Hakaret Suçunun Oluşma Şartları
1. Kanuni Düzenleme (TCK m.125)
Hakaret suçu, bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte:
-
Somut bir fiil veya olgu isnat edilmesi (ör. “hırsızsın”, “rüşvetçisin”),
-
Sövme (ör. “şerefsiz, ahlaksız” gibi sövme kastı taşıyan ifadeler),
-
Kişinin onurunu zedeleyen benzetme veya sözlerin kullanılması
halinde oluşur.
📌 2. Hakaret Suçunun Unsurları
a) Fiil Unsuru
-
Hakaretin söz, yazı, işaret, görsel paylaşım gibi yollarla yapılması mümkündür.
-
Sosyal medya (Twitter, Facebook, WhatsApp grupları) üzerinden hakaretler de suçtur.
b) Mağdurun Belirlenebilir Olması
-
Hakaret edilen kişi doğrudan ismiyle veya kimliği belli olacak şekilde hedef alınmalıdır.
-
Topluluğa yönelik “siz” gibi belirsiz ifadeler genellikle hakaret suçu oluşturmaz.
c) Onur, Şeref ve Saygınlığı Rencide Etme
-
Söylenen sözün kaba, nezaketsiz olması yetmez; mağdurun onur, şeref ve saygınlığını zedeleyecek ağırlıkta olmalıdır.
-
Yargıtay, “aptal, salak” gibi sözleri kaba hitap sayarken; “şerefsiz, haysiyetsiz” gibi ifadeleri hakaret kabul eder.
d) Kast Unsuru
-
Hakaret suçu kasten işlenebilir, taksirle işlenemez. Failin mağduru küçük düşürme amacı olmalıdır.
📌 3. Nitelikli Haller (TCK m.125/3-4)
-
Alenen hakaret (sosyal medyada, televizyon, kalabalık ortamda) → ceza 1/6 oranında artırılır.
-
Kamu görevlisine görevinden dolayı hakaret → daha ağır ceza öngörülür.
-
Dini, etnik, siyasi kimliğe dayalı hakaret → ağırlaştırıcı sebep kabul edilir.
📌 4. Yargıtay Kararları
-
Yargıtay 18. CD, 2018/910 E., 2018/1234 K.
→ “Şerefsiz” ifadesi, hakaret suçunu oluşturur; mağdurun gerçekten şerefsiz olup olmaması önemli değildir. -
Yargıtay 4. CD, 2016/10261 E., 2017/14712 K.
→ Sosyal medya üzerinden yapılan hakaret, “alenen hakaret” kapsamında değerlendirilir. -
Yargıtay 18. CD, 2015/1750 E., 2015/4354 K.
→ “Aptal, terbiyesiz” gibi kaba hitaplar, her zaman hakaret sayılmaz; somut olayın şartları ve rencide edici yoğunluk aranır.
📌 5. Şikâyet ve Yaptırım
-
Hakaret suçu şikâyete bağlıdır (TCK m.131). Mağdur, fiili ve faili öğrendiği tarihten itibaren 6 ay içinde şikâyet hakkını kullanmalıdır.
-
Ceza: 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezası.
-
Hakaretin silahla, tehdit içerecek şekilde veya basın yoluyla yapılması durumunda ceza artar.
Sonuç
Hakaret suçunun oluşabilmesi için:
-
Fiil → Onur ve saygınlığı rencide edecek söz/eylem,
-
Mağdurun belirlenebilirliği,
-
Kasıtlı hareket,
-
Şikâyet süresi içinde başvuru,
şartlarının gerçekleşmesi gerekir.
Yargıtay Kararı Örneği
Yargıtay 18. Ceza Dairesi, 2018/910 E., 2018/1234 K.
Olay:
Sanık, apartmanda tartıştığı komşusuna “şerefsiz, haysiyetsiz” sözlerini söylemiştir.
Yerel Mahkeme:
Hakaret suçundan mahkûmiyet kararı vermiştir.
Sanığın Savunması:
Sözlerin öfke anında söylendiğini, kaba hitap olduğunu, hakaret kastı bulunmadığını iddia etmiştir.
Yargıtay’ın Değerlendirmesi:
-
Kullanılan sözler mağdurun onur, şeref ve saygınlığını rencide edici niteliktedir.
-
“Öfke anında söylenmesi” hakaret kastını ortadan kaldırmaz.
-
Kaba hitap (ör. “aptal, terbiyesiz”) ile hakaret arasındaki fark; sözün mağduru küçük düşürüp düşürmediğiyle ilgilidir.
Karar:
Sanığın eylemi TCK m.125 kapsamında hakaret suçu oluşturduğundan, yerel mahkemenin mahkûmiyet kararı onanmıştır.
Sonuç
Bu karar, hakaret suçunun oluşması için:
-
Somut fiil veya sövme bulunması,
-
Mağdurun onur, şeref ve saygınlığını zedeleyecek nitelikte olması,
-
Kastın bulunması
şartlarını net biçimde ortaya koymaktadır.
Yargıtay Kararı Örneği – Hakaret Suçu Oluşmaz
Yargıtay 18. Ceza Dairesi, 2015/1750 E., 2015/4354 K.
Olay:
Sanık, tartışma sırasında mağdura “aptal, terbiyesiz” sözlerini söylemiştir.
Yerel Mahkeme:
Sanığın sözleri hakaret kabul edilerek mahkûmiyet kararı verilmiştir.
Sanığın Savunması:
Sözlerin hakaret kastı taşımadığını, tartışma sırasında öfke ile söylendiğini, suç oluşturmayacağını belirtmiştir.
Yargıtay’ın Değerlendirmesi:
-
Söylenen sözler, kaba ve nezaket dışı nitelikte olmakla birlikte, mağdurun onur, şeref ve saygınlığını rencide edecek ağırlıkta değildir.
-
Hakaret suçu oluşması için sözlerin mağdurun toplum içindeki saygınlığını zedeleyecek yoğunlukta olması gerekir.
-
Bu nedenle “aptal” ve “terbiyesiz” ifadeleri hakaret suçu kapsamında değerlendirilemez, yalnızca kaba hitap niteliğindedir.
Karar:
Yerel mahkemenin mahkûmiyet kararı bozulmuş, sanık hakkında beraat hükmü verilmiştir.
Sonuç
Bu karar bize şunu gösteriyor:
-
Her kaba söz hakaret suçu oluşturmaz.
-
Önemli olan sözlerin, mağdurun onur ve şerefini rencide edecek düzeyde olup olmamasıdır.
-
Yargıtay, hakaret suçunun oluşabilmesi için sövme kastı ve rencide edici yoğunluk şartlarını aramaktadır.