir.
-
Belçika’da yaşam, sağlık sigortası, eğitim gibi kriterlere uyum şarttır.
5. Süreli Oturum,
Başlangıç olarak verilen oturum izni genellikle 1 yıl süreyle verilir. Uzatma için:
-
Aile yaşamının devamı,
-
Gelir/konut/sigorta şartlarının devamı,
-
Yasa dışı kalmama ve kamu düzenine herhangi bir tehdit unsuru bulunmaması gerekir.
6. Süresiz Oturum İzni
En az 3 yıl süreli oturumdan sonra, eş veya partner için örneğin madde 24bis ve çocuk/ebeveyn için yine madde 40bis çerçevesinde süresiz oturum izni (permanent residence) başvurusu yapılabilir. Bu başvuru:
-
Aile birliğinin devam etmesi,
-
Entegrasyon göstergeleri (dil, yaşam düzeni),
-
Kamu düzenine uyum gibi niteliklere dayalıdır.
7. Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar
7.1 Sosyal Yardım ve Gelir Kriterleri
Düşük gelirli başvurulara ret uygulaması, AB çocuk refahı ilkeleriyle zaman zaman çelişmekte ve çocukların aile birleşimini engellemektedir.
7.2 Sahte Evlilikler ve İnceleme Süresi
Formal evlilik beyannameleri ve kısa evlilik süreleri, DVZ tarafından titizlikle incelenmekte; bu da sürecin uzamasına ve belirsizliğe neden olmaktadır.
7.3 Refakatsiz Çocukların Ebeveynlerine Uygulanan Çifte Standart
40bis başvuruları bireysel olmaları sebebiyle zaman zaman keyfi duruma düşebilmekte ve süreli oturum uygulamasına tabi olmaktadır.
8. AB Mevzuatıyla Uyumluluk
-
Aile Birliği Direktifi (2003/86/EC) kesintisiz aile birliğini destekler.
-
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) Madde 8: özel ve aile hayatına saygı → devlet müdahalesinin uluslararası standartlara uygun olması gerekir.
Belçika’nın Kanun 10 ve 40bis uygulamaları, hem AB hem uluslararası normlara paralel düzenlenmiştir.
9. Reform İhtiyacı ve Çözüm Önerileri
-
Gelir kriterlerinin yeniden tanımlanması: özellikle çocuklar açısından daha kapsayıcı düzeye çekilmeli.
-
UZLAŞI ve sadeleştirmeler: aile birleşimi süreçleri hızlandırılmalı, DVZ personel kapasitesi artırılmalıdır.
-
Refakatsiz çocukların korunması açısından 40bis kriterlerinin somutlaştırılması gerekmektedir.
Sonuç
Belçika’daki aile birleşimi oturum sistemi, Yabancılar Kanunu’nun 10 ve 40bis maddeleri temelinde kapsamlı bir hukuki çerçeve sunar. Eşler, çocuklar ve ebeveynlerin tekrar bir araya gelmesini desteklerken AB ve AİHS normlarına da bağlıdır.
Ancak uygulamada gelir kriterleri, evlilik sahteciliği şüphesi ve refakatsiz çocuklara yönelik işlemler ailelerin toplumsal uyum sürecini zorlaştırabilmektedir. Daha adil, hızlı ve insani bir sistem için reform ihtiyacı açıktır.
Her durumda hukuki danışmanlık almak, itiraz ve dava süreçlerine dahil olmak, aile birleşimi yolunda kritik bir avantajdır.