MADDİ TAZMİNAT:GENEL İNCELEME

Maddi Tazminatın Tanımı ve Kapsamı

Maddi tazminat, hukuk sistemlerinde zarar gören kişilere ekonomik zararlarının karşılanmasını sağlayan bir ödeme türüdür. Bu tazminat, kişinin malvarlığında meydana gelen zararın giderilmesi amacını taşır ve genellikle haksız fiil, sözleşme ihlali veya diğer hukuki nedenlerle talep edilebilir.

1. Kişisel Zararlar: Kişinin bedensel yaralanmaları veya sağlık sorunları nedeniyle meydana gelen ekonomik kayıplar.
2. Malvarlığına Yönelik Zararlar: Kişinin malvarlığında meydana gelen doğrudan zararlar, örneğin bir malın veya eşyanın zarar görmesi veya kaybolması.
3. Gelir Kaybı: Kişinin iş gücü kaybı nedeniyle elde edemediği gelirler.

III. Hukuki Dayanaklar ve Koşullar

Maddi tazminat talep edebilmek için belirli hukuki koşulların yerine getirilmesi gerekmektedir:

1. Haksız Fiil: Tazminat talebi, genellikle haksız fiil hukuku kapsamında değerlendirilir. TBK 49, haksız fiili inceleyen kanun maddemizdir. Haksız fiilin varlığı için; hukuka aykırı eylem, zarar, kusur ve illiyet bağı olmalıdır.
2. Sözleşme İhlali: Sözleşme kapsamında yükümlülüklerin ihlali durumunda da maddi tazminat talep edilebilir. Sözleşmeye aykırı hareket edilmesi sonucu doğan zararlar bu kapsama girer.
3. Zarar: Tazminat talep edebilmek için zararın somut olarak var olması ve ispatlanabilir olması gerekir.
4. İlliyet Bağı: Talep edilen tazminatın, meydana gelen zararla doğrudan bir ilişki içinde olması gerekmektedir.

 

Destekten Yoksun Kalma Tazminatı

Destekten yoksun kalma tazminatı, bir kişinin ölümünün ardından, ölen kişinin hayatta iken destek sağladığı yakınlarının yaşadığı maddi ve manevi kaybı telafi etmeyi amaçlayan bir tazminat türüdür. Bu tazminat, genellikle haksız fiil, trafik kazası, iş kazası gibi hukuki olaylarda gündeme gelir ve ölen kişinin sağlığında sağladığı ekonomik desteklerin kaybolması nedeniyle zarar gören kişilere yönelik bir koruma mekanizması sağlar.

Koşulları

• Destek Sağlayan Kişinin Ölümü: Tazminat talebinin geçerli olabilmesi için, destek sağlayan kişinin ölmesi gerekmektedir. Ölüm, doğal nedenlerle olabileceği gibi haksız fiil, trafik kazası veya iş kazası gibi dışsal nedenlerden kaynaklanabilir.
• Destek Sağlanan Kişiler: Destekten yoksun kalma tazminatını talep edebilecek kişiler, ölen kişinin eşi, çocukları, bakmakla yükümlü olduğu diğer aile üyeleri gibi destekten yararlanan kişilerdir. Bu kişiler, ölen kişinin sağlığında aldığı ekonomik katkılardan yoksun kalmışlardır.
• Ekonomik Kayıp: Ölen kişinin destek sağladığı kişilerin ekonomik durumunda meydana gelen kayıptır. Bu, ölen kişinin hayatta iken sağladığı maddi yardım, gelir katkısı ve diğer ekonomik desteklerin kaybolmasını ifade eder.

 

Bedensel Zarar Tazminatı

Bedensel zararlar, bir kişinin fiziksel sağlığının veya bedeninin zarar görmesi sonucunda meydana gelen kayıpları ifade eder. Türk hukukunda bedensel zararlar, genellikle haksız fiil, trafik kazası, iş kazası veya diğer hukuka aykırı durumlar sonucunda ortaya çıkar ve tazminat taleplerine konu olabilir. Bedensel zararların tazmini, zarar gören kişinin mağduriyetini gidermeyi ve adaletin sağlanmasını amaçlar.

Bedensel zarar

MADDE 54- Bedensel zararlar özellikle şunlardır:
1. Tedavi giderleri.
2. Kazanç kaybı.
3. Çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar.
4. Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan kayıplar.

Bedensel Zararların Hesaplanması

Bedensel zararların tazminatının hesaplanması, aşağıdaki unsurları içerir:

1. Tedavi Masrafları: Yaralanma veya sağlık sorunları nedeniyle yapılan tıbbi tedavi masrafları, tazminat hesaplamasında dikkate alınır. Bu, hastane giderleri, ilaç masrafları, rehabilitasyon ve diğer sağlık harcamalarını kapsar.
2. Gelir Kaybı: Bedensel zararlar sonucu iş gücü kaybı yaşayan kişilerin, kaybedilen gelirler de tazminat hesaplamasında göz önüne alınır. Bu, iş göremezlik nedeniyle elde edilemeyen maaş veya diğer gelirlerin kaybını ifade eder.
3. Manevi Zararlar: Kişinin yaşadığı fiziksel ağrı, acı ve psikolojik etkiler de tazminat hesaplamasında yer alır. Manevi zararların tazmini, kişinin yaşam kalitesinin bozulmasını ve yaşadığı duygusal zorlukları içerir.

 

Maluliyet Nedir?

Maluliyet, bir kişinin fiziksel veya zihinsel sağlık durumunun iş yapma kapasitesini etkileyen bir durumdur. Genellikle sağlık sorunları, yaralanmalar veya hastalıklar sonucunda kişinin çalışma yeteneğinin azalması veya tamamen ortadan kalkması hali olarak tanımlanır. Hukuki ve sigortacılık bağlamında maluliyet, kişinin hayat kalitesini etkileyen ve ekonomik kayıplara neden olan bu durumun resmiyet kazanmış halidir.

 

Geçici İş Görmezlik Tazminatı

Geçici iş göremezlik tazminatı, bir kişinin iş kazası, hastalık veya sağlık sorunları nedeniyle belirli bir süre iş yapamayacak duruma gelmesi halinde, bu süre zarfında yaşadığı ekonomik kaybı karşılamak amacıyla talep edilen bir tazminat türüdür. Bu tazminat, çalışanın geçici olarak iş göremezlik durumunda mali destek sağlamayı ve mağduriyetini gidermeyi amaçlar.

5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu: Bu kanun, geçici iş göremezlik tazminatlarının düzenlenmesini ve ödenecek tazminatın hesaplanmasını belirler. Kanuna göre, iş göremezlik durumunda sigortalılara ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği, sosyal sigorta kapsamındadır.

Geçici iş göremezlik tazminatı, çeşitli durumlarda talep edilebilir:

1. İş Kazaları: İş kazası sonucu geçici iş göremezlik yaşanan durumlarda, iş göremezlik tazminatı sigorta kapsamında talep edilebilir.
2. Meslek Hastalıkları: Meslek hastalığı sonucu geçici iş göremezlik durumu ortaya çıktığında, ilgili sigorta kurumları tarafından tazminat ödenir.
3. Hastalıklar: Kişisel sağlık sorunları veya hastalıklar nedeniyle geçici iş göremezlik yaşandığında, sosyal sigorta kapsamındaki geçici iş göremezlik ödeneği talep edilebilir.

 

İLGİLİ YARGITAY KARARI 

2016/621