EVLENME ENGELLERİ NELERDİR?

Evlilik, iki kişinin hayatlarını birleştirmesidir. Evlilik için tarafların belirli bir olgunluğa erişmiş olmaları gerekmektedir bu yüzden evlenen kişilerin evlenme ehliyeti olmalıdır. Evlenme ehliyeti tarafların evlenebilmeleri için erişmiş olmaları gereken yaşta olmak, ayırt etme gücüne sahip olmak gibi nitelikleri içerir. Evlenebilmek için taraflar 17 yaşını doldurmuş olmalıdırlar, olağanüstü veya önemli durumlarda ise 16 yaşını doldurmaları gerekmektedir. Küçüklerin ve kısıtlıların evlenebilmeleri için yasal temsilcilerinin izni olması gerekmektedir. Bu izin haklı bir sebebe dayanmalıdır, böyle bir sebebe dayanmıyorsa hâkim yasal temsilciyi dinledikten sonra küçüğün veya kısıtlının evlenmesine karar verebilir. İzin verilmemesi haklı bir sebebe dayanmasına rağmen yasal temsilcisinin izni olmadan evlenen küçüğün veya kısıtlının evliliği ise sakattır.

Evlenme ehliyetine sahip kişiler herhangi bir evlenme engeli yoksa evlenebilirler. Peki evlenme engelleri nelerdir?

1)KESİN EVLENME ENGELLERİ

-Hısımlık: Üçüncü derece hısımlık dahil olmak üzere bu hısımlar birbirleriyle evlenemezler. Kayın hısımlığında; bu hısımlığı meydana getiren evlilik bitmiş olsa bile eşlerden biri ile diğer eşin üstsoyu veya altsoyu evlenemezler. Evlatlık ilişkisinde ise evlat edinenle evlatlık veya bunlardan biri ile diğerinin altsoyu ve eşi evlenemezler.

-Önceki Evlilik Durumu: Bir kişi evlenmek istiyorsa sona ermiş bir evliliği varsa bu evliliğin sona erdiğinden emin olmalıdır. Bir kimse evliliği bitmeden başka birisi ile evlenemez. Gaiplik durumunda ise mahkeme evliliğin feshine karar vermedikçe kişi evlenemez.

-Akıl Hastalığı: Akıl hastası olan kişi evliliğin getirdiği sorumlulukları gereği gibi yerine getiremeyecek ve kendi davranışlarının sonuçlarını kavrayamayacaktır. Bir kimsenin evlenebilmesi için evlenmesine engel olacak derecede bir akıl hastalığının bulunmaması gerekir aksi halde kişi evlenemez. Bu cümleden de anlaşılacağı üzerine her akıl hastalığı evlenmeye engel değildir, hastalığın evlenmeye engel derece olması gerekmektedir ve bunun tıbbi bir raporla belgelenmesi gerekmektedir. Tıbbi raporla belgelenen evlenmeye engel derecede akıl hastalığına sahip kişi evlenirse o evlilik iptal edilir.

2)KESİN OLMAYAN EVLENME ENGELLERİ

-İddet Süresi: Kadın boşandıktan veya eşi öldükten sonra yeniden evlenebilmek için 300 gün beklemelidir. Bu bekleme süresi kadın gebe ise doğacak olan çocuğun soybağının karışmaması için gerekli olan bir süredir. Kadın gebe olmadığını ispatlayabilirse, çocuk iddet süresi içinde doğarsa veya kadın eski eşi ile yeniden evlenmek isterse beklemesi gereken iddet süresi sona erer. Süre bitmeden başka biri ile evlenmek isteyen kadın iddet süresinin kalkması için dava açabilir ve iddet süresi mahkemece kaldırılırsa kadın yeniden evlenebilir.

-Bulaşıcı Hastalıklar: Belsoğukluğu, frengi gibi bazı bulaşıcı hastalıkların geçme tehlikesi vardır. Bu hastalıkların geçme tehlikesinin geçtiğinin tıbbi raporla raporlandırılması gerekmektedir aksi halde bu kişiler evlenemezler.

Konu ile ilgili kararlar:

Yargıtay 2. Hukuk Dairesinin 2015/646 E., 2015/9195 K. sayılı kararında, eşlerden birinin önce boşanıp ardından eski kayınbabası ile evlenmesi durumu incelenmiştir. Bu evlilik, Türk Medeni Kanununun 129/2. maddesi gereğince kayın hısımlığı sebebiyle yasaklanmıştır ve evlilik mutlak butlan ile iptal edilmiştir. Ayrıca, çocukların velayeti gibi konularda da boşanmaya ilişkin hükümler uygulanmıştır.

Bir başka örnek ise Yargıtay 2. Hukuk Dairesinin 2015/17716 E., 2015/17148 K. kararında görülmüştür. Bu davada, bir çift arasında evlilik sırasında nüfus kaydında hata sonucu teyze-yeğen olarak kaydedildikleri tespit edilmiştir. Ancak kayıtlardaki yanlışlığın düzeltilmesi için açılan dava evliliğin iptali davasının sonucunu etkileyebileceği için bekletici sorun olarak değerlendirilmiştir.

Bu tür kararlar, evlenme engelleri konusunun Türk Medeni Kanunu kapsamında oldukça sıkı denetlendiğini ve evlenme engellerinin ihlali halinde evliliğin mutlak butlan ile geçersiz sayılabileceğini göstermektedir.

Hukuk Fakültesi 2.Sınıf Öğrencisi

Dilek Aydın