Parada Sahtecilik Suçu ve Cezası

Parada Sahtecilik suçu, Türkiye veya başka bir ülkenin yasalarına uygun olarak dolaşımda bulunan para birimini sahte şekilde üretme (basma), sahteliğini bilerek ülkeye sokma, taşıma, saklama veya dolaşıma sokma gibi eylemlerle işlenen belirli bir suçtur. (TCK md.197) Bu suç, pratikte genellikle ‘kalpazanlık suçu’ olarak anılmaktadır. Parada sahtecilik suçu, Türk Ceza Kanunu 197. maddesinde “Kamu Güvenine Karşı Suçlar” bölümünde düzenlenmiştir.

Parada sahtecilik suçları, üretilen paraların ilk bakışta sahte olmadığının ve beş duyu organıyla kolayca gerçekten ayırt edilemediği durumlar da yaptırımlara bağlanabilmektedir. Başka bir ifadeyle, deneyimsiz olan ve parayı incelemeyen bir kişinin bu parayı gerçek olarak kabul etmesi durumunda sahte para suçu meydana gelir.

Parada Sahtecilik Suçu Unsurları

Bu suçun temel nesnesi para olup, söz konusu para türünün (kâğıt veya madeni) veya ulusal ve yabancı para olmasının, sahtecilik suçu bakımından önemi yoktur. Bu hususta önemli olan, sahte Türk Lirasının Türkiye’nin yasalarına uygun bir şekilde veya sahte dövizin (örneğin dolar, euro, sterlin vb.) kendi ülkesinin yasalarına göre dolaşımda bulunmasıdır. TCK madde 197, suçun unsurları ve cezası açısından ulusal para ile yabancı para arasında herhangi bir ayrım yapmamaktadır.

Türk Ceza Kanunu 197. Madde kapsamında parada sahtecilik unsurları,

• Sahte Para Üretme veya Basma
• Ülkeye Sokma veya Nakletme
• Sahte Parayı Muhafaza Etme
• Sahte Parayı Tedavüle Sokma
• Sahte Parayı Kabul Etme
• Sahteliğini Bilmeden Aldığı Parayı Dolaşıma Sürme

Bu eylemlerden herhangi biri gerçekleştiğinde suç için yeterlidir, ayrıca tüm bu eylemlerin aynı kişi tarafından gerçekleştirilmesi durumunda tek bir sahtecilik suçu oluşur.

 

Parada Sahtecilik Suçu Kapsamında Etkin Pişmanlık

Etkin pişmanlık, bireyin işlediği suç sonrası kendi özgür iradesiyle pişmanlık duyması, suçun yarattığı zararları telafi etme niyeti taşıması durumunda cezasının azaltılması veya tamamen ortadan kaldırılması durumudur.

Parada sahtecilik suçunda etkin pişmanlık kapsamında iki farklı şekilde ele alınır:

               Türk Ceza Kanunu Madde 201/1 kapsamında, sahte para üreten, dağıtan, nakleden veya kabul eden kişi, sahte paranın tedavüle sürülmesi ve resmi makamlara haber verilmeden önce, suçun diğer ortakları ve sahte paraların üretildiği veya saklandığı yerler hakkında bilgi verirse. Ve bu bilgi, suç ortaklarının yakalanması için ve sahte paraların ele geçirilmesi için yardımcı olursa, kendisine ceza uygulanmayacaktır.

Türk Ceza Kanunu Madde 201/2 kapsamında, sahte para üretimi için kullanılan araç ve gereçleri izinsiz olarak üreten, ithal eden, satan, aktaran, satın alan, kabul eden veya muhafaza eden kişi, yetkili makamlar öğrenmeden önce, suç ortakları ve malzemelerin üretildiği yerleri veya saklandığı yerleri yetkili yerlere bildirmesi halinde. Verilen bilgi suç ortaklarının yakalanmasına ve malzemelerin ele geçirilmesine yardımcı oluyorsa, bu kişi hakkında ceza uygulanmaz.

 

 

Parada Sahtecilik Suçunun Cezası

Parada sahtecilik suçunun cezası Türk Ceza Kanunu Madde 197 kapsamında düzenlenmiştir.

Türk Ceza Kanunu Madde 197/1 kapsamında, memlekette veya yabancı ülkelerde kanunen tedavülde bulunan parayı, sahte olarak üreten, ülkeye sokan, nakleden, muhafaza eden veya tedavüle koyan kişi, iki yıldan oniki yıla kadar hapis ve onbin güne kadar adlî para cezası,

Türk Ceza Kanunu Madde 197/2kapsamında, sahte parayı bilerek kabul eden kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve adlî para cezası,

Türk Ceza Kanunu Madde 197/3 kapsamında, sahteliğini bilmeden kabul ettiği parayı bu niteliğini bilerek tedavüle koyan kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

 

Parada Sahtecilik Suçu Kapsamında Adli Para Cezasına Çevirme, Erteleme ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması

                Parada Sahtecilik Suçunun Adli Para Cezasına Çevrilmesi, parada sahtecilik suçu, sadece Türk Ceza Kanunu’nun 197/3. Maddesi kapsamında belirtilen durumda olan “sahteliğini bilmeksizin kabul ettiği parayı bilerek tedavüle koyma suçu” kapsamında verilen hapis cezası, belirli koşullar altında adli para cezasına çevrilebilir. Ancak bu durum, diğer hapis cezaları için geçerli değildir. Özellikle Türk Ceza Kanunu’nun 197/1. Maddesi kapsamında belirtilen ceza miktarı sebebiyle ve 197/2. maddesinde ise hem hapis cezasının hem adli para cezasının aynı anda verilmesini zorunlu kılması sebebiyle, bu maddelerdeki hapis cezaları adli para cezasına çevrilememektedir.

Parada Sahtecilik Suçunda Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, Parada sahtecilik suçlarından dolayı verilen hapis cezası veya doğrudan verilen adli para cezası kapsamında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilir.

Parada Sahtecilik Suçunda Erteleme, parada sahtecilik suçu sebebiyle hükmedilen hapis cezası ertelenebilmektedir.

Parada Sahtecilik Suçu Kapsamında Şikayet Süresi, Zamanaşımı ve Uzlaşma

Parada sahtecilik suçu kapsamında uzlaşma, uzlaşma anlaşması kapsamına girmeyen suçlardandır.

Parada sahtecilik suçunda Şikayet Süresi, şikayete bağlı olmayan suçlar kategorisinde yer aldığı için savcılık tarafından kendiliğinden soruşturulur ve bu suçlar için şikayet süresi mevcut değildir.

Parada Sahtecilik Suçunda zamanaşımı, Türk Ceza Kanunu md.197/1 uyarınca yürütülen davalar için normal zamanaşımı süresi 15 yılken, Türk Ceza Kanunu md.197/2-3 kapsamına göre yargılanan davalar için bu süre 8 yıldır. Suç, bu zaman aralıkları içinde her zaman soruşturulabilirken, bu sürelerin sona ermesinden sonra soruşturma yapılamaz.

 

Parada Sahtecilik Suçu Görevli Mahkeme

Parada sahtecilik suçuyla ilgili olarak, Türk Ceza Kanunu md.197/1 uyarınca açılan davalarda yargılama yetkisi ağır ceza mahkemesine, Türk Ceza Kanunu md.197/2-3 çerçevesindeki davalarda ise asliye ceza mahkemesine aittir.

 

Yargıtay Kararları Işığında Parada Sahtecilik Suçu

“…Sanığın katılana sahte para verip aldatarak yakıt satın aldığı, katılanın zararına olarak kendisine yarar sağladığı, …sanığın bir kişiye sahte para vererek onu aldatarak yakıt satın aldığı ve bu şekilde kendisine yarar sağladığı belirtilmektedir. Ayrıca, bu eylemin dolandırıcılık suçunun bir parçası olduğu ve sahte para kullanmanın bu suçun unsurlarından biri olduğu ifade edilmektedir. Ancak, sanığın eyleminin, sahte parayı bilmeden kabul ettiği halde bilerek dolaşıma sürme suçunu kapsamına alan 5237 sayılı Türk Ceza Kanununu 197/3. maddesini de ihlal ettiği belirtilmektedir. Bu nedenle, sanığın dolandırıcılık suçu ve sahte para kullanma suçu olmak üzere ayrı ayrı suçlardan yargılanması gerektiği vurgulanmakta…, yazılı şekilde sanığın dolandırıcılık ve sahte olduğunu bilmeden kabul ettiği parayı bilerek tedavüle sürmek neticesiyle… suçlarından ayrı ayrı mahkumiyetine hükmedilmesi…” (15. Ceza Dairesi  2017/7048 E.  ,  2019/3648 K.)

 

Öğrenci Stajyer Suat TAŞ