Dubai İş Hukuku: Çalışma İzinleri ve İşçi Hakları

Giriş
Birleşik Arap Emirlikleri’nde (BAE) özel sektördeki iş ilişkilerini düzenleyen en güncel mevzuat, Federal Decree-Law No. 33 of 2021’dir. 2 Şubat 2022’de yürürlüğe giren bu düzenleme; önceki Federal Law No. 8 of 1980’i tamamen yürürlükten kaldırarak işçi–işveren ilişkilerine modern bir çerçeve kazandırmıştır. Dubai özelinde ise, Ministry of Human Resources and Emiratisation (MoHRE), işgücü piyasasını izler, çalışma izni türlerini belirler ve işçi haklarının korunmasını sağlar.

---

Yasal Çerçeve ve Düzenlemeler

Federal Decree-Law No. 33/2021, çalışma ilişkilerini; çalışma saatleri, ücret, izinler, iş sözleşmesi türleri ve fesih şartları açısından ayrıntılı şekilde düzenler. Buna bağlı olarak hayata geçirilen Cabinet Resolution No. 1 of 2022, kanun hükümlerinin nasıl uygulanacağını, işçi unvanlarına göre çalışma saatleri ve izin türlerini içeren yürütme yönetmeliğini belirlemiştir.

---

Çalışma İzinleri Türleri

MoHRE, işverenlerin farklı ihtiyaçlarına cevap vermek amacıyla 12 ayrı çalışma izni kategorisi tanımlar. Bu izinler, tam zamanlı, geçici, serbest meslek, Emiratizasyon (yerli işgücü) ve aile içi transfer gibi çeşitli durumları kapsar. Her bir izin türü, kuruluşun kayıtlı olduğu sektör ve personel profiline göre başvuru koşulları içerir.

---

Başvuru Süreci

Çalışma izni başvurusu, UAE Pass ile MoHRE portalına elektronik ortamda yapılır. İşveren; adayın pasaport fotokopisi, noter tasdikli iş sözleşmesi, sağlık raporu ve diplomalarını sisteme yükler. Kısa eksiklikler, MoHRE tarafından elektronik bildirimle tamamlatılır ve eksikler giderildiğinde izin genellikle 5–10 iş günü içinde sonuçlanır.

---

İkamet Vizesi ve Sponsorluk Modeli

Çalışma izni onayı, residence visa (ikamet vizesi) işlemlerini başlatır. İşverenin sponsorluğu altında verilen bu vize; 2 yıl süreyle geçerli olup yenilenebilir. Ayrıca, son dönemde geliştirilen Green Visa ve Golden Visa gibi alternatif vize programları, belli yatırım veya uzmanlık kriterlerini taşıyan yabancılara sponsor bağımsız ikamet imkânı sunar.

---

Çalışma Saatleri

Normal çalışma süresi, günde 8 saat veya haftada 48 saat ile sınırlandırılmıştır. Ramazan ayında günlük çalışma süresi 2 saat kısaltılır. Beş saatlik mesaiyi aşan aralıksız çalışma süresine en az bir saatlik dinlenme molası eklenmelidir.

---

Fazla Mesai

İşveren, günlük normal çalışma süresini aşan süreler için günde en fazla 2 saat fazla mesai talep edebilir; toplam fazla mesai, üç haftada 144 saati geçemez. Fazla mesai ücreti; normal ücretin %25 fazlası, gece (22.00–04.00) fazla mesaisi ise %50 zamlı ödenir.

---

Yıllık ve Hastalık İzinleri

• Yıllık İzin: Bir yılı aşan sürekli hizmette, çalışanlar 30 tam gün ücretli izin kullanır. Bu iznin iki yılı geçmemek üzere devri veya nakde çevrilmesi mümkündür.

• Hastalık İzni: Deneme süresinde hastalık izni ücretli değildir. Sonraki her yıl için toplam 90 güne kadar izin hakkı vardır; ilk 15 gün tam ücret, sonraki 30 gün yarı ücret, kalan günler ise ücretsiz izindir.

---

Maternity Leave (Doğum İzni)

Kadın çalışanlar 60 güne kadar ücretli doğum izni kullanır; ilk 45 gün tam ücret, sonraki 15 gün yarı ücret ödenir. Gerektiğinde 45 güne kadar ücretsiz ek izin talepleri kabul edilir. Hasta veya engelli çocuk bakımına ilişkin ek 30 günlük tam ücretli izin hakkı da tanınır. İşten çıkarma veya iş sözleşmesinin feshi, kanunda öngörülen bildirim sürelerine ve geçerli nedenlere bağlıdır.

---

Disiplin ve Fesih Prosedürleri

Federal Decree-Law No. 33/2021, işverenin işyeri düzenini korumak amacıyla orantılı disiplin cezaları öngörmesine imkân tanır. Article 39, uygunsuz davranış, ihlal veya sözleşme şartlarına aykırılık durumunda verilebilecek uyarı, ücret kesintisi veya iş akdini fesih gibi yaptırımları düzenler.

---

Uyuşmazlık Çözümü

Çalışma uyuşmazlıkları önce MoHRE Uzlaşma Ofisi’nde çözülmeye çalışılır; anlaşma sağlanamazsa yetkili First Instance Court’a başvuru ücretsiz olarak yapılabilir. Mahkeme süreci, başvurudan itibaren hızlandırılmış takvimde yürütülür.

---

Sonuç
Dubai’de çalışma izinleri ve işçi hakları, kapsamlı bir yasal altyapı ve MoHRE gözetimiyle güvence altındadır. İşverenler, izin türlerini, çalışma saatleri ve tazminat haklarını eksiksiz uygulamalı; çalışanlar ise hak ihlallerine karşı MoHRE ve mahkemeler nezdinde etkin biçimde başvuru yapmalıdır. Bu sayede, iş ilişkilerinde hem adalet hem de verimlilik sağlanacaktır.