ARAÇ DEĞER KAYBI , KASKO VE ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI ARASINDAKİ İLİŞKİ NEDİR? VE SOVTAJ NEDİR?

ARAÇ DEĞER KAYBI , KASKO VE ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI ARASINDAKİ İLİŞKİ NEDİR? VE  SOVTAJ NEDİR?

ARAÇ DEĞER KAYBI NEDİR? VE ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI ARASINDAKİ İLİŞKİ NEDİR?

Araç değer kaybı dediğimiz kavramyaşanan bir trafik kazası sonucunda hasar almış olan bunun sonucunda  söz konusu hasar sebebiyle onarım, bakım…vb. yapılmış olan aracın bu işlemler sonucunda  piyasadaki artık geçerli olacak değerini ifade eder kısaca kaza sonucu aracın değerindeki kaybı ifade eder. Peki bu değer kaybının nasıl tespit edileceğine gelecek olursa 4 Aralık 2021 yılında resmi gazetede yayımlanan KARAYOLLARI MOTORLU ARAÇLAR ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI GENEL ŞARTLARINDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR GENEL ŞARTLAR Madde hükmünde belirtildiği üzere talep edilmesi sonucunda kurumca belirlenen usul ve esaslar altında atanacak sigorta eksperince Genel Şartların Ek-1’inde yer alan esaslara göre tespit edilir.

Hukuk sistemimizi bu konuyla ilgili incelediğimizde değer kaybıyla ilgili net bir tanım bulunmamakla beraber çeşitli hükümler ve ZMSS hükümlerince baktığımızda yukarıda açıklandığı üzere aracın kaza sonrası hasara bağlı değerinin azalması durumudur.

Değer kaybının karşılanması ve sorumluluğu ile ilgili inceleme yaptığımızda TTK m.1409 hükmüne göre yaşanan kaza durumunda kazada bulunan taraflardan kusurlu olan tarafın trafik sigortasının kaza sonucu meydana gelmiş hasar ve zararı karşılama sorumluluğu ve bununla birlikte direkt olarak zarar olarak nitelendirilebilen değer kaybını telafi etme sorumluluğu olduğunu görürüz. KTK m. 85 hükmüne bakıldığında ise ‘’ Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar.’’ İfadesinin değer kaybıyla ilişkilendirilebileceği aşikardır.

Değer kaybının talep edilmesi durumunda karşımıza ‘’kimden talep edileceği’’ sorusu da çıkmaktadır. Kazadaki kusursuz tarafın araç değer kaybı varsa bu değer kaybı kazaya sebep olmuş taraf veya söz konusu tarafın zorunlu trafik sigortasınca karşılanır. Tabi değer kaybının ve zararlarının tamamının direkt olarak bu şekilde istenebilmesi için tarafın yaşanılan kazada tamamen kusursuz olması gerekmektedir. Kusur oranına göre talep edilecek değer kaybı ve zararların tutarının değişeceği göz önünde tutulmalıdır. Kazadaki kusursuz taraf değer kaybının karşılanması için ekspertiz raporu alarak kusurlu tarafa dava açma ya da Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurma yollarını kullanarak değer kaybını talep edebilir.

KASKO NEDİR VE ZORUNLU TRAFİK SİGORTASI İLE ARASINDAKİ FARKLAR NELERDİR

Kasko zorunlu trafik sigortası aksine kaza sonucunda kişinin kendi aracındaki zararları karşılayan sigorta türüdür. Kimi zaman zorunlu trafik sigortasıyla karıştırılsa da zorunlu trafik sigortasının aksine yaptırılması zorunlu değildir ve cezai yaptırımı yoktur. Yukarıda belirttiğim gibi zorunlu trafik sigortası kaza sonucu karşı tarafa verilen zararı karşılarken kasko ise kendi aracında oluşan zararları karşılamaktadır. Kasko kısaca sigorta sahibi aracının güvence alınmasını sağlayan ve bazı riskleri güvenceye alan bir özel sigorta türüdür. Bu söz konusu riskler , trafik kazası ve kaza sonucu oluşan hasarlar, aracın çalınması ya da aracın çalınmaya teşebbüs edilmesi bunun yanı sıra aracın yanması gibi zararlar ve bunların yanında ferdi zararlardır. Kasko söz edilen bu zararlara karşı tamamen ya da olayın içeriğine göre araştırarak ve inceleyerek büyük oranda sorumluluk sahibi olup bu durumların karşılanmasını sağlamaktadır. Trafik sigortasından bir diğer farkı ise kaskonun maliyetidir. Trafik sigortasının prim çerçevesi devlet tarafından belirlenmesinden kaynaklı olarak standart olup kasko da tutar sınırı kaskonun kapsamı içine girecek durumlara göre değişiklik göstermektedir. Kasko trafik sigortasına göre daha kapsamlı bir sigorta türü olduğu için trafik sigortası maliyetine göre kıyaslandığında daha maliyetlidir. Zaman bakımından ise birbirilerine benzer olup iki sigorta türünün de süresi 1 yıllıktır ve yıllık olarak yenilenmesi veya ödeme yapılması şartıyla başlatılması gerekmektedir.

SOVTAJ, SOVTAJ BEDELİ VE SOVTAJ SÜRECİ

Sovtaj bedeli özellikle kasko sigortaları içerisinde karşımıza çıkan bir kavramdır bu kavram hasar gören malın sigortalı kişinin onayı alınarak satılma işlemini ifade etmektedir. Sovtaj işlemi sigorta şirketinin giderlerini ve kaybını azaltır. Sovtaj bedeliyle sigorta şirketinin ödemesi gereken tazminat düşmektedir bunun dışında tamamen karşılanmazsa ödenecek tazminat bedelini düşürür.Sovtaj için yukarıda da belirttiğimiz üzere ilk olarak sigortalının onayının alınması gerekmekte olup onay verildiği taktirde hasarlı olan mal sigorta şirketinin zimmetine geçer ve satılır satıldığında sigortalı ve şirket arasında ödeme işlemleri usulünce yapılır. Hasarlı malın değer kaybına uğramamış parçalarından elde edilen geliri ise şirket ödemesi gereken tazminat bedelinden düşer. Bahsedilen ve düşürülen bu bedel sovtaj bedeli olarak nitelendirilir. Sovtaj bedelinin hesaplanmasında hasarlı olan malın ilk fiyatı , değer kaybı, değeri, satıştan elde edilen gelir gibi tüm bedeller dahil alınarak hesaplanır.Söz konusu sovtaj bedeli, ekspertiz raporuyla belirlenir ve bu rapordaki bedel sigorta şirketince sigortalı kişiye ödenir.

HÜSEYİN DOĞAN